Verdrinken in mooie ogen
Geel van de urine ziet het sneeuw op de parkeerplaats tegenover Tim Hortons in hartje Whitehorse, de hoofdstad van het Canadese territorium Yukon. Dit is de plek waar de sleeën worden ingepakt en de honden startklaar worden gemaakt. De klassieke Siberische husky met zijn grijs witte vacht en smaragd blauwe ogen heeft een hoge aaibaarheidsfactor. Het prachtige dier is bij uitstek de bekendste sledehond. Veel teams maken gebruik van zijn diensten. De sledehond kan uitstekend met koude omstandigheden omgaan en is een echt werkpaard. Rennend is het dier volledig in zijn element. En daartoe krijgen ze de komende anderhalve week alle ruimte. De Yukon Quest is een race over 1.000 mijl, iets meer dan 1.600 kilometer, die de deelnemers van Whitehorse dwars door Yukon leidt naar de grens met Alaska en uiteindelijk naar de finish in Fairbanks. Op papier één van de zwaarste tochten ter wereld.
De eerste keer
Zenuwachtig loopt Lisbet Norris om haar pickup heen. Een goed ingepakte blondine van Amerikaanse afkomst. Ze is één van de 30 mushers die vandaag aan de start verschijnt. De bestuurder van een hondenslee. Lisbet staat voor het eerst aan de start van Yukon Quest. Samen met haar 12 Siberische husky’s. Dit is niet haar eerste beproeving. De Iditarod, een jaarlijkse race over 1.150 mijl dwars door Alaska, heeft ze al afgevinkt. De Yukon Quest is toch wel andere koek. De zware winterse weersomstandigheden, het moeilijke terrein en het feit dat ze grotendeels op zichzelf zijn aangewezen maakt de Quest een race van de buitencategorie. Dat Lisbet wat zenuwachtig is voor haar debuut is niet vreemd.
Meer debutanten
Overal neem ik een kijkje. De mushers en hun gevolg zijn druk en geconcentreerd bezig. De exotische naam Apayauq Reitan op een slee valt me op. Met zijn 21 jaar is Martin Apayauq Reitan nog maar een broekie. En de jongste deelnemer. Toch straalt hij vertrouwen uit en komt zelfverzekerd over. Al op zijn vierde kreeg hij zijn eerste hond en spande hij zijn eerste sleetje. Zijn vader en opa waren musher. Het is hem met de paplepel ingegoten. Voor Apayauq Reitan junior is het zijn eerste grote wedstrijd. Hij vult de bakken van zijn vierpotige krijgers met een vlezige hap. Zijn roedel laat luid blaffend en springend blijken dat ze er zin in hebben. En ze zijn niet de enige. Terwijl de mushers en hun gevolg de laatste voorbereidingen treffen vormt zich achter de dranghekken bij de start al een menigte toeschouwers. Een zwak zonnetje probeert zich door een grijze wolkenmassa te persen. Dat het nog steeds minus 37 is mag de pret niet drukken.
De stoet komt in beweging
Het gevoel in mijn tenen is al lang verdwenen. Mijn vingers tintelen. En wenkbrauwen zijn zelfs bevroren. Vijf laagjes, twee jassen, drie broeken en drie paar sokken. Het gaat dwars door me heen. Tijd om een kacheltje op te zoeken. De mushers gaan die luxe een tijdje missen. Ze bikkelen door en moeten deze temperaturen nog minstens anderhalve week doorstaan. De slee is volgeladen met proviand en kampeergerei. Hondenpootjes worden voorzien van sokjes en in de juiste volgorde voor de kar gespannen. En ze krijgen nog een jasje aan. Om de drie minuten gaan ze van start. Onder luid gejuich komt Denis Tremblay, de geluksvogel die startnummer één heeft getrokken, in beweging. Op weg naar het eerste checkpoint honderd mijl verderop in Braeburn. Iedere deelnemer wordt fanatiek aangemoedigd bij het verlaten van Whitehorse. Door het dolle heen zijn de honden. Eindelijk kunnen ze los.
