Rapper Def P maakt met zijn vrouw Fenske een wereldreis per trein over het noordelijk halfrond. Zijn avonturen heeft hij opgeschreven in het boek Heen en Onweer en zijn deels op onze site te lezen. In dit deel wordt er vanuit Warschau per trein naar Minsk gereisd.
Strenge treinstewardess
De provodnik pakt al onze treinkaarten en loopt weg. Wij worden hier nogal nerveus van, want er zitten ook nog allerlei treinkaarten in ons pakketje voor het traject na Minsk. En daar heeft zij, zover wij weten, niets mee te maken. Met handgebaren probeert Fenske duidelijk te maken dat we de tickets weer terug moeten hebben. In een soort internationale handen- en voetentaal probeert de provodnik ons geïrriteerd duidelijk te maken dat we de kaarten weer terugkrijgen in Minsk. Althans, we hopen dat ze dat zegt! Het geeft de reis in ieder geval een extra hoge spanningsfactor.
Het interieur van de trein is hilarisch. Overal stoffen gordijntjes, kleedjes op de grond en vaasjes met kunstbloemen. Als we de coupé binnenkomen, staat er een heel fout muziekje op, die het gevoel van een soort rijdend bordeel helemaal compleet maakt.
Als we eenmaal onderweg zijn, zitten Fenske en ik gezellig te babbelen. Opeens komt het strenge hoofd van de provodnik sissend door de deur. We schrikken er een beetje van. Ze maakt ons streng duidelijk dat we zachtjes moeten praten, omdat er al mensen slapen. Einde gezelligheid. Het is inmiddels al donker, dus het uitzicht is één zwart gat. Dan maar pitten en morgen weer vroeg op.
Hoewel: ik maak er tijdens deze trip een gewoonte van om elke avond nog even de belevenissen van de dag op te schrijven, dus daar ga ik even goed voor zitten. Het is doodstil in de trein. Gek genoeg komt dezelfde provodnik die ons nog geen uur geleden zo streng tot stilte maande, nu de hele trein weer wakker maken omdat we bij de grensovergang zijn aangekomen. Ik denk dat ze er gewoon lol in heeft om mensen te commanderen.
Opeens komen ze allemaal tegelijk. Douane, politie én leger. Allemaal moeten ze één voor één onze paspoorten zien
Bij de grens loopt er een hele ploeg mannen en vrouwen in douane- en legeruniformen door de trein. Ik heb onze coupédeur al open gezet, maar ze kijken nauwelijks naar binnen. Zo staan we een lange tijd stil. En opeens komen ze allemaal tegelijk. Douane, politie én leger. Allemaal moeten ze één voor één onze paspoorten zien. Sommigen kijken hier zo serieus bij, dat ik het gevoel krijg dat ze deze blikken thuis voor de spiegel geoefend hebben. Het lijkt wel een filmscène.
Eén van de mannen in een militair uniform maakt een grapje om het ijs te breken. Hij constateert dat wij wel erg veel stempels in onze paspoorten hebben en noemt ons echte globetrotters. Als alles eindelijk achter de rug is, vraag ik of we kunnen slapen, maar de vrolijke Poolse soldaat zegt dat we na een half uur weer een controle krijgen. Dit was slechts om Polen uit te komen, de controle van Wit-Rusland moet nog beginnen. We kunnen onze nachtrust dus wel vergeten.
En inderdaad. Een half uur later begint hetzelfde verhaal helemaal opnieuw. Weer de paspoorten drie keer laten zien; dit keer zonder grapjes. Hebben die Nederlandse reisbureaus dan toch gelijk? Het is inmiddels erg laat geworden en we moeten, versuft vanaf onze bedjes, toekijken hoe de Wit-Russen door al onze tassen heen grabbelen. Op een gegeven moment komt er zelfs een jonge dame in onze coupé die vraagt naar onze verzekeringspolis.
