De allereerste officieel geregistreerde Chinese immigrant was Douglas Chong. Volgens het Hawaii Chinese History Center arriveerde hij in 1789. Over het algemeen kan gesteld worden dat de grootste Chinese immigratiestroom op gang kwam in de tweede helft van de negentiende eeuw, toen de ananas- en suikerrietplantages in steeds grotere mate arbeidskrachten nodig hadden om op het land te werken. Gezien de zeer beperkte toekomstmogelijkheden op het platteland in China kwamen velen naar Hawaii, in de hoop hier een beter bestaan op te kunnen bouwen.
Ontstaan van Chinatown in Honolulu
De Chinese nieuwkomers arriveerden zonder uitzondering per boot, gevlogen werd er uiteraard nog niet in die tijd, en zij concentreerden zich rond de grote haven in Honolulu. Daar was het een drukte van belang met de aanvoer van schepen in de walvisvaart en andere goederenschepen die er aanmeerden om hun waar te lossen. De buurt rondom de haven waar de nieuwe Chinese immigranten zich vestigden werd verrassend genoeg ‘Chinatown’ genoemd en is de oudste nog bestaande buurt op het eiland sinds 1840.
Virussen en brandhaarden
De komst van nieuwe immigranten uit verschillende werelddelen bracht ook virussen met zich mee en de uitbraak van afschuwelijke, vaak besmettelijke en dodelijke, ziektes zoals de pest, lepra en de mazelen. Door de hoge bevolkingsdichtheid, nabijheid van de haven waar ziektes via opvarenden aan land kwamen en de onhygiënische leefomstandigheden in Chinatown, werd deze buurt vaak als eerste getroffen. Zieke familieleden werden vaak verstopt en voor de buitenwereld verborgen gehouden. Kwam men er toch achter dat er een ziek persoon, of erger nog, meerdere zieken, aanwezig waren in een huishouden of straat, dan werden zonder pardon hele woonblokken in brand gezet in de hoop de besmettingen in de kiem te smoren. Een minder desastreuze, maar zeker niet minder hartverscheurende maatregel was het verbannen van het zieke familielid naar de leprakolonie op het naburige eiland Moloka’i. Het mag echt een wonder heten dat ondanks deze ellende de buurt bleef bestaan.
Brand in Chinatown in januari, 1900. Foto: Hawaii State Archives
Van probleembuurt naar hippe wijk
Ook vandaag de dag lijkt Chinatown nog altijd gebukt te gaan onder het juk van haar beladen geschiedenis, of lijkt de geschiedenis zich ten dele nu te herhalen. Veel dak- en thuislozen, verslaafden en psychisch verwarden hebben hun toevlucht genomen tot de straten en oevers van Chinatown waardoor de buurt niet door iedereen als even prettig wordt ervaren. Zoals ook al eerder in mijn blogs vermeld, zijn de kosten voor levensonderhoud in Hawaii extreem hoog. Vanwege de problematiek met dak- en thuislozen in Chinatown zijn de woonkosten in deze buurt over het algemeen een stuk lager dan elders in Honolulu. De aantrekkelijke huurprijzen trekken tal van studenten, allerhande hippe startups, creatieve initiatieven en artistieke inwoners aan.
Het oude Chinatown wordt langzaam ingebouwd door het aangrenzende zakelijke en financiële centrum van Honolulu
Kleurrijke kunst aan de randen van Chinatown brengt wat kleur in het af en toe troosteloze straatbeeld
Beste adressen van Chinatown
Zij brengen op hun beurt weer leuke boetiekjes, ateliers, expo’s, voorstellingen en levendigheid naar Chinatown, wat ook een hoeveelheid aan hippe bars en restaurants naar deze buurt heeft getrokken. Voor restaurants als Senia en Pig and the Lady bestaan enorme wachtlijsten, oud-president Obama is onlangs bij Fête gespot en Livestock Tavern heeft overheerlijk eten met vaak een klassiek Franse of Europese invloed. Voor hippe cocktails van $30 per glas moet je bij Podmore zijn, of het nabijgelegen en prijzen-winnende Lether Apron, vanwege diens verborgen ligging een soort speakeasy te noemen.
Hou je meer van een club scene, DJ’s en luide muziek dan is The Lei Stand iets voor jou. Maar je vindt er ook de alleroudste kroeg van Honolulu, Smith’s Union Bar uit 1934, en het al even roemruchte Hanks Cafe. Charmante Ierse pubs zoals zijn vooral gewilde adressen voor (zaken)lunches van de locals en het bekijken van populaire sportwedstrijden en uiteraard een flinke selectie bieren op de tap en tal van whisky’s. Een gemoedelijke sfeer met een keur aan gezelschapsspellen om uit te kiezen vind je in bij Smith & Kings en een zeer knusse salon voor traditionele Chinese high tea vind je bij Tea at 1024. Je kan er het oudste theater van Oahu, Hawaii Theatre (anno 1922) bezoeken en ook Mark’s Garage organiseert culturele activiteiten zoals het jaarlijkse Shakespeare Festival en meer. Uiteraard vind je hier ook tal van Chinese specialiteitenrestaurants met zeer betaalbare gerechten en verrukkelijke dim sum, evenals een openlucht markt waar tal van Chinese verse groenten en specerijen te koop zijn. Kortom, Chinatown is zeer zeker een bezoekje waard.
