Levenswater in Jeseniky, Tsjechië

Tijdens een bezoek aan de streek Jeseniky in Tsjechie maken we kennis met een fenomeen dat gebaseerd blijkt te zijn op een eeuwenoude geneeskundige traditie: sterke drank. En nog specifieker, een fenomeen dat een wat bijzondere reputatie heeft: absint. In de regio staat een stokerij waar kruidendranken en absint worden vervaardigd, een bezoek waard dus. Terwijl we wachten op de komst van onze gastheer ontwaren we grote stapels planten, waarvan de geur en het uiterlijk ons wel bekend voorkomt.

‘Apart, zo hier,’ denken we nog even, maar dan helpt Kyle Bairnsfather, die inmiddels op het erf is verschenen, ons uit de waan. Hij komt net terug van het veld en heeft nog wat meer takken bij zich. ‘Het is oogsttijd’ verklaart hij. ‘De komende paar weken moet alles van het veld. Deze hennepplanten ogen weliswaar als de grondstof voor wiet, maar de variant die hier op de velden staat bevat bijna geen THC en mag legaal verbouwd worden. Want door een verbod op dat ene stofje ook die paar honderd andere die een geneeskrachtige werking hebben verbieden, is verspilling’, aldus Kyle. Zijn kinderen vlechten touwen van de takken en hij verkoopt de resten aan iemand die er papier van maakt. ‘We oogsten met de hand en alles wordt gebruikt,’ verklaart hij trots.

Kyle op zijn erf in Jeseniky

Kyle op zijn erf

Kyle is Amerikaan van geboorte en in 1993 via het ‘Peace Corps’, een Amerikaanse hulporganisatie met idealistische doelstellingen, in Tsjechië terechtgekomen. Hij bleef zoals dat vaker voorkomt vanwege de liefde, raakte geïnteresseerd in alchemie en was de eerste die in 1998 absint via het internet verkocht. In 2006 opende hij zijn huidige distilleerderij.

Alsem

Kyle toont ons een aantal kruiden die, doordat hij ze verwerkt, ook wild op zijn erf zijn gaan groeien. Naast de hennep ook wilde venkel en alsem (in het Engels wormwood geheten), Van de laatste plant zijn het de knoppen waaraan vanouds een geneeskrachtige werking wordt toegeschreven. Het waren de Romeinen die ontdekten dat de oliën uit de kruiden in alcohol konden worden opgenomen. In water lossen ze niet op, maar alcohol absorbeert de werkzame stoffen uit de kruiden. Vandaar het woord ‘essence’ (volgens de oude alchemisten onttrekt de alcohol de geest uit de kruiden), het Engelse ‘spirit’ en proosten onder het uitroepen van ‘gezondheid’ of ‘zum wohl’. En dat is ook de reden waarom de term ‘levenswater’ in veel landen voor alcoholische dranken gebruikt wordt.

Alsem werkte onder meer tegen lintwormen, iets waar mensen door gebrekkige hygiëne en minder goede eetgewoontes veel last van hadden. Alsem uit bijvoorbeeld absint had als uitwerking dat de lintwormen eenvoudigweg bewusteloos raakten en loslieten. Vandaar de Engelse benaming. Verder werkte alsem het naar verluid ook tegen verkoudheid, reuma, koorts, geelzucht, diabetes en artritis.

Alchemisme met de computer

Zijn inspiratie en receptuur ontleent Kyle aan de geschriften van oude alchemisten die hij bestudeerd heeft. Maar, zo legt hij in zijn kantoorruimte uit, hij heeft de recepten uit die geschriften verwerkt door de concentraties van de ingrediënten op zijn computer te herleiden tot Bell curves (een vorm van grafiek waarmee je de meest voorkomende waarde zichtbaar kunt maken). Zo vormde hij oude wijsheid op moderne wijze om tot een soort postume consensus.

Rekenen en wegen

Rekenen en wegen

De absint keuken

We krijgen een rondleiding door de werkplaats waar zijn dranken vervaardigd worden. Alles ambachtelijk, de werkplaats ziet er ook eerder uit als een professionele keuken dan als een industriële faciliteit. In plaats van de drank te destilleren, waarbij het koken werkzame bestanddelen vernietigt, wordt water onttrokken door ontvochtiging en wordt de drank gefiltreerd. Het meeste absint wordt verkocht in blanco flessen. Kyle heeft niet veel op met het creëren van een merk, marketing en dat soort uitwassen van de kapitalistische mensheid. Anderen mogen er hun merk op plakken en de verkoop op wat grotere schaal regelen.

De keuken

De keuken

Flessen absint

Het product

Marilyn Manson Absint

Marilyn Manson Absint

De magie van alcohol

Tot slot geeft hij nog een kleine demonstratie van wat hem zo fascineert. ‘Alcohol heeft iets magisch. Als je 50 liter water neemt en 50 liter met daarin 50% alcohol en je mengt dat dan krijg je geen 100 liter vloeistof, maar 96,3 liter. Alsof de watermoleculen verstopt zitten tussen die van de alcohol, geabsorbeerd als het ware. Zo ook de oliën uit de kruiden. Die zijn van nature troebel. In alcohol worden deze moleculen verstopt, de vloeistof wordt helder. Maar kijk wat er gebeurt als je water toevoegt’.

Kyle demonstreert

Kyle demonstreert

Hij giet wat absint in een glas, plaatst er een speciale opengewerkte lepel boven en legt er een suikerklontje op. Vervolgens giet hij er water langs. Naarmate de drank dunner wordt zie je hem witter worden, een fenomeen dat iedereen die wel eens Pastis of Pernod heeft gedronken, bekend zal voorkomen. Beide dranken zijn dan ook ontstaan als surrogaat voor absint.

Natuurlijk is er daarna een kleine proeverij van de kruidendrankjes, de absint, maar ook van de 100% zuivere organische vanillelikeur die hij vervaardigt. Voor wie meer wil weten over kruiden, absint en de filosofie van Kyle is er natuurlijk een website: www.bairnsfather.net

Souvenier

Souvenier

Over absint

Absint is een kruidendrank gemaakt van een ondersoort van Alsem. Het bevatte onder meer Thujone, een stof met een hallucinerende werking. Het was lang de favoriete drank van kunstenaars, waaronder Vincent van Gogh, Oscar Wilde, Paul Verlaine en Ernest Hemingway.

Door de, al dan niet vermeende, want daar zijn de meningen over verdeeld, hallucinerende werking is absint in tal van landen jaren verboden geweest. In Nederland van 1909 tot 2005. De absint die tegenwoordig geproduceerd wordt bevat een veel lagere dosis hallucinogeen (Thujon, verwant aan THC) dan het legendarische middel van vroeger.

Van Gogh: stilleven met Absinth

Van Gogh: stilleven met Absint

Theo

Vragen? Suggesties? Of jouw reishonger delen?

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Je mag alleen HTML tags en attributen gebruiken:

<a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>