De Kattegattleden: doe maar gewoon

De Kattegattleden langs de zuidwestkust van Zweden is in Nederland uitgeroepen tot dé fietsroute van 2018. Wat maakt deze fietstour van 370 kilometer bijzonder?

Links van ons hebben aalscholvers iedere rots in zee bezet. De scherpe geur van zeewier slaat in ons gezicht. Aan de overkant ligt Denemarken merkwaardig dichtbij. Rechts van ons schuift het beeld voorbij van beach houses, met gemaaide gazons, zwembaden, lounges en ordelijke beplantingen. De geel-blauwe Zweedse vlag wappert zoals bij ons op Koningsdag. De vissersdorpjes waar we doorheen fietsen zien er goed onderhouden uit. Netten hangen te drogen en de huizen staan goed in de faruröd verf. Bij ieder strand hangt een reddingsboei. En met de regelmaat van de klok passeren we een golfbaan. Het lijkt of de huizen, de tuinen en het landschap net gewassen zijn, alles, het licht, het water, heeft iets schoons.

Een paar dagen eerder zijn we met de ferry in Trelleborg aangekomen. Vervolgens kwamen we langs Malmö, waar de Turning Torso wolkenkrabber, ontworpen door de beroemde Spaanse architect Calatrava, overal bovenuit torent en de prachtige lange brug van Malmö naar Kopenhagen van ver te zien is. Nu volgen we de fietsbordjes Kattegattleden en tornen tegen de wind op.

Kattegattleden

De Kattegattleden is in 2018 verkozen tot mooiste fietsroute van Europa.

De Kattegattleden: hoe het hoort

Terwijl we geen auto en slechts een enkele fietser tegenkomen, vragen we ons af hoe het komt dat alles zoveel rust, reinheid en regelmaat uitstraalt.

Lagom, zegt Anna die onze bagage vervoert. Lagom betekent dat iets precies goed is, het is niet te veel en niet te weinig. ‘Het eten is lagom. Het rondje op de golfcourse is lagom.’ Anna denkt dat de Lutherse kerk, waar de meeste nog altijd hun kinderen laten dopen en trouwen, de basis is van deze diep gewortelde gewoonte. ‘Maar’, vraag ik, ‘hoe zit dat dan met de vrijgevochten Pippi Langkous?’ Anna: ‘Pippi vindt iedereen leuk. Ze is dwaas -iets wat iedereen stiekem wil zijn- maar niet arrogant! En haar vriendjes wijzen haar voortdurend terecht. Zij illustreert juist het moralistische van Zweden.’

Het begin van de Kattengattleden gaat door een relatief vlak kustlandschap

Het begin van de Kattengattleden gaat door een relatief vlak kustlandschap.

De woeste kust van Kullaberg is een mekka voor sporters

De woeste kust van het schiereiland Kullaberg vanaf de safari-boot

Na de vlakke kust, klimmen we omhoog naar het schiereiland Kullaberg, een steile heuvelrug in zee. Klimmers, hikers en vissers benutten deze paar honderd meter hoge rotsen. Op de uiterste punt staat de vuurtoren, Kullens fyr. We stappen af en gaan in een rib (rigid inflatable boat met volledige vering) op tumlarsafari. Bij volle maan schijnen hier groepen van 40 kleine zwarte orka’s door het water te jagen. Wij zien vooral grotten en vogels en stuiteren over de hoge zeegolven. Terugfietsend komen we bij de haven van het pittoreske Mölle dat in de oksel van het schiereiland ligt. Ooit stond het plaatsje in het teken van scheepsbouw en haringvisserij. Maar tegenwoordig scheren hier geen vissersboten over de golven, maar surfers. Sinds 1890 heeft het zich als een van de eerste badplaatsen ontwikkeld. En meteen met een schandaal: vrouwen en mannen gingen hier gezamenlijk in zee zwemmen. Ongehoord!

