# 1 Reuzen en opera’s
Eén van de reuzen van Royal de Luxe. Foto (c) Serge Koutchinsky
Er staan zo’n zestig hoofdacts en honderden kleine(re) projecten op het programma van de Culturele Hoofdstad. Het hoofdprogramma van Leeuwarden – Fryslân 2018 (LF2018) bestaat uit zo’n zestig onderdelen, daarnaast zijn er honderden kleine(re) initiatieven in de hele provincie. Cultuur in de meest brede zin van het woord, van opera’s in de openlucht tot een marathon over een dijk dwars door Friesland en van Friese aardappelen tot kunst van dada. Het programma van Leeuwarden-Fryslân 2018 is te vinden op www.2018.nl
>> Een van de topattracties van LF2018 zijn de reuzen van straattheatergroep Royal de Luxe. Metershoge levensechte poppen leven, slapen, eten drie dagen lang in de straten van Leeuwarden. De reuzen zijn van 17 tot en met 19 augustus 2018 te zien.
Dada in de zeilen van dit skûtsje.
# 2 De dijk
De Afsluitdijk met links de Waddenzee en rechts het IJsselmeer
De toegangsweg naar Friesland vanuit het westen des lands is De Afsluitdijk. Zorg ervoor dat je of op de heenweg of de terugweg in het donker over deze dijk reist. Alleen dan wordt een bijzonder kunstwerk zichtbaar. De torens van de sluizen aan beide zijden van de dijk zijn voorzien van reflecterende stroken. Als je door deze Lichtpoort rijdt, zorgen jouw autolichten voor een filmische ervaring. Goede reden om regelmatig deze toch al legendarische dijk door het water naar Friesland te nemen.
# 3 De fontein
Fontein Love in Leeuwarden, een van de elf kunstwerken van ’11 Fountains’ (artist impression (c)11 Fountains)
Kom je met de trein naar Leeuwarden, dan is het niet te missen: de zeven meter hoge fontein Love, bestaande uit twee kinderhoofden. Het kunstwerk staat pal voor het station en is sinds december 2017 een van de blikvangers van Leeuwarden. Het ontwerp is van de wereldberoemde Spaanse kunstenaar Jaume Plensa. Zijn opzienbarende Crown Fountain in Chicago is een ware attractie, net als die in de Friese hoofdstad. De Leeuwarder fontein maakt deel uit van het kunstwerk ’11 Fountains’: in alle elf Friese steden staat een bijzondere fontein die de verbinding door water in Friesland symboliseren. Om het hele kunstwerk te zien, moet je dus een culturele Elfstedentocht maken om je virtuele stempelkaart vol te krijgen.
De skyline van Leeuwarden met rechts de Achmeatoren
>> Andere blikvangers in Leeuwarden: de 115 meter hoge Achmeatoren en de Oldehove, in Leeuwarden beter bekend als ‘de skeve’. Wist je dat deze toren schever staat dan die in Pisa? Beklim hem, met een beetje mazzel heb je helder zicht én zie je de Waddeneilanden zelfs liggen.
# 4 De gevangenis
Links in de verte de Achmeatoren, het ronde gebouw is het kantoor van de voormalige Friesland Bank (nu Rabobank) en rechts de oude gevangenis Blokhuispoort aan de stadsgracht van Leeuwarden. Foto (c) Theo de Witte
Eeuwenlang was De Blokhuispoort in hartje Leeuwarden de plek waar geboefte werd opgesloten. Tegenwoordig vind je achter de dikke stenen muren een spectaculaire culturele hotspot. Kunstenaars, creatievelingen, kleine zelfstandigen en freelancers hebben hier hun eigen werkplek. Regelmatig worden er evenementen georganiseerd en elke zaterdag kun je met een oud-gevangenisbewaarder de krochten van de oude gevangenis bekijken. Ook is de bibliotheek in de Blokhuispoort gehuisvest, net als café De Bak en een restaurant/grand café met de toepasselijke naam Proefverlof, waar je zomers op een mooi terras aan het water kunt zitten.
