De Carian Way: erfgoed in Turkije

Halicarnassos

In de vijfde eeuw voor Christus verplaatsten de heersers over Caria hun hoofdstad van het in het binnenland gelegen Mylasa naar het aan zee gelegen Halicarnassos. De Carian Way belooft dan ook volop cultuurhistorie langs de Turkse westkust.

Het mausoleum op een schilderij van 16e-eeuwse Nederlandse schilder Maarten van Heemskerk

De beroemdste gouverneur van Caria was wel Maussollos, die na zijn dood door zijn vrouw Artemisa werd geëerd met een monumentale graftombe die wordt beschouwd als één van de zeven wereldwonderen van de oude wereld. Het woord ‘mausoleum’ komt hier vandaan. Helaas is dit erfgoed in de zestiende eeuw door een aardbeving verwoest.

Materiaal van dit bouwwerk werd gebruikt door de ridders van Sint-Jan van Jeruzalem (de Johanniter Orde die zich niet veel later op Malta vestigde) die er de Petrusburcht (Petronium) mee versterkten. Van de naam van deze burcht is de Turkse naam voor de stad afgeleid: Bodrum.

De kruisvaarderburcht in Bodrum

De Petrusburcht is nu een museum. Buiten vind je een aantal bustes, pilaren en de stenen wapenschilden van de stichters en bewoners op stoere torens.

Wapenschilden op de muren

Kasteeltoren

Maar het kasteel is grotendeels een museum voor onderwater archeologie, het grootste van de wereld. Het museum heeft een grote collectie opgedoken amphora’s en fraaie glazen vazen. En twee gereconstrueerde scheepswrakken. De Uluburun is een scheepswrak uit de veertiende eeuw voor Christus, de late bronstijd. Het bevatte baren koper, tin, baren ruw glas en terpentijnhars in Kaanitische voorraadkruiken, evenals het nodige andere aardewerk en gebruiksvoorwerpen. En de Serçe Liman, het zogenoemde glazen scheepswrak, die gezonken is in de 11e eeuw met een lading vol glaswerk.

Prachtige glazen vazen

Een grote collectie amphora’s

Ook de graftombe en het skelet van Ada van Karië, de vrouw die na de dood van haar man die gouverneur van Karië was, werd afgezet, en door Alexander de Grote opnieuw geïnstalleerd nadat ze hem had geholpen. Waarna ze hem als haar zoon adopteerde. Er is ook een fraaie reconstructie van haar gelaat te zien in het museum. En als we buiten komen wachten de pauwen.

Buiten maken pauwen hun opwachting

Hekatomnos

Al sinds de 17^e eeuw is de Menandros kolom op een heuvel in het huidige district Milas, vroeger Mylasa, hoofdstad van Caria, opgetekend in westerse gravures. Lang werd gedacht dat de heuvel, waar huizen tegenaan gebouwd waren, een tempel bevatte. Maar recent is ontdekt dat het een graf is, of beter gezegd, een mausoleum. Het complex is deels uitgegraven en omvat een lange muur, en een podium met daarop het mausoleum, dat als een voorbeeld voor het mausoleum van Halicarnassus wordt gezien.

De weg naar de grafkamer

Het fraaie huis waarin het museum is gehuisvest

De sarcofaag in het mausoleum is de rustplaats van Hekatomnos, de vader van Maussollos. De reliëfs op de sarcofaag en de muurschilderingen zijn van een unieke kwaliteit, wat ik uit eerste hand kan bevestigen. We mochten de grafkamer, die gesloten is voor publiek in verband met de kwetsbaarheid voor adem en vocht, in groepjes van twee bezoeken. Afbeeldingen zijn te bewonderen in een expositie in een fraai historisch huis, waar je ook kunt zien hoe mensen in deze regio leefden.

Euromos

Niet ver van Milas vind je een andere archeologische site, Euromos, waarvan de naam waarschijnlijk is geïntroduceerd door alweer Maussollos, die de regio poogde te ‘helleniseren’. Het was één van de belangrijkste steden van Caria, met als vermeldenswaardig de tempel van Zeus. Deze tempel is in de Korinthische orde en veel kolommen staan nog overeind, met inscripties van weldoeners. Recente opgravingen onthulden ook een theater, agora (marktplaats maar ook de plek waar het sociale leven zich afspeelde), baden en verschillende andere gebouwen naast de tempel.