vissersnetten Zweden tijdens de Kattegattleden

Kunstenaarsdorp

We gaan lunchen in het kunstenaarsdorp Torekov. Aanvankelijk hadden seizoenvissers hier een eenvoudig stekje, later vestigden ze zich permanent. Toen de visserij ophield, kwamen artiesten en toeristen. In de winter zijn er zo’n 1000 inwoners, in de zomer het tienvoudige, zegt restauranteigenaar Jarl Swensons. Veel Zweden hebben een tweede huisje gekocht toen de welvaart na de Tweede Wereldoorlog toenam. Onder meer door de invloed van Ikea en populaire tv shows over renovatie van huis en tuin, besteedt de doorsnee-Zweed veel aan zijn interieur, ook als het een vakantiehuisje is. Jarl: ‘Sinds 1907 woont mijn familie hier. Eerst was het een winkel voor scheepsbenodigdheden, toen voor hobby artikelen voor artiesten uit Zweden en Denemarken. Zij kwamen voor het bijzondere licht. Vervolgens was het een koffie- en krantenkiosk en nu een restaurant.’ In Torekov komen veel beroemdheden, zegt hij. ‘Die zijn hier veilig voor paparazzi. Iedereen is hier gelijk. Je laat je in Zweden nergens op voorstaan.’ Dat strookt opnieuw met lagom: in Zweden schijn je weinig wannabe’s te ontmoeten.

Het lijkt of de huizen, de tuinen en het landschap net gewassen zijn, alles, het licht, het water, heeft iets schoons.

We overnachten in verschillende kleinschalige accommodaties. Overal ademen de interieurs traditie, huiselijkheid en netheid. Ze getuigen van liefdevolle aandacht. Dat raakt aan het tweede opvallende Zweedse fenomeen: ordning och reda – ordelijk in alle opzichten. Niet toevallig ook een bekend merk kantoorartikelen. Hotelgast Olaf: ‘Zweden zijn behoorlijk serieus, we proberen alles goed en niet half te doen, en dat  veroorzaakt ook stress.’ We hebben hondenpoep, noch afval gezien, robots maaien het gazon, en afspraken worden stipt nageleefd. De beloning, zo valt te horen, is rust, ruimte, en natuur. Elanden en reeën zijn dan ook regelmatige gasten in de tuinen van de beach houses.

Orde en wijn

Nieuwsgierig fietsen we naar ons volgende overnachtingsadres: Arilds Vingård. Op deze prachtige boerderij runnen Annette en haar man een 20 hectare grote wijngaard en restaurant. Op de muren van de kamers die ze verhuurt staan spreuken als: ‘vlinders zijn bloemen die wijn hebben gedronken’ en ‘wijn is gebottelde poëzie’. Terwijl ze ons een Solaris wijn inschenkt, zegt ze: ‘Je moet eigenwijs zijn in Zweden om je eigen ding te doen.’ Desgevraagd antwoordt ze vrolijk: ‘Ik ben inderdaad niet-lagom.’  Ze zijn hier komen wonen om de 17e eeuwse gebouwen te restaureren. Ondertussen studeerde ze vinologie en bezocht ze wijngaarden in Duitsland en Italië. Daarna begon ze in dit meest zonnige deel van Zweden een wijngaard. We willen graag een fles kopen. Annette: ‘Wij mogen alleen wijn serveren en niet verkopen. Behalve dan aan de System Bolaget.’ Deze staatswinkel mag als enige alcohol verkopen en is ooit ingevoerd om “mensen tegen zichzelf te beschermen”. ‘De overheid beweert dat Zweden niet zoveel drinken en sluit haar ogen voor de velen die in Duitsland grootschalig alcohol inslaan,’ zegt Annette. Afhankelijk van de uitslag van de lokale verkiezingen binnenkort, hoopt ze dat het beleid gaat veranderen. Ik vraag hoe de buurtbewoners tegen haar activiteiten aankijken. ‘De algemene reactie is: je wist van tevoren dat je geen wijn mag verkopen. Houd je gedeisd in plaats van strijd te voeren. Dat is lagom.’

