De wereld zat ineens op slot. Lockdown, wereldwijd. We waren onze vrijheid kwijt. Om mensenlevens te sparen vlogen we niet meer. Luchtvaartmaatschappijen vielen om, reisorganisaties zagen de toekomst somber in, reizigers kozen voor veiligheid. Piepend en krakend kwam de (reis)wereld tot stilstand. En hoewel de reisbranche natuurlijk hoopte dat alles weer ‘normaal’ zou worden, zou normaal er toch iets anders gaan uitzien. Ineens werd duurzaam reizen een stuk normaler. Ineens gingen bij veel mensen de ogen open. Een simpel virus werd een kans voor duurzaam reizen.
Duurzame veranderingen
Ons reisgedrag werd jarenlang gestuurd door lage prijzen: goedkope vluchten, een overschot aan goedkope accommodaties en zoveel mogelijk standaard reisprogramma’s. Maar de snelheid waarmee één simpel virus de wereld in zijn greep kreeg, maakte wél iets duidelijk. Er blijken grote risico’s te zitten aan die monocultuur, waarin mensen massaal hetzelfde reisgedrag laten zien. Zowel voor consumenten, die elkaar wereldwijd in razend tempo hebben besmet, als voor reisaanbieders, die bijna allemaal in dezelfde vijver zaten te vissen. Voor beide groepen is er ineens de behoefte aan (risico)spreiding, en minder aan massatoerisme. En dat maakt automatisch dat we gaan schuiven richting duurzamer reizen.
Reizen zal duurzaam veranderen. Veel mensen hebben kleinschaligheid ontdekt.
Zowel de reiziger als de aanbieder is wakker geschrokken. Een cruiseschip maanden stil leggen kost een vermogen. Tijdens lockdown vast zitten in een hostel in Thailand is een nachtmerrie. En…. eigenlijk blijkt ons eigen land verrassend mooi. Bij veel mensen is het besef gekomen dat ontspanning, reizen en vakantie heel anders kunnen dan we kort geleden voor mogelijk hielden. En het mooiste? We hebben de natuur ontdekt!
Duurzaam kan dus wél
Duurzaam reizen betekent dat we zorgvuldig omgaan met de beschikbare bronnen van de aarde, en dat onze manier van reizen zichzelf in stand kan houden. Dus feitelijk dat we als reizigers precies net zoveel aan de aarde teruggeven als dat we gebruiken. Acht weken niet reizen tijdens Covid heeft het CO2-gehalte in de lucht 20% laten dalen (het niveau van 2006). Niet in restaurants eten zorgde voor volle vrieshuizen – eten dat we kennelijk niet echt nodig hebben. Dichter bij huis blijven, lekker zelf koken: het zijn simpele voorbeelden, maar het laat zien hoe ‘duurzamer’ eruit kan zien.
Samen wandelen is meer investeren, dan consumeren.
Veel mensen hebben ervaren hoe noodgedwongen dat ‘dicht bij huis blijven’ en ‘picknicken aan de slootkant’ best leuk is. Rustgevend zelfs, omdat een stressvolle reis ontbreekt. Veel mensen hebben ervaren dat een pipowagen in Drenthe leuk is, dat een eigen moestuin ontspannend is, dat zelf kokkerellen lekker is, dat spelevaren met een bootje in Nederland fijn is, kortom: dat ver weg echt niet altijd ‘meer genieten’ betekent. En het zijn voor veel mensen duurzame veranderingen.
Een moestuin is ontspannend en duurzaam (zelf of als vrijwilliger).
Duurzaam reizen
Duurzaam betekent dat onze manier van reizen zichzelf op termijn in stand kan houden. Dat we dus iets teruggeven en niet alleen maar nemen en consumeren. Verschillende organisaties geven daar nu al invulling aan. Nu is ‘minder van de aarde nemen’ wel niet hetzelfde als ‘duurzaam’, maar het is een goede eerste stap!
Tips om zelf duurzaam te reizen
Waar je zelf makkelijk op kunt letten zijn de volgende dingen. 1) Kies een bestemming dichtbij. 2) Kies voor eco-vriendelijke accommodaties (zie hieronder bij Bookdifferent) of 3) denk eens over coachsurfing via je sociale contacten. 4) Reis vooral met openbaar vervoer. 5) Kies voor slow travel en 6) gebruik zo min mogelijk (wegwerp) plastic. En tenslotte 7) maak anderen enthousiast over ‘anders en duurzaam reizen’! Lees ook: ‘Duurzaam reizen hoe regel je dat’.
Duurzaam reizen met de trein: 100% windenergie.
Stay Local
Stay Local is een geweldige inspiratiebron. Vol tips om in eigen land geweldige avonturen te beleven. Off the beaten track in ons eigen kikkerlandje kan echt! De voorbeelden zijn geweldig. Wat dacht je van picknicken in een voedselbos, slapen op een boomkwekerij of klussen in andermans moestuin? Je kunt via Stay Local ook je eigen avonturen delen.
