Het museum is gehuisvest in de allereerste IKEA-vestiging
Van winkel naar museum
In de plaats Älmhult is op 30 juni 2016 het IKEA Museum geopend. Op een historische locatie: de allereerste IKEA-vestiging ter wereld. Deze winkel werd exact achtenvijftig jaar eerder geopend, op 30 juni 1958. Oprichter Ingvar Kamprad had toen niet kunnen vermoeden hoe groot zijn winkelimperium zou worden. Laat staan dat zijn collectie museale waarde zou krijgen.
Het enige niet-IKEA-meubel in het IKEA Museum: het oude bureau van Ingvar Kamprad
Een catalogus uit 1967
Klippans van beton
Bij de ingang staan Klippans van beton
Het IKEA Museum heeft de oude winkel in originele kleuren teruggebracht: wit met zwart. Super strak, een schoolvoorbeeld van Het Nieuwe Bouwen, met slechts een trap die de gevel letterlijk en figuurlijk een opstapje geeft. Buiten voor de ingang staat het eerste iconische ontwerp al op ons te wachten: de Klippan bank, maar dan in beton uitgevoerd.
Arm land
We stappen naar binnen en wandelen zo de geschiedenis van Zweden in. Want IKEA is tot in elke vezel verbonden met dit Scandinavische land. Het land waar in 1926 Ingvar Kamprad werd geboren. Een arm land ook: mensen leefden in kleine huizen op koude, rotsachtige grond die nauwelijks iets opleverde. De armzalige omstandigheden waarin ook de jonge Ingvar opgroeide, maakten hem vindingrijk. Al in 1943 begon hij zijn eerste handeltje in lucifers en horloges. Hij noemde zijn bedrijfje naar zijn eigen naam, de naam van de boerderij waar hij woonde (Elmataryd) en zijn woonplaats (Agunnaryd): IKEA. De rest is geschiedenis, kan je wel zeggen. En die geschiedenis is in het museum te zien.
Zweedse stoffen, garens en kleden
Ingvar Kamprad begon zijn zakelijke loopbaan met de verkoop van lucifersdoosjes
Zweedse roots
Typisch Zweeds: meubilair voor kleine ruimtes
Tot op de dag van vandaag zie je wereldwijd de Zweedse roots van IKEA. De bekende gekleurde vloerkleden bijvoorbeeld. Nu gebruiken we ze ter decoratie, maar in de veertiger en vijftiger jaren was het voor de Zweden pure noodzaak om de kleine koude huizen te voorzien van zelf geweven kleden. Ook het praktische en het wonen op een kleine oppervlakte vloeit rechtstreeks voort uit deze historie. Inklapbare kasten, uitschuiftafels, stapelbare meubels en opbergsystemen maken nog steeds deel uit van de collectie van de meubelgigant. Na een paar jaar met vooral praktische meubels kwam het bewustzijn dat spullen naast functioneel ook duurzaam en mooi mochten zijn. En dat je best ook iets van de klanten mag verwachten als je het betaalbaar en dus voor iedereen beschikbaar wilt houden. Democratisch design, zo noemen de Zweden het. IKEA ontwerpt het, jij zet het in elkaar, samen besparen we geld.
Zweeds design uit de vorige eeuw
Moderne stof
Iconen
Ontwerpen uit alle jaren aan de lopende band
En hoe dat democratische design er in de loop der decennia uitzag, is op de tweede verdieping van het museum te zien. Een eindeloze stroom aan meer en minder bekende iconen uit zestig jaar IKEA komt aan een lopende band voorbij. Grote kans dat je iets voorbij ziet komen dat je (ooit) thuis hebt (gehad). Net als in de huidige winkelsvestigingen, zijn in het museum huiskamers ingericht, maar dat wel met spullen én prijzen uit een bepaald jaar. Zo wordt een bezoek aan dit museum een reis door de tijd en een feest van verbazing en herkenning.
Alle gidsen zijn te zien in het museum
Lampen van toen….
…. en nu.
