Fietsen over de Échappée Bleue

Ik ben in de Franse regio Bourgogne-Franche-Comté, in 2016 ontstaan door het samengaan van Bourgondië en Franche-Comté. Langs de rivier de Saône ligt de Échappée Bleue, een nieuwe fietsroute die van noord naar zuid door de regio slingert. Ik stap op de fiets en ontdek wat er op en rondom deze route zoal te zien en doen is.

Wat ze zo fijn vindt hier? De rust. Daar was ze naar op zoek en die heeft ze hier gevonden. Ik hoor de vogels in de tuin en af en toe het geblaat van schapen achter het huis. Christine Spohn vertelt hoe ze hier terecht is gekomen, terwijl ze vanuit de keuken naar de veranda loopt met thee en zelfgemaakte brandnetelkoekjes: “Ik woonde tot 2013 in een appartement in de Elzas, maar was voornamelijk te vinden op kantoor. Altijd druk met werk. Op een gegeven moment had ik daar genoeg van. Ik had behoefte aan rust. Ik ben gaan rondkijken en toen ik deze plek tegenkwam, was ik meteen verliefd.”

Met deze plek doelt Christine op het terrein waarop nu haar huis staat. Dat huis stond er nog niet toen ze besloot hier te gaan wonen. Ze kocht het stuk land, dat bijna zo groot is als een voetbalveld, en heeft er vervolgens een huis laten bouwen. Ze woont hier, maar verhuurt ook kamers. Haar B&B Les Gourmandises Bio is een perfecte overnachtingsplek voor mensen die langs de Saône fietsen. Mensen zoals ik. De rivier ligt enkele tientallen meters hiervandaan, een stukje naar beneden.

Eigenaresse van een B&B langs de Saône plukt haar eigen planten en kruiden

Christine trekt wat planten uit haar tuin: “Bijna alles wat hier groeit is eetbaar.”

De Échappée Bleue – tot rust komen op de fiets langs de Saône

Als ik op de fiets stap en mijn weg vervolg langs de rivier, snap ik helemaal wat Christine zo fijn vindt aan deze regio: wat een rust! Het verharde fietspad slingert met de Saône mee door het landschap vol uitgestrekte gras- en graanvelden. Om me heen hoor ik alleen het getsjirp van vogels en het lichte gekraak van mijn fiets, af en toe onderbroken door een vriendelijk ‘bonjour’ van een fietser in tegengestelde richting. Die ontmoetingen zijn echter schaars; het grootste deel van de tijd kom ik helemaal niemand tegen.

In een paar dagen tijd fiets ik gedeelten van de Échappée Bleue, een fietsroute met een lengte van zo’n 800 kilometer tussen Luxemburg en Lyon. Vanaf Luxemburg fiets je langs de Moezel naar de stad Épinal, waarna je via het Canal des Vosges bij de Saône uitkomt. Die volg je dan helemaal tot aan Lyon. Ik beperk me tot het gedeelte in de regio Bourgogne-Franche-Comté, met als eindstation de stad Mâcon.

Échappée Bleue fietsroute

De Échappée Bleue is een eenvoudige fietsroute

Door het eentonige landschap en de stilte om me heen lukt het me aardig om mijn hoofd even helemaal leeg te maken. Ik fiets langs bruggetjes, sluizen en dammen, maar wat vooral steeds opvalt is het rustig stromende water van de Saône. Nu zou ik daar niet zo goed tegen kunnen als dat dagen achter elkaar zo doorgaat, want ik houd van wat afwisseling. Maar gelukkig is die er ook. Fietsend in zuidelijke richting kom ik een aantal bijzondere plekken tegen.

Verdun-sur-le-Doubs langs de Échappée Bleue

Het dorpje Verdun-sur-le-Doubs is een van de plekken die ik bezoek langs de fietsroute

Glasmaker La Rochère

Ik begin helemaal in het noorden van het departement Haute-Saône met een bezoek aan La Rochère, een van de oudste nog actieve glasmakers ter wereld. Ontstaan in 1475 en nog steeds een relatief klein bedrijf, met zo’n 145 medewerkers van wie velen al generaties lang hier uit de regio komen. La Rochère maakt allerlei producten van glas: van traditioneel met de mond geblazen wijn- en waterglazen tot innovatieve glazen tegels voor gevels en binnenwanden. En allerlei decoratieve, kleurrijke accessoires.

Maud Laheurte werkt bij La Rochère en loopt met me van de glaswinkel naar de fabriek. “In de zomer vindt een expositie plaats met bijzondere kunstwerken van glas,” zegt ze. “Een kunstenaar is nu bezig met een van zijn creaties voor deze expositie. Laten we even een kijkje nemen.”

In het atelier tref ik een man die zwetend op en neer rent van de ene oven naar de andere. Onderweg bewerkt hij een hete oranje bol op een stok beetje bij beetje tot iets wat steeds explicietere vormen aanneemt. Hij slingert het ding in de rondte, koelt het glas in wording af met een natte doek en neemt soms een tang of hamer om de gloeiende massa te vervormen. Het ziet er indrukwekkend uit. En vermoeiend.