Stomtoevallig heb ik voor noodgevallen een kopie van mijn polis bij me, en Fenske laat deze zichtbaar opgelucht zien. De norse dame staat er bloedserieus naar te staren. Ik kan mijn lachen bijna niet meer inhouden, omdat ik me besef dat deze dame zeer waarschijnlijk alleen Russisch kan lezen. Deze ‘late nightshow’ wordt steeds gekker en serieuzer tegelijk, en ik word er een beetje melig van. “It’s okay,” bromt ze en geeft me het kopietje terug.
Geen paspoorten
Een andere kerel heeft onze paspoorten inmiddels mee naar buiten genomen en lijkt wel een eeuwigheid weg te blijven. Ik merk dat Fenske er nogal onrustig van wordt. We weten namelijk niet of onze trein opeens weer door zal rijden. Stel je voor! Dan zouden we geen paspoorten en treinkaarten meer hebben. Wat dat betreft word je hier zonder tekst of uitleg compleet aan je lot overgelaten. Gelukkig komt hij onze paspoorten na een half uur weer terugbrengen en blijken onze visa in orde te zijn. Eindelijk rolt de trein weer verder.
Ik lig nog minstens een uur wakker van een zeer lange en luidruchtige rangeeractie
Het is inmiddels veel te laat geworden en iedereen is doodmoe. Fenske valt meteen in slaap en ik lig nog minstens een uur wakker van een zeer lange en luidruchtige rangeeractie, die met veel metaalgeklingel en schokken gepaard gaat. Achteraf blijkt dat onze trein zelfs op een ander soort spoor is gezet. Fenske slaapt hier compleet doorheen. De mazzelaar. Een bosje rossige krullen komt boven de dekens uit en daaronder wordt tevreden geknord.
Aankomst in Minsk
Na een zeer onrustige nacht worden we om een uur of zeven alweer wakker gemaakt. Om acht uur zullen we volgens ons reisschema aankomen in Minsk. Als troost voor de erbarmelijk slechte nachtrust serveert onze provodnik ons een bak ‘oploskoffie’. Dat wil zeggen dat de koffie zo sterk is, dat het lepeltje er bijna in oplost. Tot onze grote opluchting krijgen we ook meteen onze treintickets naar Moskou weer van haar terug en hoeven we niet moeilijk te doen in gebarentaal. Ik betrap haar bijna op een glimlach als ze ziet hoe opgelucht we zijn. We zullen haar missen.
Als we met onze tassen het station uitlopen, staat er tot onze grote verrassing een man met een bordje op ons te wachten. Tenminste, er staat ‘mr. Griffioen +1’ op het bordje. Dit is niet volgens de afspraken die we gemaakt hebben, maar ik meld me toch maar even bij de wachtende man. Al snel blijkt dat de man die ons in Warschau zou ophalen, dus eigenlijk een man in Minsk is. Dit is een onverwachte meevaller, want ons hotel blijkt dit keer niet bepaald om de hoek te zijn. En als je in een vreemde stad aankomt waarvan je de taal niet kent en het geld nog niet op zak hebt, is het wel zo prettig als je eerst al je bagage in je hotel kunt opslaan.
Een paar uur wandelen
Tijdens de rit naar ons hotel krijg ik al een beetje het vermoeden dat het centrum van Minsk niet al te groot is. Dat blijkt ook wel als we later op de dag na een paar uur wandelen zo’n beetje alles wel gezien hebben. Minsk is een leuke en interessante stad voor een kort verblijf, maar voor doorgewinterde globetrotters niet echt spectaculair of gezellig. Daar staat tegenover dat het wel heel bijzonder is om door zo’n onalledaagse stad te lopen die totaal niet op toerisme en commercie is ingesteld. De stad komt nogal statig over en het straatbeeld is vrij rustig.
