Onze eenjarige dochter is onder de indruk van de koeien in de stal. “Koeien, koeien!” roept ze terwijl ze eropaf rent. “Al onze 45 koeien zijn hier geboren”, zegt René, die ons de boerderij laat zien. “De oudste, Dora 99, is dertien jaar”. Een behoorlijke leeftijd voor een melkkoe, laat ik me vertellen. Gemiddeld worden die maar zo’n vijf jaar oud. Dat de koeien hier op de boerderij een stuk ouder worden, heeft veel te maken met de manier waarop ze worden behandeld. “We kiezen bewust voor een duurzame benadering”, gaat René verder. “Wij hoeven niet per se heel veel melk in een hele korte periode. We kijken liever naar de lange termijn, de impact van onze werkwijze op de wereld om ons heen en het welzijn van de dieren. Dit draagt allemaal bij aan de kwaliteit van onze kazen.”
Onze dochter is groot fan van koeien, dus zij vermaakt zich prima op de boerderij
Een Goudse kaasboerderij
We bevinden ons op kaasboerderij Ruyge Weyde in Oudewater, dicht bij Gouda. Sinds 1847 maken ze hier rauwmelkse boerenkaas. René runt de boel, samen met zijn broer Sander. In 2011 hebben zij het familiebedrijf overgenomen van hun ouders. Eind dit jaar zijn ze ook nog eens volledig biologisch. Daarin onderscheiden ze zich ten opzichte van andere boerderijen, zegt René trots. “Er zijn in Nederland al niet veel boerderijen die echte boerenkaas uit rauwe melk maken. En dan ook nog biologisch, die zijn op twee handen te tellen”.
Hij laat ons wat kazen proeven in het boerderijwinkeltje. Ik vind die met brandnetel goed. Onze zoon van drie vindt vooral de kat die we in het winkeltje aantreffen fascinerend. Die ligt op vier eieren in een mandje van stro. “Kijk, deze kat legt eieren!” zegt hij vol verbazing. Ik lach en kijk ondertussen naar een certificaat aan de muur. Daarop staat dat Dora 99 – je weet wel, de oudste koe van de boerderij – zojuist een enorme mijlpaal heeft bereikt: ze heeft in totaal 100.000 liter melk geproduceerd. Ik vind het nogal wat.
Kazen van kaasboerderij Ruyge Weyde
We kopen wat kazen en vertrekken naar het centrum van Gouda, waar we nog even in het bekendste thema van Gouda blijven hangen.
De Goudse Waag
We krijgen in het kaasmuseum een korte geschiedenisles. Wat de Goudse kaas zo bijzonder maakt, leren we, is de wat zurige laagveen ondergrond in dit gebied. De speciale grassen die hierop groeien worden gegeten door de koeien. Hiermee produceren ze een relatief vette, zoete melk. De kwaliteit van de kazen en de ligging van Gouda aan vaarwegen in alle richtingen zorgden ervoor dat Gouda in de late middeleeuwen een belangrijk handelscentrum werd. De traditionele Goudse Kaasmarkt die hieruit voorkwam, wordt nu nog elk jaar gehouden.
Dit wordt ons verteld in de Goudse Waag, een historisch gebouw achter het stadhuis. Vroeger werden hier de Goudse kazen gewogen. Wat ik vooral interessant vind, is dat bij de bouw in de 17e eeuw werd bepaald dat alle omliggende bebouwing lager moest zijn dan de daklijst van de Waag. Dit om het prestige van de Waag te benadrukken. De eigenaar van de naastgelegen herberg De Zalm vond dit maar niks. Hij was bang dat zijn herberg overschaduwd werd door de Waag en wilde daarom uitbreiden. Maar van het stadsbestuur mocht hij niet zo hoog bouwen als hij wilde. Zijn ongenoegen hierover benadrukte hij op de nu nog aanwezige gevelsteen met daarop een boze zalm en de tekst “Niet te hooch, niet te laech, van passe”.
Onze kinderen doen alsof ze luisteren, maar kijken ondertussen steeds naar de klompen die naast ons staan. Die blijken veel interessanter. Gelukkig mogen ze er even op lopen.
Onze zoon voelt nog even hoe zwaar zo’n Goudse kaas eigenlijk is: net zo zwaar als hij zelf is
En zo kom je in Gouda toch altijd uit bij kaas. Dat is onvermijdelijk. Zelfs nu in het najaar, als de beroemde Goudse Kaasmarkt al lang niet meer gehouden wordt. Gouda is kaas. Veel buitenlanders kennen dat ook zo. Die weten helemaal niet dat Gouda ook gewoon een stad is.
De siroopwafelfabriek
Hoewel de kazen ons goed bevallen, zijn we misschien nog wel het meest onder de indruk van iets anders typisch Gouds: siroopwafels. Ik kende ze eerlijk gezegd niet. Dacht eerst dat het een spelfout was en er eigenlijk stroopwafels moest staan. Maar siroopwafels dus. Ze zien eruit als de stroopwafels die ik zo goed ken – ronde wafel met ruitpatroon – maar zijn veel knapperiger.