Glasmaker La Rochère

De kunstenaar is bezig het glas te bewerken

De tunnel van Saint Albin

Na het spektakel bij de glasmaker word ik alweer snel omringd door de stilte op de fiets. Het duurt niet lang voordat ik via een recent aangelegd fietspad onder de bomen langs het Canal des Vosges bij de Saône aankom. Vanaf daar is het ongeveer 50 kilometer fietsen naar Scey-sur-Saône, waar ik afstap om de tunnel van Saint Albin te bewonderen.

Rivieren hebben de neiging door het landschap te slingeren. Dat weten we inmiddels wel van ze. Maar op deze locatie vonden de Fransen het op een gegeven moment welletjes. Ze besloten kanalen te graven om de grillige kronkelingen van de rivier te ontwijken. Zo zouden schepen met vrachtladingen sneller op hun plek van bestemming komen. En als je bij het graven van zo’n kanaal ineens een heuvel tegenkomt… dan moet er dus een tunnel doorheen.

Saint Albin tunnel

De tunnel van Saint Albin op een zijkanaal van de Saône

In 1837 lag het ontwerp van de Saint Albin tunnel er al. En hoewel ze al vrij snel begonnen met de bouw, was de tunnel pas in 1880 helemaal klaar om in gebruik te worden genomen. Dat komt vooral doordat de bouw decennialang heeft stilgelegen. Maar het lijkt me sowieso nogal wat, zo’n tunnel van 681 meter lang en 6,5 meter breed bouwen. Zeker in de 19e eeuw.

Tegenwoordig is vrachtverkeer over de Saône niet meer zo gebruikelijk en is het alleen nog maar de pleziervaart die gebruik maakt van de tunnel. Geen zin om erdoorheen te varen? Dan kun je altijd direct boven de tunnel van de ene naar de andere kant lopen. Langs het pad staan borden met informatie over de bouw en geschiedenis van de tunnel.

Het kasteel van Ray-sur-Saône

De Échappée Bleue is vooral vlak, met af en toe een steil heuveltje in de bossen langs de rivier. De eerste echte uitdaging vind ik bij Ray-sur-Saône, waar ik even van de route afwijk om naar het kasteel boven het dorpje te fietsen. Het is een kort klimmetje, maar met een behoorlijk stijgingspercentage. Ik haal motivatie uit de gedachte dat ik straks via dezelfde weg hard naar beneden mag crossen. Een zeldzaamheid tijdens mijn verblijf in Bourgogne-Franche-Comté.

Het kasteel is groot en stamt uit de middeleeuwen. Tijdens een oorlog van 1634 tot 1644 is het grotendeels verwoest. Slechts twee torens van het originele bouwwerk zijn blijven staan. Op de ruïnes van het overige deel is in de 18e eeuw een nieuw kasteel gebouwd.

Middeleeuwse toren van kasteel Ray-sur-Saône

Ik parkeer mijn fiets bij een van de overgebleven middeleeuwse torens

De vorige eigenaar, Gravin Diane Baconnière de Salverte, schonk het kasteel in 2015 aan het departement Haute-Saône. Een jaar later overleed ze op 82-jarige leeftijd. Zo kwam er een einde aan een periode van 900 jaar waarin het domein tot één en dezelfde familie behoorde.

In het kasteel krijg ik een rondleiding door enkele van de 50 vertrekken, waaronder de oude keuken, eetzaal, wapenzaal en wat slaapkamers. Op het gras van de enorme tuinen rondom het kasteel eet ik vervolgens mijn lunch, genietend van het uitzicht en de complete rust. Dan stap ik weer op mijn fiets.

Kasteel Ray-sur-Saône

Picknicken in de tuinen van het kasteel

Bourgondische wijnen

Het landschap verandert langzaam. Hoe zuidelijker ik kom, hoe meer wijngaarden ik zie. Ik bevind me inmiddels in Bourgondië, waar ik wat afstand neem van de Saône om bij de lokale wijncoöperatie Cave des Vignerons de Mancey op bezoek te gaan. Tientallen regionale wijnboeren hebben zich bij deze coöperatie aangesloten voor gezamenlijke marketing en verkoop van hun producten.

In het wijnhuis ontmoet ik Elisa Meunier, die me over de Bourgondische wijnen vertelt: “In deze regio hebben we slechts vier druivenrassen: Chardonnay en Aligoté voor witte wijnen, Pinot Noir en Gamay voor rode wijnen.”

Wijnproeverij bij Cave des Vignerons de Mancey

Elisa verzorgt een wijnproeverij bij Cave des Vignerons de Mancey

Hoe je de verschillende soorten herkent? Veel drinken, is het advies van Elisa. “Maar omdat we hier maar vier soorten verbouwen, heb je altijd een redelijke kans om de juiste soort te raden,” vertelt ze lachend. “En als je het bij een witte wijn niet weet, zeg dan gewoon Chardonnay. Dan zit je in 90% van de gevallen goed, want dat is verreweg de meest verbouwde druif hier.”