Visser Frantz is netten aan het boeten in zijn werkplaats

Visser Frantz is netten aan het boeten in zijn werkplaats

De dagen erop fietsen we door kustplaatsjes die merendeels in de 16e eeuw zijn ontstaan. Er was goede handel en bovendien een grote haringvangst. Als we langs een rij vissershutten komen en een visser in zijn hut een lobster-kooi zien repareren, stappen we af voor een praatje. Frantz vangt kreeften, krabben, platvis en kabeljauw. Zijn werkplaats is met zijn zorgvuldig bewaarde spullen en zwart wit foto’s net een museum. ‘Ondanks dat de visserij op sterven na dood is, blijft het hier een visserscultuur,’ zegt hij. ‘Zorg voor jezelf, wees onafhankelijk van iedereen en alles.’

Sauna

Het fietspad gaat verder over een geasfalteerd oud spoor dat tot Varberg loopt en tegenwoordig een geliefde promenade is. Varberg en Båstad zijn niet te missen door hun kallbadhusen: sauna’s in het open zeewater. De bouwsels in Moorse stijl zijn landmarks. In de 19e eeuw ging je op doktersadvies naar de sauna. Je kreeg een strikt recept mee hoeveel minuten je het koude zeewater in mocht. Stormen hebben de bouwsels diverse keren verwoest, maar telkens zijn ze weer opgebouwd. Want sauna bezoek behoort tot de Zweedse rituelen.

Kallbadhus en duikplatform in Varberg

Kallbadhus in Moorse stijl en net geopende duikplatforms in Varberg

Kallbadhus in Båstad

Kallbadhus in Båstad, en een plons in de zee na de sauna

Onveranderd is ook, dat mannen en vrouwen gescheiden sauna’s en zeebaden hebben. ‘Behoefte aan privacy,’ zo verklaart een bezoeker. Dat verklaart meteen de duizenden houten omkleedhokjes die we langs gefietst zijn. Een beschut plekje, maar vooral ook privé. Deze omkleedhokjes, zo zegt Johan die net een duik in zee heeft genomen, blijven doorgaans in de familie. Slechts een enkele keer komt er een te koop.

Rijen en rijen badhuisjes. Zelden te koop!

Rijen en rijen badhuisjes. Zelden te koop!

Het is mooi, bijna te mooi.

Het landschap verandert. Fietsten we eerst door een relatief vlak kustlandschap, nu wordt de kust rotsiger en brokkelt in meer en meer eilandjes af en wordt het achterland heuvelachtiger. Maar een constante zijn de jachthavens langs de kust. Wereldwijd heeft Zweden relatief de meeste bootbezitters die hun boot ook echt gebruiken. De meeste van die boten liggen aan deze zuidwestkust.

Kajakken

Als afwisseling op het fietsen, gaan we zee-kajakken. Eerst glijden we rustig over redelijk beschut water, maar al snel komen we in zeegolven terecht. Het is te ruig vandaag om verder uit de kust te kanoën, waar je een goede kans hebt om zeehonden te zien. Maar zo laag op het water worden de golven zéégolven en de rotsen worden bergen. Terug, voor de wind, voelt het kajakken als zeilen. Wil je zelf de ongerepte Zweedse natuur per kano ontdekken? Bekijk dan deze zevendaagse Canoe Trip in het adembenemende Värmland.

Lange tijd vonden Zweden zee-kajakken een te extreme sport: de Canadese kano strookte meer met, jawel, lagom. Hetzelfde geldt voor mountainbiken, dat pas de laatste jaren in opkomst is.

