Ik ben aan de Turkse kust, maar niet in het deel waar het vol staat met all-inclusive hotels. Ik ben aan de noordelijk kust, in de provincie Çanakkale. Hier vind je voornamelijk heel veel geschiedenis. Niet alleen de geschiedenis van gebeurtenissen die het huidige Turkije hebben gevormd, maar ook eeuwenoude historie die de hele wereld over is gegaan. En uiteindelijk Hollywood heeft bereikt.
De geschiedenis van Troje werd al in de oudheid beschreven door de Griekse dichter Homerus. In de Ilias, een reeks van epische gedichten over de Trojaanse Oorlog, vertelde hij een verhaal van overspel, wraak, gekletter van zwaarden en uiteindelijk de val van een ogenschijnlijk onoverwinnelijke stad. Ik heb de oorspronkelijke Ilias nooit gelezen. Maar door talloze verwijzingen in geschiedenisboeken en de nodige televisieseries en films heb ik natuurlijk wel het nodige meegekregen. Dus toen ik de kans kreeg om naar Troje te gaan, heb ik die met beide handen gegrepen.
Op de boulevard van de stad Çanakkale, zo’n 35 kilometer van Troje, staat het paard dat in de film ‘Troy’ is gebruikt.
Hoe zat het ook alweer met Troje?
In het oude Griekenland, vele eeuwen geleden, was Menelaos koning van Sparta. Hij was met een prachtige jonge vrouw getrouwd, haar naam was Helena. In de rijke handelsstad Troje was koning Priamos aan de macht, hij had twee zoons: Hektor en Paris.
Als Paris naar Sparta wordt gestuurd om de handelsbetrekkingen aan te halen, wordt hij meteen stapelverliefd op de mooie Helena. Helena besluit stiekem met Paris mee te gaan naar Troje, waardoor koning Menelaos meteen al zijn Griekse vrienden bij elkaar roept en besluit om Troje als wraak compleet te vernietigen.
De Trojaanse Oorlog
Er breekt een oorlog uit, maar na acht jaar vechten is er nog altijd geen overwinnaar. De muren van Troje zijn tegen iedere aanval bestand. Wanhopig proberen de Grieken net te doen alsof zij zich terug trekken. Ze laten al hun schepen onder het oog van de Trojanen vertrekken en zetten een groot houten paard als cadeau voor de poort van Troje.
De Trojanen roepen zichzelf vervolgens uit tot winnaars van de lange oorlog en beginnen dat meteen uitbundig te vieren. Het paard wordt met veel ceremonie de stad binnen gehaald en er wordt tot diep in de nacht gefeest en gedronken.
In het paard zitten dertig Griekse strijders, waaronder Odysseus. Op het moment dat de Trojanen in slaap zijn gevallen, sluipen zij uit het paard en openen de poorten voor het Griekse leger dat achter was gebleven. Vervolgens wordt Troje volledig in de as gelegd.
De overblijfselen van het legendarische Troje.
De overblijfselen van het legendarische Troje.
Is de Trojaanse Oorlog echt gebeurd?
De Ilias van Homerus is een mythologisch verhaal, Griekse goden en godinnen komen met enige regelmaat als levende personen met bovennatuurlijke krachten voorbij. Hierdoor is het verhaal niet heel geloofwaardig, maar er is meer dan genoeg bewijs dat er wel degelijk een grote oorlog in de Oudheid is geweest. En de plaats die van archeologen de naam Troje heeft gekregen, vertoont wel erg veel overeenkomsten met de verhalen uit de Ilias.
Het meest overtuigende bewijs zijn de overblijfselen van de verdedigingsmuren van Troje. De stenen zijn zo minutieus in elkaar gepast, en de muren zijn zo dik en hoog, dat het buiten kijf staat dat deze muren onverwoestbaar waren. Daar komt bij dat de locatie van Troje precies klopt. En dat de ruïnes laten zien dat in de geschatte tijd van de Trojaanse Oorlog deze stad welvarend was en compleet werd verwoest.
Het grote houten paard
Je moet wel een erg koele kikker zijn als je direct bij de ingang van de ruïnes van Troje niet meteen onder de indruk bent van het grote houten paard. Het is gigantisch en prachtig in al zijn eenvoud. Natuurlijk is dit niet het originele paard, het is een replica dat is gebaseerd op de beschrijvingen van Homerus. Maar als je daar naast dat enorme paard staat kun je de legendes en mythische verhalen van Troje bijna proeven. Ik in ieder geval wel.
