Kaibobo: de mooiste lach

"De menselijke connectie moet zwaarder wegen dan de verschillen die er tussen ons bestaan." Dit zijn de woorden van de plaatselijke pastoor uit Kaibobo, een dorpje op één van de vele Molukse eilanden. De ontvangst na mijn lange reis was indrukwekkend: bijna alle 1800 inwoners verwelkomden mij met hun traditionele dansen en liederen. In de maanden die volgden lieten ze mij zien wat het is om te leven, en niet geleefd te worden. Dag in, dag uit.

Kaibobo is een dorpje gelegen op Seram, een eiland ten noorden van de Molukse hoofdstad Ambon. Ik, studente Culturele Antropologie aan de Universiteit van Utrecht, was hier in het kader van een stage met zeven internationale studenten terecht gekomen. Het doel: in drie maanden tijd het dorp zo veel mogelijk te promoten. Kaibobo staat in haar omgeving namelijk bekend als ‘het dorp van de zwarte magie.’ Haar inwoners willen van dit imago afkomen en na ruim 2.000 jaar van isolement, gepaard met oorlogen en imperialisme, het dorpje op de kaart zetten.

Uitzicht Kaibobo pier

Het helderblauwe water zoals te zien is vanaf de pier. Aan de linkerkant ‘Babi eiland’ en rechts de heilige rots.

Te beginnen in 2016. Want waar het eerst alleen mogelijk was om via het water, de zogenaamde voordeur van het dorp, aan te komen, is het sinds december 2016 ook mogelijk om via een verharde weg het dorp te betreden. Zo ook ik: de kilometer lange weg leidde mij naar de achterdeur van het dorp waar bijna alle 1.800 inwoners mij verwelkomden door middel van traditionele dansen en liederen. De maanden die volgden na het openen van de deur lieten mij zien wat het is om te leven, en niet geleefd te worden. Waar de disconnectie van de medemens, de drukte van de samenleving en de eeuwige competitie die ik zo voelde in Nederland, niet bestond. En waar het niet bestaan van een (tikkende) klok mij de mooiste lach ooit heeft laten zien.

Op weg naar de Koning

Een lange reis aan boord van diverse vliegtuigen, boten en scooters gingen vooraf aan het openen van de deur. Eerst moet er gevlogen worden op Ambon, vanaf daar neem je het openbaar vervoer naar Liang, om vervolgens twee uur lang de boot te nemen naar Waipirit. Met een beetje geluk, of door van tevoren een afspraak te maken, word je dan vervolgens per scooter vervoerd naar het dorp. Deze reis kan echter ook worden vergemakkelijkt door een auto te huren in de stad Ambon. Nu denk je misschien: wat een lange reis, maar geloof mij: Kaibobo is het waard. Het is het waard om aan het einde van de rit ontvangen te mogen worden door een man die met een glimlach van oor tot oor op je staat te wachten. Een man die later de koning van het dorp, de bapak raja, blijkt te zijn.

De menselijke connectie

Waar in het westen van de wereld een apparaatje op het nachtkastje de mens uit de slaap doet ontwaken, is het in de Kaibobo het geluid van de kakelende kippen van de buren, de oorverdovende muziek afkomstig uit de tientallen boxen en de broodverkopenede kinderen. Omdat er geen mogelijkheid is om op de snooze-stand te drukken schuif je de klamboe opzij, was je je met het water afkomstig uit de waterput, en open je de knalblauwe voordeur. De zon lacht je tegemoet, evenals de mannen, vrouwen en kinderen die al volop in de weer zijn. Om de 10 seconden hoor je: Selamat pagi kaka, “goedemorgen, zus.” Je begroet ze en met een grote glimlach op je gezicht vervolg je je weg naar het ontbijt bestaande uit rijst, gefrituurde rijst en gefrituurde banaan.

Deze twee mannen zijn van de lokale overheid. Elke dag dragen ze een andere kleur kleding. Al is dat hier blauw, het kan onder andere ook zwart of wit zijn.

Deze twee mannen zijn van de lokale overheid. Elke dag dragen ze een andere kleur kleding.

De stilte

Zeven uur later, om 14:00, is het plotseling stil. De muziek is uit, het geluid van spelende kinderen en blaffende honden is niet meer. Iedereen geniet van de welverdiende rust na een dagdeel in de schoolbanken te hebben gezeten, of op het land of water te hebben gewerkt. Zelfs de honden liggen geruisloos aan de zijkant van de onverharde straten. De focus die eerst lag op de culturele bezigheden, maakt plaats voor de schoonheid van de natuur. Je kan je een weg banen langs de vele duizenden kokosnootbomen, liggen op de parelwitte stranden of zwemmen in het helderblauwe water. Terwijl in de tussentijd je oren worden gevuld met de stilte van zee.

Het is het begin van de middag: de straten zijn verlaten. De meesten slapen of zijn in huis vanwege de hitte. Dit zorgt ervoor dat de hoofdstraat er zo bijligt.

Het is het begin van de middag: de hoofdstraat ligt er verlaten bij. De meesten slapen of zijn in huis vanwege de hitte.