Op de cover
IKEA zou IKEA niet zijn als er ook wat te spelen en te ontdekken valt. Zo kun je je eigen stofdesign op de computer ontwerpen dat meteen geprojecteerd wordt op een interieur. Of je eigen schort of tas maken, met – uiteraard – IKEA-stof op een van de naaimachines die klaar staan. Maar het meest toepasselijke souvenir maak je toch in de woonkamer die ook op de voorpagina van de gids staat. Ga zitten op de gele bank en er wordt een foto van je gemaakt. Uit de printer rolt vervolgens een nieuwe gidscover, maar dan wel met jou als hoofdrolspeler.
Speelgoed voor klein en groot
Origineel IKEA
Stap zonder boodschappenlijstje een IKEA-winkel binnen en geheid dat je er met een paar toch-handig-om-te-hebben-spullen weer uit loopt. Zo gaat het ook bij het museum. De museumwinkel heeft tal van hebbedingen uitgestald. Maar het mooie van deze spullen is dat ze bijna allemaal exclusief zijn, dus niet in de winkel te koop. Zo tik je dan iets origineels van IKEA op de kop. Met maar liefst zeven (!) tasjes staan we weer buiten. Niet eerder waren we zo lang in een museum. IKEA heeft een bijzondere geschiedenis en in het museum krijg je het gevoel dat je deel uitmaakt van die geschiedenis. Ook al staat er in 10 miljoen huishoudens een Billykast of Lacktafeltje, ik weet nu dat hoe bijzonder het eigenlijk is. Want het is heel knap om iets te ontwerpen dat én praktisch én mooi is én in de smaak valt bij zoveel mensen en toch gerelateerd kan worden aan je eigen, Zweedse roots.
De iconische trap wordt op tal van producten in de museumwinkel verbeeld
Kaarten met typische IKEA-ontwerpen
DIY-hotelkamer
We overnachten in het naastgelegen IKEA hotel. Tip vooraf: als je nog geen IKEA Family Card hebt, schaf er dan meteen een aan. Je hebt dan meteen een fikse korting op je kamer te pakken. Die kamer is wel even wennen, in het begin. Een bed, een stoel en een paar lampen, meer staat er niet in. Op elke verdieping vind je echter een gezellige woonkamer met keuken. Hier kun je leven, lezen, spelletjes spelen, borrelen, koken, eten, wat je maar wilt. Slapen doe je op je hotelkamer, dat eigenlijk meer je slaapkamer is. In de woonkamer staan kasten vol spulletjes die je mee mag nemen naar je kamer, om die aan te kleden naar jouw smaak. Vandaar dat het zo’n kale boel is! Geheel in IKEA-geest moet je zelf iets doen in deze DIY-hotelkamer: namelijk de boel gezellig maken en inrichten naar eigen smaak.
De kapstok in de hotelkamer
Elke verdieping in het hotel heeft een eigen woonkamer
Älmhult is een groot IKEA-dorp. Naast het museum en hotel is er ook nog een winkel. Verder is er in deze plaats – naast veel bossen in de omgeving – niet zo veel te beleven. Om meer te ontdekken zal je toch zelf wat moeten doen. Maar ook dat past perfect bij IKEA.
Facts & figures & video’s
De tol voor de Sontbrug (Øresundsbron) tussen Denemarken en Zweden bedraagt €47 enkele reis (tarief in 2017). Reishongerredacteur Sybylle filmde haar rit over The Bridge en maakte deze video.
Entree museum: ongeveer €6 p.p. (volwassene). Bekijk de video die Reishongerredacteur Sybylle maakt in dit Zweedse museum.
IKEA Hotel, 1 overnachting voor twee personen kost met Family Card €100, inclusief ontbijt en tweegangendiner.
De imbussleutel, hét IKEA-gereedschap
- Verliefd op Friesland - 27 mei 2020
- De boven- en onderwereld van Göttingen - 22 november 2019
- Fabelhaftig fietsen – in het Ruhrgebied - 17 januari 2019