De tempel van Zeus, een mooi stuk erfgoed

Stratonikeia

Stratonikeia kent met het dorp Eskihisar een levende gemeenschap met gebouwen uit veel verschillende perioden, die stuk voor stuk gerestaureerd worden. Er is een dorpsplein, een moskee, een badhuis en er zijn winkels waarvan er vele dateren uit de Ottomaanse en de Republikeinse periode. Langs de winkels lopen straten geplaveid in de Ottomaanse periode, tot je op het punt komt waar je in één stap duizenden jaren teruggaat qua plaveisel.

Erfgoed uit verschillende tijden

Hoewel de menselijke bewoning teruggaat tot de vroege bronstijd zijn de meeste archeologische resten uit de Hellenistische en de Romeinse periode. Zo is er een Bouleuterion, wat op het eerste gezicht een klein theater lijkt, maar in werkelijkheid het raadsgebouw was waar de volksvertegenwoordigers bij elkaar kwamen.

Ook zijn er een aantal tempels, Romeinse baden en er is een openbare latrine, ook uit de Romeinse tijd. Het is een forse site en werkploegen van voornamelijk lokale vrouwen zijn nog steeds bezig met opgravingen.

De latrines

Een bezienswaardigheid is ook het theater, dat een capaciteit van 12.000 bezoekers had. Zoals alle theaters destijds is het gebouwd tegen een heuvel. Opvallend zijn de zetels voor prominenten.

Het Amfitheater

VIP plaatsen

Lagina

Van Stratonikeia loopt een processieweg naar Lagina. De belangrijkste attractie hier is een tempel gewijd aan Hecate, een wat mysterieuze godin, die wiens cultus en oorsprong niet in de Griekse mytholgie wortelt maar in Klein-Azië, misschien zelfs in Carië, waar Lagina ligt.

Oorspronkelijk was Hecate een vriendelijke godin, die de mensen successen schonk in sportevenementen, veeteelt en vissen. Maar in de tijd veranderde dat en werd Hecate geassocieerd met de onderwereld en beschermer van magie en tovenarij. In Lagina wordt ze geeerd met een tempel evengroot als die van Zeus.

De tempel van Hecate (R) naast die van Zeus

Aphrodisias

Aphrodisias is misschien wel de best bewaard gebleven stad uit het oude Carië. Gemakkelijk te bereiken vanuit Aydın, Izmir en zelfs vanuit Antalya te doen voor een dagtocht. In de oudheid was de stad vooral bekend vanwege het heiligdom van Aphrodite en vanwege de marmergroeven en uitstekende beeldhouwers. De vroegste nederzetting gaat terug tot de bronstijd, maar de bloeiperiode was tijdens het Romeinse rijk. Gedurende meer dan zestig jaar van opgravingen zijn er verschillende gebouwen en honderden fraaie standbeelden gevonden. Er is een museum op het terrein waar deze geëxposeerd worden. Voor het museum vind je een uitgebreide verzameling sarcofagen.

Een van de vele sarcofagen

De stad is groot, er zijn baden, een odeon (gebouw voor theatervoorstellingen), een immens amfitheater en een agora die goed bewaard is. En een stadion, met een ovalen (race)baan en een capaciteit van 30.000 mensen. Ook het Sebasteion, de tempel van de keizers, is een voorbeeld van een fraai gerestaureerd gebouw. Al wandelend kom je langs tal van hoogtepunten alvorens te eindigen bij de gerestaureerde monumentale poort (Tetrapylon), een soort kruising van twee Romeinse wegen. Al met al een absolute aanrader en voor Unesco werelderfgoed aangenaam rustig.

Het Sebasteion, de tempel van de keizers

Het stadion

Het amfitheater

Het tetrapylon – de monumentale poort

Locaties

Voor meer info over de Carian Way:
Cariantrail.com
Aegean.goturkiye.com

Over
Laatste berichten

Theo

Ik hou van reizen en fotograferen. Liefst lang en naar verre oorden, al ‘doe’ ik natuurlijk ook stedentrips. De mogelijkheid om mijn herinneringen te kunnen ondersteunen en delen zorgde ervoor dat fotografie een heel belangrijk element is geworden tijdens het reizen. Ik heb gemerkt dat ik er ook anders van ga kijken. En uit kijken en beleven volgen verhalen.

Laatste berichten van Theo (alles zien)