In Zambia zijn enorme wildparken. Lower Zambezi, South Lungwa en Kafue (met de bijbehorende Game Management Area’s) zijn bij elkaar groter dan Nederland plus België. Daar waar toeristen komen, komen geen stropers. Maar dat is maar een klein stukje. In de overige gebieden hebben stropers vrij spel ondanks alle anti-poaching projecten door de plaatselijke rangers. Maar ook de boeren hebben weinig op met olifanten: ze vernielen de oogst en de landerijen. En zo worden in heel Afrika tot op vandaag zo’n 60 olifanten per dag (!) gedood. Wat gebeurt er om te zorgen dat olifanten in 2025 niet alleen nog in de dierentuin bestaan?
Rol van overheid en NGO’s
Ian Stevenson staat aan de leiding van de NGO Conservation Lower Zambezi (CLZ). “Dierenbescherming in Afrika is grotendeels vrijwilligerswerk en afhankelijk van giften. De lokale overheden kunnen niet veel doen, want er is geen geld. De inkomsten van de National Parks (een toerist betaalt tussen $50 en $100 per dag voor de toegang) vloeien lang niet alleen maar terug naar de parken. In arme landen is het geld ook nodig voor algemene voorzieningen voor de eigen bevolking.” Conservation Lower Zambezi werkt goed samen met de regering. Maar het meeste geld komt dus via giften en vrijwilligers. Daarom lijkt het soms een druppel op een gloeiende plaat, maar er zijn vorderingen, aldus Ian Stevenson.
Ian Stevenson en zijn vrijwilligers van Conservation Lower Zambezi.
In heel Afrika worden zo’n 60 olifanten per dag (!) gedood.
Ian: “Ik kom zelf uit Australië en werd jaren geleden gegrepen door dit werk. Je moet zelf een olifantshuid hebben, maar het is dankbaar werk.” Ian legt uit dat het werk van CLZ uit heel veel facetten bestaat. “We ondersteunen anti-poaching teams met bv. brandstof, vervoer, training en apparatuur. We behandelen gewonde dieren en we vangen wees-olifantjes op. Maar we onderwijzen ook de lokale gemeenschappen en zorgen dat ze meer inkomsten uit het toerisme krijgen.”
Ondersteuning van anti-poaching teams
Ian, in onvervalst Australisch: “We verzorgen logistieke ondersteuning voor de anti-poaching teams. Brandstof, transport, training, wapens, 24/7 control room. Maar ook patrouille -apparatuur en communicatie. En we vliegen met het patrouillevliegtuig om het gebied en het wild te bewaken en ondersteunen zo de grondpatrouilles. Zo werden in februari alleen al in Lower Zambezi 10 stropers opgepakt.”
Zwaar bewapende rangers zijn nodig tegen de stropers.
De anti-poaching patrouilles werken echt. Hier in Limpopo, Zuid-Afrika.© Zute Lightfoot
Ian: “Het probleem is dat het gebied groot is. Er zijn veel landingsbanen in de bush waar het ivoor in de nacht wordt weggevoerd. Daarnaast is er corruptie. De nieuwe regering in Zambia is een verbetering. Maar nog altijd worden de zwarte limousines van ministers niet gecontroleerd op verboden spullen. Dus ga maar na.” Ik hoor dat het meeste ivoor verdwijnt naar China. Maar China is ook precies het land dat het meest investeert in de infrastructuur in Afrika. Toeval?
Behandeling van gewonde dieren en wees-olifanten
Ik ga naar het Elephant Orphanage Project van Game Rangers International. Net buiten de hoofdstad Lusaka ligt Lilayi Elephant Nursery, waar jonge olifantjes worden opgevangen. De bewakers vormen hun nieuwe ‘moeder’ en zijn 24/7 bij hen. Ze slapen zelfs tussen de olifanten. Behalve 3 bewakers mag niemand de olifanten van dichtbij benaderen. Want ze gaan na 3 jaar terug naar de bush en mogen dus niet aan mensen wennen. De eerste tijd bestaat de maaltijd uit 2 liter melk elke 3 uur. Dus de klok rond. Het leven van de bewakers is zwaar merk ik. Al zie je dat zo niet.
Een wees-olifantje wordt gevangen in Lower Zambezi NP om het veilig op te laten groeien en daarna weer vrij te laten.
In Lilayi Elephant Nursery wordt een olifantje 3 jaar opgevangen. Elke 3 uur 2 liter melk.