Geheel volgens oud-communistische tradities zien we her en der wat stokoude vrouwtjes de marmeren muurtjes van belangrijke gebouwen met de hand oppoetsen. Alles moet glimmen. De trottoirs zijn opvallend schoon en opgeruimd en de gebouwen goed onderhouden, hoewel dat vaak ook uiterlijke schijn is. Zo lijkt ons hotel van buitenaf behoorlijk chic, maar van binnen lijkt het of er minstens honderd jaar niets meer opgeknapt of gerepareerd is. De gangen en kamers zijn bedekt met prachtige houten vloeren, maar daar liggen overal kleedjes overheen waar een kettingrokende mijnwerker nog stoflongen van zou krijgen.
Het Nationale Kunstmuseum blijkt van hetzelfde laken een pak. Van buiten een smetteloos en statig gebouw, maar van binnen oud, vies en stoffig. Wel opvallend is dat ze, ondanks de smoezeligheid en de bewaking (die uit verveelde oude vrouwtjes bestaat), toch een behoorlijk indrukwekkende kunstcollectie hebben. Dit museum is absoluut een bezoekje waard.
Laat ik het, als getrouwde man, diplomatiek zeggen: de dames doen daar hun uiterste best om er leuk bij te lopen
Trouwens, de vrouwelijk bevolking van Minsk is ook een verhaal apart. Laat ik het, als getrouwde man, diplomatiek zeggen: de dames doen daar hun uiterste best om er leuk bij te lopen. Korte rokjes, nylonkousen en hoge hakken lijken daar wel de nationale klederdracht. Ze zijn vrijwel allemaal superslank en of ze nou wel of geen merkartikelen kunnen betalen, ze doen in ieder geval erg hun best om sexy en classy over te komen. Hoewel sommigen de afdeling classy ook wat minder serieus nemen. Een terrasje pakken in de winkelstraat van Minsk lijkt wel één grote catwalkshow van de nieuwe Pabocatalogus. Goh, wat ‘vervelend’ toch.
De bonnetjestest
Als de avond valt, zijn we doodmoe. We besluiten om onze hotelkamer maar eens goed te benutten voor een relaxte avond. We lopen langs een soort supermarktje en Fenske zegt dat ze nog wat chips, chocola en water voor op de kamer wil halen. Ik wacht buiten even op haar en ga rustig op een muurtje zitten. Daar zit ik een beetje in gedachten verzonken naar de mensen te kijken die langs lopen. Ik begin me na een tijdje steeds meer af te vragen waar Fenske nou blijft. Op een gegeven moment zit ik daar bijna een half uur te wachten en krijg ik het gevoel dat er iets niet klopt.
Ik loop die winkel in en zie Fenske staan met een paar bonnetjes in haar hand en een blik waar irritatie en ongeloof uit spreekt. “Wat is hier allemaal aan de hand?” vraag ik. -“Dit geloof je niet!” zegt ze. Ze hebben daar drie verschillende balies. Fenske is keurig bij één van de balies op haar beurt gaan wachten en wordt daar eerst tien minuten vakkundig genegeerd. Als mensen die later binnenkomen eerder worden geholpen, begint Fenske ook haar aandacht op te eisen en pas dan wordt ze, met zware tegenzin, geholpen. Ze wijst de producten aan die ze wil hebben, maar krijgt alleen een bonnetje en wordt weer aan haar lot overgelaten.
Met veel moeite komt ze erachter dat ze dit bonnetje bij een andere balie moet inleveren en betalen, om vervolgens met het betalingsbewijs bij een derde balie het product op te halen. Om deze waanzin nog enigszins efficiënt te benaderen, probeert ze drie bonnetjes in één keer te krijgen, zodat ze water, chips en chocola in één keer kan afrekenen. Dit vinden de baliedames veel te ingewikkeld, dus alles moet per artikel (dus in drievoud) afgehandeld worden. En uiteraard spreken ze alleen Russisch.
Ik ben een toerist, ik heb alle tijd en ik ga net zo lang in jullie achterlijke systeem mee totdat ik jullie winkel uitloop met water, chips en chocola
Tel daar het hardnekkige negeren van buitenlanders bij op en je kunt je misschien voorstellen hoe stroef de communicatie verloopt. Ik was al lang boos weggelopen als ik in die situatie zou verkeren, maar Fenske is nogal vasthoudend van karakter. Haar gedachtegang: “ik ben een toerist, ik heb alle tijd en ik ga net zo lang in jullie achterlijke systeem mee totdat ik jullie winkel uitloop met water, chips en chocola!”