Hier stond ooit een stad die zijn tijd ver vooruit was. Hier leefden mensen in voorspoed, en ze dachten dat ze veilig waren voor alles en iedereen. Totdat er op een dag, zo’n 3000 jaar geleden, gebeurtenissen plaatsvonden waar mensen het vandaag de dag nog steeds over hebben.
Het grote houten paard bij de ingang van de overblijfselen van Troje.
In het Paard van Troje.
De ruïnes van Troje
Van Troje is niet meer overgebleven dan een ogenschijnlijk rommelige verzameling van stenen. Ik moet ook eerlijk bekennen dat ik lichtelijk teleurgesteld was toen ik mijn eerste blik over de oude ruïnes liet gaan. Als liefhebber van geschiedenis heb ik veel archeologische vindplaatsen gezien, maar ik ben gewend dat er in ieder geval nog wat zuilen van een oude tempel te herkennen zijn. Bij Troje is dat niet zo.
Maar mijn gids, Aykut Değre van Jolly Tours, wees me vrijwel meteen op de fascinerende verhalen die de stenen vertellen. Ze laten zien hoe de Trojanen leefden, wat hun gebruiken waren en hoe inventief ze waren.
De onverwoestbare muren
De oostelijke muren laten al meteen zien hoe vindingrijk de Trojanen werkelijk waren. Niet alleen zijn de verdedigingsmuren zo precies uit verschillende maten stenen opgebouwd dat ze ongekend stevig waren, er was ook geen gewone rechte toegang. De opening door de verdedigingsmuur bestaat uit een gang met een scherpe bocht, zodat een aanvallend leger nooit zomaar massaal naar binnen kon stormen.
Er was ook een stenen helling gebouwd, zodat een paard en wagen de hoger gelegen toegangspoort makkelijk kon bereiken. En die helling heeft niet alleen een perfecte hoek, de helling is ook zo mooi geconstrueerd dat deze helemaal glad is. En dat is een onvoorstelbare prestatie voor die tijd.
De verdedigingsmuren van Troje. Er was geen gewone rechte toegang, maar een gang met een scherpe bocht.
De verdedigingsmuren van Troje zijn zo precies uit verschillende maten stenen opgebouwd dat ze ongekend stevig waren.
Troje had ook een stenen helling gebouwd, zodat een paard en wagen de hoger gelegen toegangspoort makkelijk kon bereiken.
De vele gezichten van Troje
Nadat Troje door de Grieken was verwoest, werd het uiteindelijk weer opnieuw opgebouwd. Door de Grieken. En weer wat later werd het veroverd door de Romeinen. In totaal is Troje gedurende zo’n 4000 jaar tien keer verwoest door oorlogen en aardbevingen. Uiteindelijk werd de stad gewoonweg verlaten. Tijdens de zesde herleving van Troje vond de beroemde Trojaanse oorlog plaats.
Troje had een erg goede locatie ten opzichte van De Dardanellen. Door de toegang naar de Zwarte Zee, was het een gewilde plaats en erg verleidelijk voor andere machtige staten. Tijdens de tijd dat de Grieken en Romeinen hier aan de macht waren, zo rond het jaar 0, deden andere gebruiken hun intrede bij Troje. Zo werd de machtige stad uiteindelijk een religieus centrum, en dat is terug te zien aan de altaren. Hier werden dieren aan de goden geofferd. Maar er is ook een klein theater te zien.
In de tijd dat Grieken en Romeinen in Troje aan de macht waren, waren er altaren waar dieren aan de goden werden geofferd.
Een reis door de tijd
Mijn bezoek aan Troje was een reis door de tijd, een inkijkje in een vergeten wereld. En dat beeld dat door mijn gids Aykut vol enthousiasme werd geschetst, werd nog completer gemaakt in het prachtige Museum van Troje.
Er is zeven jaar aan dit bijzondere gebouw gewerkt, dat op een steenworp afstand van de ruïnes ligt. En nu is het eindelijk bijna zo ver dat het open kan. Ik heb al een kijkje mogen nemen en ik heb een groot deel van de uitgebreide collectie met vondsten van Troje gezien. En ik kan alvast verklappen dat je dit absoluut niet wilt missen!
- 5 tips voor het Tsjechische Reuzengebergte - 7 augustus 2023
- De grote tegenstellingen van Berlijn - 17 juli 2023
- 6 tips voor Toscane - 17 januari 2020