Elisa schenkt verschillende wijnen, startend met twee witte en vervolgens twee rode. Ze smaken me goed. We sluiten af met een speciale editie, die dit jaar is gemaakt ter gelegenheid van de duizendste verjaardag van de abdij in het stadje Tournus, een paar kilometer verderop.

Elisa: “En… proef je welke druivensoort dit is?”

Ik neem een slok en weet het meteen 90% zeker: “Chardonnay.”

Tournus ligt langs de Échappée Bleue

Ik bezoek Tournus, waar de 1000-jarige abdij staat

De abdij van Tournus

In Tournus ontmoet ik Gregor Hakkenberg, een Nederlandse copywriter die al jarenlang in Frankrijk woont. Sinds enkele jaren is hij een van de ongeveer 6000 inwoners van Tournus. Hij geeft me een rondleiding door zijn stad. “Een ouwe bende,” zegt Gregor terwijl we over de kasseien in het centrum naar de abdij Saint-Philibert lopen.

Historisch centrum Tournus

De ouwe bende in Tournus

Ik snap meteen waarom Gregor zo graag hier in deze ‘ouwe bende’ woont. Overal waar ik loop en om me heen kijk, ervaar ik de historische waarde van deze stad. Absoluut hoogtepunt wat dat betreft is de abdij Saint-Philibert. Deze romaanse kerk werd precies 1000 jaar geleden ingewijd en verkeert nog in zeer goede staat.

Abdij Saint-Philibert in Tournus

Ik ben vooral onder de indruk van de crypte onder de abdij

“Tournus wordt ook wel de noordelijkste stad van het zuiden van Frankrijk genoemd,” zegt Gregor. En inderdaad, het is voor het eerst deze reis dat ik het gevoel heb in Zuid-Frankrijk te zijn. De smalle straatjes met kleurrijke huizen en ronde dakpannen geven Tournus een behoorlijk mediterraan karakter. De platanen langs de weg doen daar nog een schepje bovenop.

Het fietsenmuseum in Tournus

Net buiten het historische centrum van Tournus bezoek ik het fietsenmuseum. Ik wandel langs een enorme collectie. Van houten fietsen uit de 19e eeuw tot een exemplaar dat de hele wereld is over gefietst. En van een simpele racefiets uit de eerste Tour de France tot fietsen uit de Tweede Wereldoorlog met banden van springveren (omdat rubber toen moeilijk te krijgen was). Zo staan er nog veel meer interessante, opvallende fietsen. Bij de ingang mag ik zelfs nog wat bijzondere exemplaren uitproberen, waaronder een vélocipède met zo’n groot voorwiel.

Fietsenmuseum Tournus

Dit is lastiger dan ik dacht, wel erg leuk om eens te doen

Op zo’n vélocipède kom ik niet ver, dus ruil ik ‘m weer in voor mijn normale fiets en begin aan het laatste stuk van mijn tocht. Buiten de stad is het meteen weer rustig langs de uitgestrekte groene velden. Een buizerd op een paaltje langs het fietspad begroet mij met een knik van zijn kop terwijl ik richting mijn eindbestemming Mâcon fiets.

Meer informatie over de Échappée Bleue

Als je een behoorlijk stuk van de Échappée Bleue wilt fietsen, zul je daar meerdere dagen voor moeten uittrekken. En dan heb je langs de route dus slaapplekken nodig. De route is mooi onderverdeeld in etappes, waardoor je om de ongeveer 25 kilometer een dorp of stadje tegenkomt. Maar ook buiten die plekken zijn voldoende campings en B&B’s te vinden. Voor meer informatie over de fietsroute, fietsenverhuur en slaapplekken kun je terecht bij het toeristenbureau van Bourgogne-Franche-Comté.

Jelle
Laatste berichten van Jelle (alles zien)
  1. Geuens Patrick zegt:

    Waar kan ik een volledig overzicht vinden van de fietsroute Echappée Bleue van Luxemburg tot Lyon ?

    • Jelle zegt:

      Beste Patrick,

      Je kunt zo’n routeboekje (met route-informatie, overnachtingsmogelijkheden, bezienswaardigheden, etc.) bij diverse webwinkels kopen. Volgens mij is er niet een website waarop een volledig overzicht van de route te vinden is. Maar je zou even bij het toerismebureau van de regio kunnen informeren. Daar weten ze dat vast. Ik heb ook een mailtje gestuurd naar mijn contactpersoon daar. Zodra ik een antwoord ontvang, laat ik het je weten!

    • Hoi Patrick,

      Ik hoor net dat er een nieuwe website is met informatie over deze route. De route heet nu officieel la Voie bleue – Moselle Saône à vélo. De website is nu nog alleen in het Frans, maar vanaf deze zomer moet de informatie ook in het Engels beschikbaar zijn: https://www.lavoiebleue.com/

      Ik hoop dat dit helpt.

Vragen? Suggesties? Of jouw reishonger delen?

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Je mag alleen HTML tags en attributen gebruiken:

<a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>