>> Altijd al eens willen weten hoe het is om in een cel te zitten? Boek een ‘kamer’ bij hostel Alibi in de Blokhuispoort en je slaapt in een heuse cel.
# 5 De straatjes van Leeuwarden
De Bagijnestraat loopt achter de grote winkelstraat Nieuwestad. Hier zit het museum van Boomsma. In de verte doemt de scheve Oldehove op.
Graffitikunst in Leeuwarden
Je kunt eindeloos shoppen in Leeuwarden. De Nieuwestad en de Voorstreek zijn de grootste winkelstraten in het oude centrum van de stad, maar de echt bijzondere shops vind je in de vele zijstraten. De Kleine Kerkstraat is al eens uitgeroepen tot leukste winkelstraat van Nederland en dat is het nog steeds. In deze en andere straten van Leeuwarden vind je mooie designshops, hippe kledingzaken, culinaire winkels en talloze lekkere eettentjes en cafés. Als je vanaf de Nieuwestad de Kleine Kerkstraat inloopt, kom je vanzelf op het Oldehoofsterkerkhof. Je hebt vanaf deze hoek een perfect uitzicht op de scheve Oldehove.
>> Loop ook vooral de zijstraten van de Kleine Kerkstraat in. In de Grote Kerkstraat vind je keramiekmuseum Princessehof (hier werd de wereldberoemde kunstenaar M.C. Escher geboren). In de Bagijnestraat kun je je onderdompelen (figuurlijk dan) in de dranken van de bekende destilleerder Boomsma, bekend van de beerenburger (maar ze hebben ook gave gin!). Om de hoek van dit kleine museum, in de Nieuwesteeg, zit het schattigste winkeltje van Leeuwarden: De Grutterswinkel. Hier koop je ouderwets lekkere dropjes en snoepjes.
# 6 Mata Hari en Escher
Mata Hari in de tijd dat ze in Parijs woonde en werkte
De wereldberoemde Mata Hari is geboren en getogen in Leeuwarden. Niet zo verwonderlijk dat het Fries Museum een grote tentoonstelling aan deze mysterieuze vrouw – die eigenlijke Margaretha Zelle heette – heeft gewijd. De Mata Hari-expo is tot en met 2 april 2018 te zien. Ook een andere Leeuwarder is in 2018 in het Fries Museum te zien: M.C.Escher. Van 28 april tot 28 oktober 2018 is het werk van deze wereldberoemde kunstenaar te zien. Het museum staat in hartje stad en is sowieso een bezoek waard. Je vindt er onder meer het enorme zwaard van de voorvader aller Friezen: Grutte Pier.
Het Fries Museum aan het Wilhelminaplein in Leeuwarden. Foto (c) Ruben van Vliet
Het standbeeld van Mata Hari staat voor vlakbij haar geboortehuis op de Kelders in Leeuwarden – het pand met de okergele kozijnen achter haar.
>> Treed in de voetsporen van Mata Hari en boek een gratis stadswandeling. Je komt langs het huis waar ze geboren is, waar ze met haar ouders gewoond heeft en de scholen die ze bezocht. Een mooie manier om Leeuwarden te ontdekken.
# 7 Het stadspark
Tijdens een van de festivals in Leeuwarden. Foto (c) Imazzo.
Aan de voet van de Oldehove, binnen de stadsgrachten van de oude binnenstad ligt dé tuin van Leeuwarden: de Prinsentuin. Zomers is dit park een populaire ‘stadsjachthaven’: vanuit heel Nederland en Europa komen toeristen hier hun bootjes aanleggen. Locals komen graag in dit ‘groene hart’ om een rondje hard te lopen, hun hond uit te laten, te picknicken in het gras of een drankje te doen bij grand café De Koperen Tuin. De Prinsentuin vormt regelmatig het podium voor evenementen en dat is in het culturele topjaar 2018 niet anders.
