Radio Kootwijk: Kathedraal op de hei

Boswachterij Kootwijk is een gebied dat de meeste bezoekers niet snel zullen vergeten. Tenminste…. als ze op de juiste plek weten te komen. Een groot gedeelte van boswachterij Kootwijk is ‘gewoon’ bos met statige lanen, intieme bospercelen, een uitkijktoren, prachtige wandelpaden en een groot aantal gemarkeerde fiets- en wandelroutes. Echter, een gebied van ongeveer 700 hectare wordt in beslag genomen door het Kootwijkerzand, het grootste stuifzandgebied van Europa. De zandvlakte van ongeveer 700 hectare wordt omsloten door de bossen van Hoenderloo, Apeldoorn, Hoog Buurlo en die van Kootwijk. En juist dat gegeven maakt een wandeling of fietstocht door de boswachterij zo spannend en speciaal.

Foto: Staatsbosbeheer

Hallo Bandoeng, hoort u mij?

Nietsvermoedend fiets of wandel je door de bossen, het maakt niet uit vanuit welke richting je komt, maar dan doemt opeens in de verte een imposant gebouw op. Je kijkt naar het zendgebouw van Radio Kootwijk, in de volksmond ook wel de Kathedraal genoemd. Het nabijgelegen plaatsje Radio Kootwijk diende vanaf 1918 als woon- en verblijfplaats voor de mensen die aan het zendstation werkten. In dit weidse en amper bewoonde landschap nam de PTT in 1923 het radiotelegrafisch zendstation in gebruik. Met de historische woorden ‘Hallo Bandoeng, hoort u mij?’ opende koningin-moeder Emma de radiotelefoondienst. Hierdoor konden Nederlanders bellen met Nederlands-Indie. De stilte en ruimte rondom het gebouw die nodig was voor ongestoorde verbindingen heerst hier nog steeds en maakt het elke keer weer magisch als je het gebouw nadert.

Als een Sfinx in Gelderland

Julius Luthmann heeft het gebouw, dat in art deco stijl is uitgevoerd, ontworpen en de kenmerken van de Amsterdamse School zijn dan ook duidelijk zichtbaar. De ontwerper had de Sfinx in Egypte in gedachte en met de nodige fantasie zijn daar sporen van te herkennen. Er waren megagrote dynamo’s nodig om de energie voor de zendapparatuur op te wekken en omdat daar veel warmte bij vrij kwam moest de hal heel hoog worden. Goed beschouwd kijken we naar een kolossaal grijs gevaarte van gewapend beton, wat midden in de hei staat. Maar op de één of andere manier doet dit glorieuze gebouw iets met je, telkens weer.

De sfinx van Radio kootwijk

De zendfunctie werkte voor het laatst in 1998 en het gebouw kwam in 2009 in bezit van Staatsbosbeheer. Na een grondige renovatie wordt het gebouw momenteel gebruikt voor muziek- en toneelvoorstellingen. Behalve op de jaarlijkse Monumentendag en tijdens speciale excursies van Staatsbosbeheer is het gebouw van binnen niet te bezichtigen. Maar er omheen lopen en de speciale sfeer proeven kan altijd! In dit natuurgebied hoef je niet gek op te kijken als er opeens een edelhert of wild zwijn voor je neus staat. In het dorp Radio Kootwijk hangt zelfs een waarschuwing om de wilde zwijnen niet te voeren.

Tekst en foto’s: Ank Herstel

Oude folder over Radio Kootwijk