Nu ik er ook bij sta, begint ze er zelfs lol in te krijgen. Als er met gebaren gevraagd wordt of we er een tasje bij willen, blijkt deze een stuiver te kosten en moeten we helemaal opnieuw door dat idiote bonnensysteem heen! We zijn al te moe om ons verder op te winden en het begint ook wel iets meligs te krijgen. Na veertig minuten gehannes met bonnetjes loopt Fenske triomfantelijk de winkel uit met de gewenste buit. Ik heb bewondering voor hoe ze iets dat ik zelf als uiterst irritant ervaar, tot iets leuks kan maken.
We gaan verder richting ons hotel. Het is dat alles zo makkelijk te lopen is binnen het centrum van Minsk. We zijn nu zo moe dat het best aantrekkelijk lijkt om een bus of tram te pakken. Maar hier wordt ook alles uitsluitend in het Russisch aangegeven. Tegen de tijd dat we het schema zouden hebben ontcijferd, hebben we de afstand ook al gelopen. Dapper doorstappen dus en daarna van een welverdiende, relaxte avond genieten.
Rustig aan doen in Minsk
De volgende dag is onze laatste kans om nog van Minsk te genieten. Eigenlijk hebben we de boel al zo’n beetje gezien, dus we zijn er niet rouwig om dat dit de laatste dag is. Normaal gesproken stappen we aardig door in een vreemde stad, maar omdat het centrum van Minsk niet zo groot is, doen we deze dag juist rustig aan. Een goede reden om na elke paar honderd meter een terrasje te pakken en een Wit-Russisch biertje te proberen.
Per toeval vinden we bij een groot paradeplein een ondergrondse, moderne kunsttentoonstelling die best aardig is. De temperatuur is inmiddels behoorlijk opgelopen, dus het is ook wel even lekker onder de grond. Net als onze laatste dag in Polen wordt deze warme middag afgekapt doordat het plotseling venijnig hard gaat waaien. Daarna volgt er een plenzende stortbui, die al snel de straten overstroomt. De putten kunnen deze plotselinge hoeveelheid water niet aan.
Het rommelt behoorlijk in de donkergrijze lucht en er hangt een elektrische lading boven ons hoofd. Gelukkig kunnen we ergens schuilen en meteen een hapje eten. Zo doden we de tijd en ontlopen we de genadeloze stortbui. Als het even droog is, lopen we in een rap tempo naar het hotel terug en zetten we daar in de loungebar ons laatste Wit-Russische geld om in wijn. Tegen de avond pakken we een taxi naar het station om onze treinreis naar Moskou te maken. We zijn zeer benieuwd in wat voor trein we dit keer terecht zullen komen.
Lees hier deel vier van Heen en Onweer: Van Minsk naar Moskou.
De andere helft van dit hoofdstuk is te lezen in het boek Heen en Onweer van Def P, waarin de avonturen van zijn wereldreis worden gekoppeld aan verhalen uit het leven van Def P. Behalve de landen en gebieden die hij aandoet tijdens zijn treinreis (Duitsland, Polen, Wit-Rusland, Rusland, Siberië, Mongolië, Tibet, China, Japan en Canada) bevat het boek ook bijzondere uitstapjes naar onder meer het Cuba van Fidel Castro, een Bosnië in puin, het Spanje van de toeristen, de achterbuurten in de VS begin jaren ’90 en de sloppenwijken van Zuid-Afrika.
- Boogschieten in Mongolië (Heen en Onweer deel 10) - 14 maart 2023
- Van China naar Japan: Shanghai – Tokio (Heen en Onweer deel 16) - 18 november 2022
- Luchtkastelen in Lhasa en wolkenkrabbers in Shanghai (Heen en Onweer deel 15) - 14 juni 2022