Geen competitie, doch plezier

Later in de middag komt het leven in Kaibobo weer op gang. Door het getijde heeft het water plaatsgemaakt voor zand. Hierop spelen de jongetjes met een plastic bal en geïmproviseerde doelpalen een potje voetbal. De meisjes spelen tikkertje, de vrouwen zitten aan de kant met elkaar te praten, en de mannen zijn aan het vissen op de pier. Het geluid van het gelach van de mensen maakt langzaamaan plaats voor het geluid van trompetten: de repetities voor de zondagse kerkdienst zijn weer begonnen. Het maakt niet uit wie binnen de band de beste is, of welk team er tijdens het voetballen een doelpunt maakt, het gaat om het plezier. De onderlinge competitie is ver te zoeken.

kaibobo voetbal

Eb is gekomen, het zand wordt zichtbaar. Na doelpalen te hebben gehaald uit het bos en de bal van thuis te hebben gepakt verzameld zich een groep jongens op het strand. De wedstrijd kan beginnen!

Een glimlach zonder tanden? Ja, dat kan

Het wordt donker en de mensen zoeken hun bed op. Met muggenspray ingesmeerd, zodat er een gloed op je huid tevoorschijn komt, doe je mee aan het avondgebed. De stem van de pastoor, die zo kalmerend is als die van Morgan Freeman, zit nog in je hoofd wanneer je de klamboe opzij schuift. Je denkt bij jezelf: wat is het leven toch mooi.

zonsondergang kaibobo

Bij zonsondergang gaan vele vissers het water op om daar de nacht door te brengen. In de ochtend keren ze dan met emmers vol vis terug naar het dorp.

Nu vraag je je wellicht af wat Kaibobo zo bijzonder maakt? Waarom het voor mij de mooiste plek is waar ik ooit ben geweest. Het komt door de connectie die ik voelde met de medemens, door de stilte die ik hoorde, en de rust die ik voelde. Het komt door de rijkdom in het dorp, niet in de vorm van kapitaal, maar het in ruime mate aanwezig zijn van plezier in het leven. Het komt doordat, ook al was ik er in het regenseizoen, ik nog nooit zoveel zonneschijn heb gevoeld. Het komt door hun lach. Want al hebben de meesten dan geen of weinig tanden, het is de mooiste glimlach die ik ooit heb gezien.

kaibobo molukken

Trots, dat zijn de mensen van dit huis. Toen ik deze foto maakte hadden ze net opgeruimd en lieten ze mij vol trots zien hoe mooi het erbij lag. Het kruisbeeld op de achtergrond laat zien hoe belangrijk het geloof is binnen het dorp.

Meer informatie: Wonderfulkaibobo.com

Ingrid
  1. Chris Sahetapy zegt:

    Hoi Ingrid,

    Mooi om te lezen hoe je hebt genoten van de schoonheid van de Molukken.

    Groetjes,
    Chris

  2. Brother Johnson zegt:

    Mooi om te lezen dat jij het ook goed hebt gehad in de Molukken.
    Ik ben onlangs voor een maand terug gegaan naar Maluku, mijn vaderland! En heb ook voor een week lang Ceram bezocht.
    Ik ben alleen de andere kant op gegaan, van Waipirit naar Masohi en weer terug.

    Het was niet mijn eerste keer, maar heb daar wederom mijn hart verloren aan het land en de mensen die daar wonen!

    En dan te bedenken dat er Molukkers uit Nederland zijn die zich daar totaal niet kunnen aarden!

    Ik probeer aan m’n familie, vrienden en kennissen die er nog nooit heen zijn geweest, om Maluku te promoten. Om hopelijk een keer die kant op te reizen.

    Ik probeer het dan wel iets minder te romantiseren zo als in de vele Molukse liederen gezongen word. Hoe mooi de Molukken ook is, in de kleine dorpjes ga je back to basic! En dan is het maar de vraag of het je wel of niet raakt!

    Mij heeft het in ieder geval wel geraakt. Al vanaf de eerste stap die ik daar gezet had!
    En jou blijkbaar ook!

    Dank je voor je reisverslag!

    Amatoo!

  3. Tamara Chloé zegt:

    Wat een leuk reis verslag!

    Mijn grootouders komen uit de zuid-oost Molukken. De Kei Eilanden om precies te zijn. Ik reis er zelf ook heel vaak heen, zo een 4 keer per jaar, want wij hebben er een vis bedrijf opgezet. Wij hebben zelfs er 4 maanden gewoond vorig jaar. Leuk om dit te lezen en dat je er zo genoten hebt!

    Groetjes Tamara

  4. Pim Manait zegt:

    Wat een leuk reisverslag zeg!
    Per toeval kwam ik op je ‘site’ terecht aangezien wij volgend jaar naar Kaibobo gaan. Mijn vader is daar geboren en het is voor mij de eerste keer dat ik naar de Molukken ga en naar Kaibobo. Nu ik je verslag heb gelezen en de foto’s heb gezien kan ik niet wachten om te gaan!

    Bedankt voor het delen van je informatie !

    Groeten, Pim

  5. Jessica zegt:

    Dag Ingrid!

    Ik zou graag met je in contact willen komen! Kan je mij een berichtje sturen?

    Terima Kasih!

    Gr Jessica

Vragen? Suggesties? Of jouw reishonger delen?

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Je mag alleen HTML tags en attributen gebruiken:

<a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>