Istanbul 2016. Een tijdmachine zal er wel nooit komen… Jammer. Anders was ik de eerste die zou instappen. Wat zou ik graag eens teruggaan in de tijd denk ik, als ik rondslenter door de Aya Sofia, over de Egyptische markt en langs de Bosporus. Het verleden is hier in Istanbul nog zo dichtbij… De krioelende mensenmassa, de kakofonie aan geluiden en kleurrijke gebouwen: het is nog bijna middeleeuws. Het is mijn tweede bezoek en ik zoek iets speciaals: de baden van de Sultan.
Istanbul – centrum van de wereld
Het centrum van Istanbul is klein. Alles is goed te belopen. Dus lopen, dat moet je zeker doen. Dat compacte centrum maakt Istanbul zo geschikt voor een korte citytrip. Nog steeds is goed te zien hoe de stad eeuwenlang het middelpunt van de wereld was, precies op het kruispunt van Europa en Azië. Het Ottomaanse rijk omvatte op zeker moment bijna de hele Middellandse Zee. De Aya Sofia (de beroemde moskee, vlak bij de bekende Blauwe Moskee) is misschien wel de mooiste samenvatting hiervan: jaren lang was het een enorme kathedraal, daarna werd het een moskee en beiden zijn nog zeer goed zichtbaar. Gouden mozaïeken van christelijke heiligen in een moskee – ik zag het niet eerder.
Istanbul – baden in luxe
Iedereen bezoekt de highlights – dus ik ook, toen ik de eerste keer in Istanbul was. Aya Sofia, Egyptische markt, de Galatabrug, de Gouden Hoorn, Topkapi met de harem, het fraaie Dolmabahce Sarayi paleis aan de Bosporus. Maar ik zoek dit keer iets anders. Ik heb gelezen over de badhuizen van de Sultan uit 1500. Die zijn er nog! En je kunt er baden – als een Sultan.
Drie badhuizen wil ik zeker bezoeken vanwege hun historie en fraaie architectuur. Dat zijn de Süleymaniye Hamam (1557), de Çemberlitaş Hamami (1584) en de Cağaloğlu Hamami (1741). De Süleymaniye hamam wordt regelmatig voor veel geld afgehuurd door celebrities, maar wanneer ik bereid ben gewoon samen met anderen te baden kan dat al voor 50 euro. En dat is een heel redelijke prijs voor een experience in een authentiek en museaal Ottomaans badhuis.
Sultans, architecten en paleizen
De oudste hamams blijken te zijn ontworpen door een zeer beroemde Ottomaanse architect: Sinan. Hij bouwde ook talloze moskeeën en delen van het Topkapi paleis. Onder andere bouwde hij de harem (het vrouwenverblijf) voor de sultan. Die stijl is in de badhuizen goed te herkennen. Het ziet er prachtig oriëntaals uit, met veel hout, koepels, een fraaie lichtval, en dikbuikige hamam-meesters.
Rond de centrale entree bevinden zich de kleedruimtes – over drie verdiepingen. Het zijn grote luxe persoonlijke ruimtes met een rustbank om na de wasbeurt in de hamam te relaxen en af te koelen. Sinan bouwde dit soort hamams duidelijk niet voor de ‘gewone man’ maar voor de bourgeoisie… Maar het mooiste blijft natuurlijk dat ze gewoon worden gebruikt!
Oriëntaalse luxe
Tijdens mijn bezoek aan de hamams is er volop bedrijvigheid. Norse hamam-meesters staan te wachten tot ze mogen gaan schrobben. Er hangen hamam-doeken te drogen en iedereen gaat zwijgend zijn weg. Op de marmeren tafels liggen mannen te… genieten?? Ze kijken onbeweeglijk voor zich uit en eisen hun plek op. Met toeristen hebben ze duidelijk niets. Maar het met maakt me niets uit. Ik geniet…
Mijn tijdmachine zal er wel nooit komen… Maar hier in Istanbul hoeft dat ook niet, realiseer ik me als ik weer op straat loop. Het is of de tijd heeft stil gestaan. Via de bazaar slenter ik terug naar de binnenstad. Ik droom nog even weg bij de fontein van de Blauwe Moskee en slenter dan terug naar mijn hotel. Istanbul is mooi in 1557…
Tekst en foto’s: Arjan Mulder
- Zie voor meer info: Cagaloglu hamami, Cemberlitas hamami, Suleymaniye hamami
- Meer badhuizen in Istanbul: WellnessTraveling.nl
- Nachttrein naar Praag – groen, snel en comfortabel - 12 april 2024
- Interlaken – winterpret voor niet-skiërs - 20 februari 2024
- Beleef Bologna via Interrail - 22 november 2023