Zee-kajakken in Zweden

Een enkele keer loopt de Kattegattleden een stukje landinwaarts, aangekondigd door spreeuwendansen en zwaluwen in de lucht. In zo’n geval heeft een enkele dwarsligger geen toestemming gegeven om de Kattegattleden over zijn eigendom te laten lopen. Zodra je landinwaarts gaat, blijkt het grote contrast tussen de Zweedse natuur en de highway met aan weerszijden malls, Mc Donalds en bedrijven, slechts af en toe afgewisseld met een koolzaad- of graanveld en een rode boerderij. Naar verluidt zijn deze malls de invloed vanuit de VS, onder meer door de Scandinaviërs die daar ooit uit armoede naartoe zijn geëmigreerd en zijn teruggekeerd. Want: “borta bra, hemma bäs – “thuisverliefd: thuis is het het beste.”

De Kattegatleden voert langs vele haventjes

De route voert langs vele haventjes

Overal op de Kattegatleden ben je dichtbij de zee. We zijn bijna bij de finale van de fietsroute en fietsen langzaam nog een laatste keer langs een haventje, rode boothuizen en opslagplaatsen voor visgerei. Mensen liggen lekker te luieren op de warme rotsen, een zeilboot vaart de haven binnen, het is relaxed en vredig. ’s Avonds na het fietsen is er de sauna. Een genot na dagen buiten. Onder de donker wordende hemel ligt de glinsterende zee. We springen erin. De één rechts van het platform, de ander links. Seksen gescheiden. We zijn tenslotte in Zweden.

Informatie over de Kattegattleden

Deze trail langs het Kattegat (tussen Helsingborg en Gӧteborg) is 370 kilometer en heeft etappes van 45 tot 75 km. Het is de eerste nationale fietsroute. Je kunt overal starten. Vanuit Kopenhagen is Helsingborg in anderhalf uur met de trein bereikbaar. Helsingborg is een knooppunt van auto-, spoor- en ferry-verkeer. Goed alternatief: overtocht van Travemünde naar Trelleborg met de ferry van TT Lines.

Meer informatie vind je op VisitSweden.nl en VisitSkane.com. En wist je dat Zweden zich ook uitstekend leent voor een multigeneratievakantie waarbij ouders, kinderen en grootouders gezamenlijk van een familievakantie genieten.

Tips voor onderweg

  • Hamra Gård is een ecologische boerderij, gerund door Camilla
  • Tjolӧholms slott, annex arbeidersdorp, rond 1900 gebouwd in Tudor stijl. Bijzondere ligging aan zee, waar je kunt zwemmen
  • Mountainbike in Våxtorp, zie RidgeCycling.com. Een fraai bos op een half uur afstand van de Kattegattleden. Diverse niet gemarkeerde routes, single tracks en gravel paden. Onder meer 9 ski-afdalingen. Routes gaan door bos, heide en moeras vlaktes. Grote kans dat je hier herten of elanden ziet
  • Kallbadhusen in onder meer Varberg en Båstad
  • Varberg strandpromenade
  • Zee-kajakken via Kajakcenter-Halland.se
  • Apelviken strand voor surfers. Hier zijn ook (gescheiden) nudisten stranden
  • Hiken in het natuurgebied Fjäraås Bräcka (natuur en cultuurhistorie)
  • Voor huur van fietsen en transport van bagage kun je terecht bij travelshop.se
  • Let op: eind augustus begint het winterseizoen. Voorzieningen sluiten relatief vroeg

Fietsvakantie Kattegattleden in Zweden

Vanaf Helsingborg is het 390 km fietsen en 7 dagen naar de noordelijk gelegen stad Göteborg langs de kust en doorkruist Halland en Skåne. Vanuit Göteborg brengt de trein je met fiets terug naar Helsingborg.

Karin
reis mee met
  1. Vincke Marleen zegt:

    Beste,

    is de fietsweg te fietsen met een fiets met dunne bandjes ( koersfiets) of is een steviger exemplaar vandoen?

Vragen? Suggesties? Of jouw reishonger delen?

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Je mag alleen HTML tags en attributen gebruiken:

<a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>