Niet zonder gevaar
Er wordt wel gefluisterd dat dit één van de voortekenen van de klimaatverandering is. Bij het eerste checkpoint in Braeburn aangekomen wordt de klok stil gezet. Tot aan het tweede checkpoint in Carmacks ligt te weinig sneeuw. Poor trail conditions noemt men dat. En dus wordt de hele stoet per truck vervoerd. Vanaf Carmacks mogen de honden het werk weer doen. Na drie dagen komt Brent Sass als eerste in Dawson City om iets voor half twaalf in de ochtend aan. Een verplichte stop van 36 uur voor mens en dier. Via gps trackers is real time precies te zien waar de mushers zich bevinden. Martin komt als elfde over de streep. Hij oogt opvallend fris na een aantal dagen onderweg te zijn geweest zonder een warm bed, douche of fatsoenlijke warme maaltijd. ‘Het was pittig’, vertelt hij onder zijn dikke muts vandaan. ‘Vooral de eerste dagen met temperaturen rond minus 45. Hij trekt zijn handschoen uit en laat zijn hand zien. De huid is wat donkerblauw. ‘Frostbite’, verklaart hij de plek. Een serieus gevaar voor elke deelnemer. Meerdere mushers hebben de strijd in het verleden moeten staken en lopen rond met een vinger, teen of zelfs arm minder. Als musher wil je ook absoluut niet zweten. Dan krijg je het nooit meer warm. Deelname aan de Yukon Quest is niet zonder gevaar. Door het duidelijk markeren van de route, de inzet van een heel leger aan dierenartsen en strikte controles op de hoeveelheid voedsel en brandstof op de slee probeert de organisatie gevaren zoveel mogelijk te beheersen. Niemand kan onvoorbereid op pad.
Een onwennig rustige dogyard
Steeds meer mushers druppelen binnen. Ze hebben elk hun verhaal. Musher Torsten Kohnert met zijn ruige kop en wilde bos haren kreeg te maken met een wolf onderweg. Hij vertelde het stoer. De bezorgde blik in zijn ogen sprak echter boekdelen. De Amerikaanse deelneemster Michelle Phillips genoot van het dansende noorderlicht boven haar. Na aankomst krijgen de honden meteen een homp vlees voorgeschoteld. Dit is het enige moment in de race dat de musher hulp van zijn team mag krijgen. Pickup trucks met duiventil kooitjes worden voorgereden. De dogyard, een veredelde camping achter een gedateerd motel, is hun rustplek voor de komende anderhalve dag. Een oase van rust. In het stro liggen onder een zeiltje met kleine dekentjes over zich heen de honden te slapen. Ernaast staat een koepeltent met een schoorsteentje. De musher pakt daar wat slaap, terwijl zijn staf zich met al het overige bezighoudt.
IJsberen en mushen
Martin heeft zin aan deel twee. Ik spreek hem tijdens de verplichte briefing voor de mushers in het bezoekerscentrum van Dawson City. Hij verwacht dat het vervolg een stuk zwaarder gaat worden. Het jaar door verdient hij zijn brood met het aanbieden van ijsbeer excursies in zijn woonplaats Kaktovik in uiterste noorden van Alaska. Goed te combineren met het mushen. Want dat kost ontzettend veel tijd. Het opvoeden en trainen van de honden. Lange trainingstochten maken. Het is geen hobby, maar een way of life. De rustperiode van Martin zit er weer op. Niksek, stiekem zijn lievelingshond met haar mooie blauwe ogen, staat op de eerste rij. Lisbet, de andere rookie, heeft al een grote achterstand opgelopen en heeft Dawson City nog lang niet in het vizier als Apayauq Reitan het kamp weer verlaat richting Alaska. Ik trek verder noordwaarts richting de poolcirkel. Mijn reisroute en de route van de Yukon Quest scheiden zich hier.
We hebben een winnaar
Brent Sass gaat er uiteindelijk met de overwinning vandoor. Na een tocht van iets meer dan negen dagen passeerde hij met zijn veertien honden als eerste de finish in Fairbanks, Alaska. Martin mag een keurige veertiende plek noteren. Met een achterstand van iets meer dan twee dagen op winnaar Sass. Lisbet heeft na Dawson City opgegeven ‘voor het welzijn van haar honden’. Ze wilde er niet veel over kwijt. Nadat de emoties wat zijn ingedaald laat ze weten dat de honden te weinig trainingsuren hadden gemaakt waardoor de snelheid veel te laag lag. Als 27e en laatste komt de Duitser Hendrik Stachnau over de streep. Hij is dertien dagen onderweg geweest. Echt veel belang hechten de mushers ook weer niet aan een tiende of een vijftiende plaats. Het voltooien van de uitdaging en het samenzijn met hun dieren in de natuur is waar het uiteindelijk om gaat.
Praktisch
Ieder jaar vindt de Yukon Quest begin februari plaats. Als je toch al een winterse reis door Yukon wilt maken is dit uiteraard een mooie periode. Je kunt de route grotendeels volgen en op verschillende plekken de mushers en hun honden tegenkomen.
Op uitnodiging van Travel Yukon volgde ik de Yukon Quest van Whitehorse naar Dawson City. Met Icelandair vloog ik van Amsterdam naar Vancouver en met Air Canada naar Whitehorse.
- Vier tips voor de fraaie Vlaamse Westhoek - 2 augustus 2022
- Citytrip Aken - 3 juni 2022
- Emirates met kids - 25 mei 2022