Na 3 jaar gaan de olifantjes naar Kafue National Park Release Facility. Daar krijgen ze meer ruimte en kunnen ze aansluiting vinden bij een kudde volwassen olifanten. Het is een traject wat veel inspanning en veel geld kost. Maar elk olifantje dat gered wordt is er één. Ian: “Bij neushoorns is de remedie tegen stropen het verwijderen van de hoorn. Bij olifanten werkt dat niet. De slagtanden groeien weer aan. Dus het zou een complete tandtechnische operatie worden. Dat is niet haalbaar. Dus de olifantenopvang zal nog wel even blijven bestaan.”
Educatie van lokale bevolking, bescherming van de oogst
Conservation Lower Zambezi investeert veel in educatie. Ian: “Wanneer de lokale bevolking minder (illegaal) gebruik maakt van de natuurlijke bronnen blijft er ruimte voor het wild. Zo zullen olifanten minder snel de bewoonde omgeving opzoeken. En we leren de bevolking ook om met bv. de teelt van chili-pepers hun oogst te beschermen: olifanten lusten dat niet. En de educatie gaat nog verder: leren omgaan met wilde dieren zorgt ervoor dat mensen minder snel tot doden overgaan. We nemen kinderen mee op game-drives en op boot-safari’s. Dat is vaak de eerste keer dat ze op een positieve manier met wild in aanraking komen.”
Boeren leren hoe ze met het verbouwen van chili-peper olifanten kunnen weren.
Opleiden, trainen en kennis bijbrengen helpen echt.
CLZ bezoekt daarnaast scholen en verzorgt teacher training. “Alleen op die manier kunnen we zorgen dat natuurbehoud en duurzame ontwikkeling echt worden verankerd in de gemeenschappen. Want scholen moeten de kennis verder brengen.” Ik zie hoe de betrokkenheid er is. Het is werkelijk een gezamenlijk belang geworden van natuurbehoud, gemeenschap en toerisme. Maar nu de regering nog…
Betrekken van lokale gemeenschap bij toerisme
Ian Stevenson praat enthousiast over het werk van Conservation Lower Zambezi. “CLZ betrekt de lokale gemeenschap bij haar activiteiten en zorgt dat die gemeenschap daar ook de vruchten van plukt. Wildlife conservation mag nooit ten koste gaan van de lokale bevolking. Dan werkt het niet. We zijn een belangrijke koppeling tussen de community, toerisme en wildlife conservation. Alle lodges in Lower Zambezi NP steunen ons en zijn financieel betrokken bij ons werk. Er wordt door iedereen geïnvesteerd om flora en fauna van Lower Zambezi NP te behouden en tegelijk de lokale bevolking een leefbare situatie te garanderen met betere banen. Bijvoorbeeld als goed opgeleide safari-gidsen of als personeel in de lodges.”
Ik heb een dubbel gevoel na mijn bezoek aan de organisaties. De energie en wilskracht om iets te doen zijn groot. En de effecten zijn positief. Maar is het voldoende? Per dag verdwijnen 60 olifanten in heel Afrika. Dat raakt me erg. Dat zie ik niet tijdens mijn luxe safari. Daarvan hoor ik heel soms in het nieuws. Daaraan zijn de rangers en de lodges gewend. Maar ik niet. Goed dat er mensen zijn zoals Ian Stevenson. Die positief blijven en niet opgeven!
How You Can Help
It is only with concern and assistance from visitors such as you, that CLZ can continue to protect the wildlife and environment of the Lower Zambezi Valley. Please donate and pass on what you have learnt and experienced in the Lower Zambezi. If we can work together, we can make a difference.
Foto’s: Conservation Lower Zambezi, Game Rangers Intern’l, Lilayi Elephant Nursery
Educatie en betere omstandigheden zorgen voor echte betrokkenheid.
Meer info:
- Conservation Lower Zambezi.org
- Gamerangers International.org
- Lilayi Elephant Orphanage
- Als toerist draag je via je bestedingen ook bij aan natuurbehoud. Zie mijn verslag: ‘Safari in Stijl‘.
Wil jij ook op reis naar Zambia?
Check onze speciaal geselecteerde reizen naar Zambia in de reisshop.
- Nachttrein naar Praag – groen, snel en comfortabel - 12 april 2024
- Interlaken – winterpret voor niet-skiërs - 20 februari 2024
- Beleef Bologna via Interrail - 22 november 2023
