Er wordt bijvoorbeeld gezegd dat toerisme voor 83 procent van de ontwikkelingslanden een belangrijk exportproduct is en voor een derde van de ontwikkelingslanden zelfs het belangrijkste exportproduct. Ondanks de groeiende stroom toeristen valt de bijdrage aan de armoedebestrijding in het arme land te verwaarlozen. In sommige gevallen kan een klein aantal backpackers de allerarmsten meer inkomsten opleveren dan een grote stroom reizigers.
Lokale betrokkenheid
Het is duidelijk dat toerisme en natuur elkaars vrienden en tegelijkertijd elkaars vijanden zijn. Dit kenmerkt ook de relatie tussen toerisme en de lokale bevolking op de bestemming. De lokale bevolking kan enerzijds de dupe worden van het toerisme, anderzijds kunnen ze er de vruchten van plukken. Als er toerisme ontwikkeld wordt op een bepaalde bestemming, zijn het vaak de overheden, projectontwikkelaars en de hotelketens die de koers ervan bepalen. Zeker in ontwikkelingslanden is de rol van de lokale bevolking in dit proces minimaal. Locals zijn vaak niet betrokken bij het plannen van toeristische ontwikkeling. Zij komen pas veel later in beeld, als er werk nodig is in de hotels. Dan gaat het voornamelijk om laagbetaalde banen als schoonmaker en tuinman. Het management wordt uit het buitenland gehaald.
Al die toeristen spekken weliswaar de staatskas, maar sommige overheden spenderen het geld dat zij ontvangen liever aan militair materieel dan aan scholen of ziekenhuizen. Bovendien zijn hotelketens vaak in handen van buitenlandse partijen die meestal belastingvoordelen weten te bedingen. Veel geld lekt dus weg naar het buitenland. Daarnaast kan toerisme met name in kleine landen die grote stromen reizigers te verwerken krijgen, zelfs marktverstorend werken doordat het de prijzen voor basisgoederen, zoals vis, opdrijft. Zo heeft toerisme zelfs een averechts effect voor de allerarmsten. Maar levert toerisme dan geen werkgelegenheid op? “Jazeker,” stelt Peeters, “maar dat hoeft niet automatisch te betekenen dat het ook een bijdrage levert aan armoedebestrijding omdat de lonen vaak minder zijn dan twee dollar per dag.”
Reizen verheldert het leven, maar kan het ook belasten. Daarom is het van belang dat wij in onze reisactiviteiten respect tonen voor de mensen en de natuurlijke wereld.
Eigenlijk zou het het beste zijn als het binnenlands toerisme in arme landen meer tot ontwikkeling kwam, maar helaas is daar nog maar weinig aandacht voor. Toch zijn er veel toeristische organisaties zoals Sawadee, die hun reizigers meenemen naar het platteland en bezoeken bijvoorbeeld coöperaties van fairtrade koffieboeren. Sawadee staat dan ook voor reizen op een respectvolle en duurzame manier. “Toerisme is de grootste industrie ter wereld, met een enorm potentieel aan economische groei en werkgelegenheid. Het is ons streven om in elke reis een of meerdere projecten op te nemen die erop gericht zijn de lokale bevolking of de natuur te laten profiteren van toerisme.”
De intrede van community-based tourism
Een succesvolle vorm van duurzaam toerisme, waarin toeristen en lokale bevolking interactie met elkaar hebben, is het “community-based tourism”. Lokale mensen nodigen toeristen uit om te overnachten in hun community. Het wordt gemanaged, bestuurd en beheerd door de community, voor de voordelen van de community, en stelt toeristen in staat hun bewustzijn en kennis te vergroten en te leren over de community en het lokale leven. Dit vindt vooral plaats in kleine dorpen in rurale gebieden, waar toeristen een dag of meerdere dagen verblijven en het leven meemaken van de lokale bewoners.
Accommodaties voor toeristen worden gebouwd in de lokale stijl, en lijken zoveel mogelijk op de huisjes of hutten van lokale bewoners. Toeristen ondernemen lokale activiteiten, zoals eten klaarmaken, wandeltochten maken of mee vissen. En als er speciale gelegenheden zijn, zoals een bruiloft of een begrafenis, dan mogen toeristen ook van de partij zijn. Omdat toeristen op deze manier heel dichtbij het lokale leven van de bevolking staan, ontstaat er respect en ontzag voor deze manier van leven. Daarnaast betalen de toeristen voor hun trip rechtstreeks aan de lokale bevolking, die dit geld bijvoorbeeld gebruiken voor maatschappelijke projecten, zoals een waterpomp, een ziekenhuis of een school. Zo kan toerisme bijdragen tot armoedebestrijding.
Let’s not just travel, but travel to change!
Maar dat is niet de enige manier om lokale gemeenschappen duurzaam te ondersteunen! Wij spraken met Thomas Kohler, oprichter van travel2change. Morgen verschijnt het interview online. Het idee van travel2change is om samen, lokaal, een positieve verandering teweeg te brengen voor lokale gemeenschappen. “We believe that traveling can make a difference both in the lives of travelers and in the lives of local communities. Travelers benefit from adventurous and purposeful traveling and local communities receive support in creating change for social, health, or environmental problems. Through connecting travelers and local communities we aim to ignite cycles of positive change. So inspire with your idea today!”
- Ontdek de diversiteit van Kaapverdië - 11 april 2024
- The Iceland Trail – een spectaculaire hike door IJsland - 7 april 2024
- De nieuwe hotspot van Zuid-Amerika: fascinerende metropool Lima - 5 april 2024
Maria Floré vd Grinten zegt:
De Stichting Tiko in Nederland ondersteunt het Tikondane Community Center in Katete, Zambia. We ondersteunen met name de ontwikkeling van het Commnunity Bassed Toerisme. Het centrum beschikt over een Lodge en restaurant. Voor meer info zie http://www.tikondane.org
Maria Floré van der Grinten (bestuurslid)