Ooit was Essen grauw. Een ware industriestad. Zelfs de mijnbouwhoofdstad van de wereld. Heel wat werklieden vertrokken naar Essen om in de mijnen te gaan werken. Ook een aardige kolonie Nederlanders. Essen was een onmisbare schakel in het zwaar geïndustrialiseerde Ruhrgebied zoals de Zollverein dat onder de mijnen was. Deze steenkolenmijn werd in 1986 gesloten. Vandaag de dag is de Zollverein met haar donkerrode dubbele schafttoren één van de symbolen van de industrialisatie.
Kolen en Koolhaas
Tien jaar lang lag het enorme complex er verlaten bij en bleven concrete plannen over de toekomst uit. Rem Koolhaas werd ingevlogen om met ideeën en een ontwerp het gigantische complex te behoeden voor toekomstige generaties. ‘A14 Kolenwäsche’ staat op het dak van de opvallende oranje roltrappen die naar de ingang van het complex leiden. Een reis van zeker een minuut tot op een hoogte van minstens veertig meter. In dit deel van het complex bevindt zich het Ruhr Museum waar de geschiedenis van de fabriek en van de regio centraal staan. Met een minachtende blik boven zijn volle baard kijkt het metershoge bronzen beeld van Alfred Krupp het museum in. Krupp is één van de magnaten die een grote rol heeft gespeeld in de industrialisatie.
De volgordelijkheid van het productieproces is nagebootst met dem Weg der Kohle. Het volgen van deze route brengt je van de winning van kool via het transport tot de behandeling in de koolwasserij. De wagonnetjes staan nog op de rails. Alle installaties, de transportbanden, het lijkt alsof de mannen ieder moment weer aan de slag gaan. Zelfs het gereedschap ligt nog op de werkbanken.
Nieuw park
Achterop het terrein ligt De Kokerei, de cokesfabriek. De grote ovens van de fabriek verhitten de steenkool waardoor het gas eruit ontsnapt en de cokes overblijven. Na slechts dertig jaar dienst sloot de Kokerei in 1993 vanwege de staalcrisis. De fabriek is een verzameling van betonnen gebouwen, hoge schoorstenen, verroeste leidingen en talloze trappen. Met een reuzenrad, een schaatsbaan in de winter en zwembad in de zomer is er het hele jaar door van alles te doen. Het industriecomplex Zollverein heeft zich in de loop der jaren ontwikkeld tot een parkachtige recreatie omgeving met veel groen waar wandel- en fietspaden doorheen slingeren. Het complex leent zich met haar karakter uitstekend voor evenementen en concerten. De herontwikkeling van Zollverein is dan ook bestempeld tot Unesco werelderfgoed.
Wijk van de wingerd
Bijna 7.000 arbeiders waren op het hoogtepunt werkzaam bij Zollverein. Deze mensen moesten ergens wonen. De industriemagnaten van de familie Krupp lieten de arbeiderswijk Margarethenhöhe bouwen waarin bijna geen huis hetzelfde is. De Kleiner Markt met haar fontein wordt omgeven door een schattig hofje van een tiental woningen en is het hart van de wijk. Drie keer per week staat er een marktje van vier kraampjes op het pleintje waaraan het statige Mintrops Stadt hotel zich ook bevindt. De toegepaste bouwstijl maakt tuindorp Margarethenhöhe bijzonder. Het is het groene karakter dat de wijk speciaal maakt. Met name de driebladige wingerd overwoekert menig gevel. Overal staan of hangen bloembakken met kleurrijke bloeiers. Het maakt de wijk uitstekend geschikt als rustige uitvalsbasis voor een verblijf in Essen.
Groen, groener, groenst
Tot zover het oog reikt staan auto’s in de berm van de Luhrmannstrasse geparkeerd. Op de parkeerplaats is het rondjes rijden en hopen op een vrijkomend plekje. Het Grugapark in het zuiden van Essen is bij goed weer een ware bezoekersmagneet. Nog meer groen in Essen, alhoewel het geen openbaar park is. De toegangsprijs bedraagt vier euro voor dit met een stevig hekwerk omheind park met haar fleurige botanische tuinen. Gezinnetjes trekken liever richting de speeltuinen en de kinderboerderij. Sportievelingen komen aan hun trekken met tennisbanen, een beachvolleybal veld, trapveldjes en mooie brede asfaltpaden voor hardlopers. Het andere populaire recreatiegebied is de Baldeneysee in het zuiden van Essen. Watersporters genieten daar van het stuwmeer. Rondom het meer zijn bovendien een aantal mooie wandelingen uitgezet. Het grauwe beeld dat Essen weleens oproept staat haaks op de groene werkelijkheid van het hedendaagse Essen.
In de hele regio zijn honderden voorbeelden van industrieel erfgoed aanwezig. We schreven eerder over de industriecultuur in het Ruhrgebied, met hoogtepunten als de Gasometer Oberhausen, Zeche Zollverein in Essen, de Halben in Duisburg en Bottrop, de Duisburger Innerhafen en het voormalige hoogoven-terrein van Landschaftspark Duisburg-Nord.
- Vier tips voor de fraaie Vlaamse Westhoek - 2 augustus 2022
- Citytrip Aken - 3 juni 2022
- Emirates met kids - 25 mei 2022
