De Kwade Hoek - wandelen in de duinen van Goeree

Van de kwaaien hoek naar het Hellegat

Tot het begin van de vorige eeuw was hier op de noordpunt van Goeree-Overflakkee slechts water. Vissers voeren onder de kust op zoek naar garnalen en mosselen. Bij terugkomst moesten zij hier de hoek om, het Haringvliet op, naar de havens van Goedereede en Stellendam. Ze noemden deze verraderlijke bocht de “kwaaien hoek”. Veel schepen liepen vast op de zandbanken en schippers waren blij als ze er voorbij waren, even verderop bevond zich dan ook “goede rede” (= veilige haven) waar ze veilig aan konden meren.

De schepen die het woelende water heelhuids doorstonden en het Haringvliet opstoomden, stonden kilometers verderop overigens voor een zelfde uitdaging. In de bocht bij Ooltgensplaat ligt nog een natuurgebied met zo’n fijne naam: de Hellegatsplaten. Van de Kwade Hoek naar het Hellegat, je snapt hoe menig schipper over de kustlijn van Goeree-Overflakkee dacht. Tegenwoordig is de Kwade Hoek een stuk vriendelijker met mooie natuur die uitnodigt tot een wandeling of fietstocht.

Kwade Hoek, vroeger ook wel ‘kwaaien hoek’ genoemd, verwijst naar de verraderlijke stroming en zandbanken waarop menig schip is vergaan.

Onder invloed van springvloed en westerstorm

Bij de uitvoering van de Deltawerken is de Kwade Hoek als enige natuurgebied in het zuidwesten van Nederland buitendijks gebleven. Dit betekent dat de zee hier nog steeds de regie in handen heeft. Vooral in de winter stroomt het zoute water via geulen en kreken ver het gebied in. Grote stukken land komen onder water te staan. Bij springvloed en westerstorm kan er tijdelijk wel een halve meter water staan. Voor de natuur is zo’n overstroming prima. Het zorgt immers voor een mooie variatie aan zoete en zoute plekken en daarmee voor een keur aan planten. Heemst en zeepostelein waar het zoutig is, heelblaadjes en parnassia op de zoete delen. Soms broedt er op het strand de zeldzame strandplevier.

Waar men nu een geweldig mooi natuurrijk gebied kan bewonderen, stroomde in de vorige eeuw het zeewater nog overvloedig. Pas na 1900 is de Kwade Hoek boven water gekomen.

De Kwade Hoek groeit

Schorren, slikken, duinvalleien: alles staat onder directe invloed van de zee. Door de wind en het gebulder van de zee is het niet moeilijk voor te stellen dat hier grote hoeveelheden zand worden verspreid. Zoveel, dat er steeds weer jonge duintjes ontstaan en het land langzaam aangroeit. De Deltawerken (de afsluiting van het Haringvliet) bevorderen dit proces. Kustaangroei vind je nergens anders langs de westkust. Op de plek waar nu het strand ligt, was jaren geleden water. Zo dynamisch is de natuur bijna nergens.

Wandelen bij de Kwade Hoek

Vanaf de parkeerplaats de Kwade Hoek heeft Natuurmonumenten verschillende wandelroutes uitgezet. Een gele van 2,8 kilometer, een groene van 4 kilometer en een blauwe van 20 kilometer. De blauwe route is opgesplitst in twee delen en loopt ook door de omringende duinen. De groene en gele route voeren je langs de Parnassiavallei, de ‘ouderwetse’ stuifdijk en de brede, aangroeiende stranden. De overgang van polder naar duin, het strand en de Kwade Hoek. Wie zo door de Kwade Hoek loopt ziet steeds jongere stadia van duinaangroei.

Hoewel de Kwade Hoek een heel bijzonder gebied is met veel kwetsbare natuur vol broedende vogels, is Natuurmonumenten erin geslaagd prachtige, avontuurlijke wandelingen uit te zetten die het gebied ingaan zonder de natuur te veel te verstoren.