Vrienden op de Fiets
De meest duurzame organisatie voor reizen binnen Nederland is ‘Vrienden op de Fiets’. We schreven er al eerder over in de reportage ‘Op avontuur in eigen land’. Via de organisatie kun je slapen bij mensen thuis, tegen een hele kleine vergoeding, en het is alleen bedoeld voor wie zich op eigen spierkracht voortbeweegt (lopen, fietsen, kano). Zeker een aanrader.
Bookdifferent
Deze organisatie heeft een heel makkelijk systeem om te zien hoe eco-vriendelijk een accommodatie is. Bookdifferent maakt het kiezen van eco-bestemmingen wereldwijd dus wel heel makkelijk! Het aanbod is enorm, en ook niet-eco-vriendelijke accommodaties worden getoond. Je maakt dus zelf je keuze.
Better Places
De organisatie Better Places regelt haar reizen via lokale contacten die situatie en de mogelijkheden ter plaatse als geen ander kennen. Zo draag je bij aan het welzijn van de mensen op jouw vakantiebestemming en krijg je een unieke op maat gemaakte reis.
Local Hero Travel
Ook de organisatie Local Hero Travel werkt op deze manier. Een lokale reisspecialist laat je de verborgen plekjes zien en maakt een maatwerk reis voor jou. Reizen met aandacht voor de natuur en CO2-neutraal.
All for Natrure Travel
Eén van de manieren waarop je jouw reis minder belastend kunt maken voor de natuur is reizen via organisaties die bijdragen aan natuurbescherming en natuurbeheer. All for Nature Travel is gespecialiseerd in duurzaam toerisme en draagt 10% af aan natuurbescherming. Maar let wel op: een verre reis maken en dan 10% geven voor instandhouding van het leefgebied van de Orang Oetang is niet persé ‘duurzaam’ reizen!
CO2-compensatie
Wanneer je zelf een reis boekt compenseer dan sowieso de CO2-uitstoot. Daarvoor zijn verschillende organisaties zoals Trees for All. En compenseren werkt echt: Investeren in milieu werkt echt.
Vrijwilligerswerk
Net zoveel geven als nemen komt dichterbij als je bijvoorbeeld drie maanden vrijwilligerswerk gaat doen. Hoe de balans uitvalt hangt natuurlijk wel weer af van wat je gaat doen en van de reisafstand. Verschillende organisaties kunnen je helpen bij het vinden van een plek waar je jezelf op een goede manier nuttig kunt maken. Maar let wel op: er zijn ook veel organisaties die vooral zelf beter worden van jouw boeking, en waar je hooguit een olifant de fles geeft! Je moet hierin echt kritisch zijn.
Vrijwilligerswerk kan een goede manier zijn om iets terug te geven. Maar wees kritisch!
Een duurzame toekomst?
Duurzaam reizen betekent dat we zorgvuldig omgaan met de beschikbare bronnen van de aarde, en dat onze manier van reizen zichzelf in stand kan houden. Wij zijn ervan overtuigd dat er (noodgedwongen) een belangrijke stap gezet gaat worden. Natuurlijk: de reisbranche wil ons weer graag terug hebben naar het ‘oude normaal’. Want dat is wat ze kennen. En verandering is voor veel bedrijven lastig. Maar wij zien dat niet gebeuren. Want hoe langer deze crisis duurt, hoe meer het nieuwe normaal ‘normaal’ wordt. En ook reisorganisaties zullen hierop creatief (moeten) inspelen – het zijn tenslotte ondernemers en dienstverleners.
Duurzaam reizen: met de trein en dan op de mountainbike.
Verandering van gedrag duurt altijd lang. Maar de reiziger ontdekt nu dat ‘ver en veel’ niet persé leuker is: op een kleedje langs de slootkant is ook leuk. Daarbij: reizen met mondkapjes is niet ontspannen, exotische markten zullen minder in trek raken, en social distancing kan in een vliegtuig al helemaal niet. De reisbranche zal hiermee aan de slag gaan en veranderen richting meer duurzaam.
Duurzaam denken kun je leren
Kun je dat leren: aandacht voor duurzaamheid? Als we duurzamer willen leven moeten we dan veel opgeven? Komt er iets voor terug? Kun je leren om makkelijker alternatieve mogelijkheden te zien? Om anders te kijken naar de wereld om je heen? Ja dat kan! Want juist als je reist zie je de wereld anders. Juist op reis kun je dingen relativeren.
Daarover verscheen recent een mooi reisboek met een filosofische insteek. Het gaat over accepteren dat je leven niet persé beter of fijner wordt als je probeert je ervaringen steeds te regisseren. Want geluk is niet maakbaar. Het boek bestaat uit vijftien reisverhalen, met telkens een verrassend inzicht. Het boek neemt de westerse mythe van de maakbaarheid op een leuke manier op de hak. Want we proberen allemaal ons geluk positief te beïnvloeden. En daar worden we nu net niet gelukkig van. Dát gaan inzien, is een belangrijke en grote stap op weg naar duurzaamheid.
Het reisboek ‘De dag dat Boeddha lachte’ staat vol inspiratie om zelf ander te gaan kijken naar de wereld.
- Zwitserland – boemelen door Graubünden - 3 augustus 2023
- Frankrijk – off the beaten track - 27 juni 2023
- Zuid-Zweden – de wildernis van Getnö Gård - 3 juni 2023