# 8 De cafés & eettentjes
Grand café Post Plaza
Terras aan de gracht. Foto (c) Theo de Witte
Bij Laura & De Chef
Loop door het centrum van Leeuwarden en je struikelt over de cafés, restaurants, terrassen, eettentjes en koffiegelegenheden. Op bijna elke hoek van de straat vind je wel een etablissement waar je relaxed kunt zitten. In het oude postkantoor aan de Tweebaksmarkt bijvoorbeeld. Post Plaza mag met recht een grand café worden genoemd. De enorme ruimte is stijlvol ingericht en overal zie je nog ‘restanten’ van het postkantoor. Een beetje verscholen in de Grote Hoogstraat vind je Laura & de Chef waar je prima kunt eten. Bij Broodje Bewust aan de Groentemarkt bestel je een biologische lunch. Om maar even een paar te noemen.
# 9 De festivals
Festival in Leeuwarden. Foto (c) Imazzo.
Tijdens het Fries StraatFestival. Foto (c) Imazzo
Drukte op de grachten tijdens een van de festivals. Foto (c) Theo de Witte
Ook zonder culturele hoofdstad te zijn, is er genoeg te doen in Leeuwarden. Dit zijn de grootste evenementen en festivals die elk jaar terugkeren:
Befrijdingsfestival (mei), Hemels Festival (dance, mei), bloemetjesmarkt (grootste van Europa, altijd op Hemelvaartsdag), Fries Straatfestival (mei), muziek-, film- en gamefestival Promised Land (juni), muziekfestival Welcome to the Village (juli), metalfestival Into the Grave (augustus), hippiefestival Psy-fi (augustus), UIT-festival (opening culturele seizoen, september), Noordelijk Filmfestival (november).
De festivals vinden plaats in hartje stad of in de natuur net buiten de stad: recreatiegebied De Groene Ster. Ook zonder festivals een heerlijke plek. Je kunt in de Groene Ster heerlijk fietsen, wandelen, zonnen en relaxen.
# 10 Het water
Blik op Harlingen
Met een oude tjalk droogvallen op het Wad
Skûtsjesilen
Tall Ships (c) Tall Ships Races
Water speelt een belangrijke rol in Friesland. Niet zo verwonderlijk dus dat je regelmatig voor een dichte (of is het open?) brug staat te wachten. Dat hoort er nu eenmaal bij. Maar op dat water is vaak veel moois te zien. Bekend is het skûtsjesilen in de zomermaanden op de Friese meren, maar ook in de havenstad Harlingen kijk je je ogen uit. In de haven liggen vele authentieke boten van de bruine vloot die je meenemen voor een zeiltocht of droogvallen op de Waddenzee. Liefhebbers blokkeren 3 augustus 2018 in hun agenda, want dan komen tientallen ‘tall ships’ aan in Harlingen die als finishhaven van The Tall Ship Races fungeert. Wie meer in de geschiedenis wil duiken, brengt een bezoek aan de Nieuwe Willemskade. Hier wordt het schip van ontdekkingsreiziger Willem Barentsz dat strandde op Nova Zembla tot in detail nagebouwd.
Harlingen
>> Als je dan toch in de haven van Harlingen bent, wandel dan even verder en ontdek hoe rijk aan cultuur dit havenstadje is. Bijkomen van alle indrukken in Harlingen en Friesland doe je bij ‘t Havenmantsje, voordat je weer over de Afsluitdijk huiswaarts rijdt.
Meer weten over Leeuwarden en Friesland: www.mooileeuwarden.nl en www.friesland.nl
Meer weten over Leeuwarden/Fryslân Culturele Hoofdstad 2018: www.2018.nl
Hoofdfoto (c) Imazzo
- Verliefd op Friesland - 27 mei 2020
- De boven- en onderwereld van Göttingen - 22 november 2019
- Fabelhaftig fietsen – in het Ruhrgebied - 17 januari 2019