Hotel Street, Nu’uane Avenue en Bethel Street zijn enkele van de grotere straten in Chinatown waar veel bars te vinden zijn
De lei, een Hawaiiaanse traditie
Behalve junks, hippe boetieks en overheerlijk eten, vind je in Chinatown rondom Maunakestreet ook tientallen lei stands voor de allerbeste kwaliteit lei van het eiland. Een lei is een ketting van verse bloemen, veelal van orchidee, plumeria of pikake, die volgens de Hawaiiaanse traditie geschonken wordt als teken van welkom, aloha, waardering of bij de viering van een speciale gebeurtenis. Met name bij sportwedstrijden, verjaardagen, jubilea en bij diploma-uitreikingen van middelbare scholieren en studenten regent het zoveel lei dat de ontvanger ervan nog amper uit z’n ogen kan kijken. Gouden regel: een lei hang je nooit bij jezelf om je nek, die geef je altijd aan een ander. Ook gooi je je lei na het dragen niet weg, maar je geeft ‘m terug aan de natuur maar gooit ‘m niet in zee, want de plastic draadjes waarmee de lei aan elkaar wordt geknoopt kan de vissen en ander zeeleven doen stikken.
De lei, een Hawaiiaanse traditie
Chinees nieuwjaar
Wat elk jaar terugkeert en duizenden mensen op de been brengt is het Chinese Nieuwjaar, ofwel een 15-daags festival met een parade, tal van festiviteiten, straatmarkten en andere evenementen om het nieuwe maanjaar (Lunar Year) in te luiden. De eerste nieuwe maan van het jaar geeft het startschot voor de festiviteiten, die in het teken staan van een bepaald dier in de dierenriem. Zo werd het jaar 2023 uitgeroepen tot ’Jaar van het Konijn’.
Voor de tweede keer sinds we op Oahu wonen zijn we bij de parade van het Chinese nieuwjaar aanwezig geweest in Chinatown. Deze parade gaat gepaard met een grote hoeveelheid groepen uit de Chinese gemeenschap die gehuld in fleurige, veelal rode, kleding er lustig op los slaan op gongs en trommels en verkleed als draken door de straten slingeren. Waarom?
De lange parade vol draken en vlaggen brengt de lommerrijke straten van Chinatown tot leven
Monsters verjagen
Volgens de overlevering zou een monster met de naam Nian (“Jaar”) inwoners aan het begin van elk nieuw jaar aanvallen. Het monster was bang voor harde geluiden, felle lichten en de kleur rood, dus die dingen werden gebruikt om het beest weg te jagen. Vieringen om het oude jaar in te luiden en het geluk en de voorspoed van het nieuwe jaar voort te brengen, bevatten daarom dan ook rode kleding, harde knallen, vuurwerk en decoraties. Omdat de draak een Chinees symbool van geluk is, wordt vaak een drakendans uitgevoerd, waarbij een lange, kleurrijke rups door talloze dansers door de straten wordt gedragen. Volgens de Chinese traditie kan je de draak een offer brengen voor een extra dosis geluk in het nieuwe jaar en je ziet dan ook menig toeschouwer geld in de bek van de draak stoppen.
Uitgedost in rode kleding en begeleid door luide knallen en trommels loopt de Chinese gemeenschap door de straten
Chinees carnaval
Naast tientallen groepen met een Chinese grondslag, van buurtverenigingen uit Chinatown tot sportclubs en uiteraard een Miss China, maken ook tal van politici hun opwachting. In de parade van 2023 spotten we de net benoemde gouverneur van Hawaii, Josh Green, en Miss Hawaii zwaait de menigte ook parmantig toe vanuit een open bolide.
Het is een bont festijn en de gezellige sfeer onder het massaal toegestroomde publiek komt wel een beetje overeen met die van carnavalsparades, zoals we die gewend waren op Aruba. Waar ik me over blijf verbazen is de bijna surrealistische omgeving van Chinatown; straten omzoomd door decennia oude reuzen van bomen en op de achtergrond moderne wolkenkrabbers van het financiële centrum van Downtown, terwijl een eeuwenoude, bonte Chinese traditie aan je voorbijtrekt. Het heeft iets magisch, net als zoveel op dit eiland.
Van de Gouverneur tot Miss Hawaii, iedereen laat zich tijdens het Chinese Nieuwjaar zien in een bonte parade
- Dol op de ukelele, symbolisch snaarinstrument van Hawaii - 29 maart 2024
- Roadtrip in Californië over de Pacific Coast Highway - 29 februari 2024
- Laupahoehoe, het land van fruit en honing - 17 februari 2024