Op de Markt in Gouda staat het kleine, sfeervolle winkeltje van Kamphuisen. Als we langslopen, staat een mevrouw stukjes siroopwafel uit te delen. Dat smaakt naar meer. We stappen het winkeltje binnen en worden uitgenodigd voor een rondleiding in de fabriek die verscholen ligt achter het winkeltje. Die is sinds dit jaar voor het publiek geopend.
Het winkeltje van Kamphuisen Siroopwafels op de Markt © Siroopwafelfabriek / Ilse van Loon
Eenmaal binnen krijgen we aan de hand van animaties de geschiedenis van de siroopwafel te horen en zien. Begin 19e eeuw maakten Goudse bakkers wafels van overgebleven deeg en daar smeerden ze stroop tussen. Voedsel voor de armen. De Kamphuisen siroopwafel onderscheidde zich al snel van andere stroopwafels door de knapperige koek en de karamelsiroop. Het recept uit 1810 is zorgvuldig geheim gehouden en de koeken worden tegenwoordig nog steeds volgens dat recept gebakken.
De rondleiding door de fabriek is interactief, afwisselend. Eerst mogen we lopend een groot groen rad in beweging zetten, waardoor de deegmachine wordt aangedreven. Vervolgens proeven we verschillende soorten siroop om te raden welke de echte is. Dan een kijkje in de machine, waar de bakker uitleg geeft over het hele proces dat de wafels doorlopen voordat ze klaar zijn. De trap op naar boven, waar de kluis met het geheime recept staat. En tot slot met de glijbaan naar beneden, waar iedereen een versgebakken, nog warme siroopwafel krijgt.
Hier mogen we siroop proeven…
…en hier zien we hoe de wafels gemaakt worden
De grootste LEGO-speciaalzaak van Nederland
Met een tas vol siroopwafels voor thuis lopen we naar buiten. Het regent. En hard. We wilden eigenlijk een fietstocht maken in de omgeving van Gouda. Er zijn hier veel fietsroutes, van de KoeKaasRoute tot de Gouden Eeuw Driehoek en de Tureluren & Flierefluiten Route. Klinkt goed, maar wij slaan ze dus even over. Want in de regen met twee kleine kinderen klinkt het meteen een stuk minder goed.
In plaats daarvan rennen we tussen twee buien door naar een bijzondere winkel: de Playtoday LEGO Shop. Je kunt er dingen kopen, maar er staan ook prachtige LEGO-bouwwerken. En achterin is een ruimte waar kinderen (en volwassenen) mogen bouwen en spelen. Er worden hier regelmatig kinderfeestjes gehouden, vertelt eigenaar Pieter. “En,” voegt hij daaraan toe, “af en toe ook feestjes voor volwassen mannen.”
Onze kinderen zijn vooral heel erg onder de indruk van de LEGO-trein
Het oudste pannenkoekenhuis van Nederland
We overnachten op Landal De Reeuwijkse Plassen. Een relatief nieuw vakantiepark, nog gedeeltelijk in aanbouw. Bijzonder aan dit park zijn vooral de duurzaam gebouwde huisjes aan het water. Je kunt een boot huren en bij je eigen steiger aanmeren. En zo vanuit jouw vakantiewoning de plassen op varen. Dat zijn we dan ook van plan, alleen regent het keihard. Net als de fietstocht van gisteren valt ook dit plan dus letterlijk in het water.
Huisjes aan het water in vakantiepark Landal De Reeuwijkse Plassen
De kinderen vinden het niet erg. Die vermaken zich uitstekend in het binnenzwembad van het vakantiepark. ‘s Avonds eten we pannenkoeken in een 150 jaar oud pand, net buiten de stadsgracht van Gouda. Pannenkoe, zo heet het.
Het is er lekker warm, knus, gezellig. Precies de sfeer die bij een pannenkoekenhuis past. Wat heel erg aan die sfeer bijdraagt, is dat de poffertjes middenin het restaurant – tussen de tafeltjes in – gemaakt worden op een antieke roodkoperen poffertjesplaat.
Ik bestel een pannenkoek met spek en – natuurlijk – Goudse kaas.
Meer informatie over Gouda
Kijk voor meer informatie over wat er allemaal in en rondom Gouda te doen is op de website van Welkom in Gouda.
Wij hebben behalve bij Pannenkoe ook nog bij de volgende restaurants gegeten. Allemaal uitermate geschikt om met kleine kinderen naartoe te gaan:
- Kruim, in de oude Chocoladefabriek. In datzelfde gebouw is nu onder andere de Stadsbibliotheek Gouda gevestigd. Onze kinderen houden van boeken, dus dat treft.
- Brownies&downieS, waar we een tafeltje direct naast het speelkeukentje hebben. Ideaal. Mijn vriendin en ik genieten voor de verandering eens van een warme maaltijd. Het eten van de kinderen is koud als ze eindelijk klaar zijn met spelen, maar goed… hoe vaak is het niet omgekeerd?
- Mercatu aan de Reeuwijkse Plassen, waar we vanuit het restaurant kunnen zien hoe pizza’s worden gemaakt in de grote steenoven.
- Drukte in Praag vermijden: 5 tips - 3 augustus 2023
- De Bodensee fietsen met kinderen - 28 mei 2023
- Leestips van de Reishonger-redactie - 17 juni 2020