Aan het begin van de wandelroutes tref je een uitzichtpunt bij het vuurbaken – ‘t Lichtje van Moosie. Vanaf hier kijk je uit over het begroeide schor (de kwelder voor de mensen uit Noord-Nederland), één van de oudste delen van Kwade Hoek. Een schor is een buitendijks gebied langs de zeekust. En al komt dit gebied alleen nog bij zeer hoge vloed onder water te staan, de begroeiing bestaat grotendeels uit zoutminnende planten. Deze zilte begroeiing is in trek bij ganzen. Kiekendieven jagen er op kuikens; grutto, tureluur en kievit brengen er hun jongen groot en in de duinvalleien bloeien orchideeën. Watermunt, avondkoekoeksbloem en nog 300 andere plantensoorten kunnen hier in alle rust groeien. Van mei tot oktober grazen hier zwartbonte koeien, zodat het schor niet verruigt.

Hike van kwelder naar strandvlakte

Bij het volgen van de groene route loop je evenwijdig aan een oude kreekloop. Hier houd je de strandpoelen aan je linkerhand. Je loopt anders het risico dat je niet met droge voeten bij de duinrand komt; in de poelen kan een dikke laag modder staan. Verderop klim je via de duin De Kwade Hoek op, daar zie je het begroeide strand met zeekraal en zeeaster.

Aan deze kant van de Haringvlietdam ontspringen verschillende getijdengeulen. Ze trekken bij laag water enorme hoeveelheden vogels aan. Het is dan een concentratie van wulpen, scholeksters, lepelaars, kokmeeuwen en aalscholvers die hun kans grijpen schelpdieren, garnalen en kleine vis te vangen. Bij laag water kun je ook grote groepen zeehonden zien rusten op de zandplaten. De zeehonden doen het langs deze kust de laatste jaren fantastisch.

Je wandelt door een uitgestrekte duinvallei met veel variatie waar je, voor de vogelkenners, onder andere de zomertortel, nachtegaal, roerdomp, lepelaar, sprinkhaanzanger, bruine kiek, boomleeuwerik, zwartkopmeeuw en strandplevier zou kunnen zien/horen. Op de terug wandeling over het strand zullen ongetwijfeld langs de vloedlijn en op het water nog meer soorten te vinden zijn.

Wanneer je tijdens het wandelen de duinen doorsteekt kom je op het strand. En geloof het of niet, het strand is nog vrijwel verlaten. De beleving van het strand hier is heel anders dan bij de buren in Ouddorp. Of Rockanje. Geen vakantieparken, geen speeltoestellen, geen fietspaden door de duinen, geen horeca. Wel ongerepte natuur met ruimte voor vogels. En een enorme bloemenrijkdom. De verlaten stranden van de Kwade Hoek.

Al sinds mensenheugenis is de Kwade Hoek bij het Zuid-Hollandse Goedereede in beweging. Zeestromingen, wind en erosie hebben een landschap gecreëerd waar je je als wandelaar nietig in voelt.

Meer informatie over de Kwade Hoek

Op beleefdenationaleparken.nl vind je meer informatie over de Kwade Hoek. Beleef de Nationale Parken vertelt het bijzondere verhaal van de Nederlandse natuur. Er zijn maar weinig plekken in de wereld waar de natuur op korte afstand zo divers is.
Het gebied vormt het meest westelijke deel van het nieuwe Nationaal Park NLDelta dat in 2021 ontstaat door het samenvoegen van NP De Biesbosch en het Haringvlietgebied.
Door de Kwade Hoek lopen verschillende wandelroutes (2.8km, 4.1km, 10km en 20km lang). Deze routes lopen niet allemaal over verharde paden. Neem stevige, waterdichte schoenen mee. En voor kinderen eventueel laarzen.
Parkeer je auto op de parkeerplaats van de Kwade Hoek. Voer het volgende adres in op je navigatiesysteem: Oostdijkseweg 100, Goedereede.
Honden zijn aangelijnd toegestaan in het grootste deel van het gebied.
In de Kwade Hoek bevinden zich een paar uitkijkpunten. In het hoogste duin bevinden zich een paar vogelkijkhutten. De wandelroutes voeren je erlangs.
Via het knooppuntensysteem (FIKS) leidt er een fietsroute naar dit prachtige gebied.