Ook de volgende ochtend duurt het even voor Madeira kleur bekent. Een felle zon, spiegelend in van op afstand glad ogend water, overstemt in de vroege ochtend de kleuren van Funchal gezien vanuit mijn kamer in Hotel Four Views Baía, dat zijn naam en sterren waarmaakt. Comfortabel en centraal gelegen met fraaie uitzichten. Funchal ligt aan een baai en rijst als een natuurlijk amfitheater vanaf de zee tegen de heuvels op. Het overzichtelijke centrum is door de Portugezen in de koloniale tijd op enkele blokken van zee gebouwd. Een plein, kathedraal en stadhuis, kerkelijke en wereldlijke macht bij elkaar. Vlak bij fortificaties gemaakt om die macht ook te behouden.
De Portugezen ontdekten het eiland in 1419. En stichtten Funchal vijf jaar later. Al snel werd het een springplank en bevoorradingsplaats voor de ontdekkingsreizen van de zeevarende natie die Portugal destijds was. Nu is het een wat verstilde plaats met levendige straatjes om door te dwalen op zoek naar leuke plekjes, zoals bijvoorbeeld de Rua de Santa Maria. ‘s Avonds het domein van tal van kleine restaurantjes en overdag, als de deuren dicht zijn, een art gallery. De deuren zijn beschilderd door tal van lokale artiesten. Humor, beeldgrappen en meer klassieke graffiti wisselen elkaar af.
De Lavradores markt
Een mooi stukje historie van een wat latere tijd is de Lavradores markt. Architectuur die modernisme uit de dertiger jaren van de vorige eeuw en art deco combineert. Prachtige tableaus van typisch Portugese tegels, smeedwerk en een ruimtelijkheid vol kleuren en geuren van groenten, bloemen en fruit. Proef vooral de verschillende soorten passievrucht. Ze worden op Madeira gekweekt in varianten met subtiele citroen, sinaasappel, mandarijn en zelfs banaansmaak. Die laatste variant heeft zelfs wat van de vorm en kleur van een banaan meegekregen. De smaken combineren heerlijk met de zachte, bijna vloeibare structuur van de passievrucht.
Op de vismarkt die ook in het gebouw huist, tref je de Espada -haarstaartvis-, een lijngevangen vis die op een diepte van 600 tot 1000 meter in de duisternis leeft. Proef hem later vooral met banaan, een traditioneel gerecht.
Boeken, heel veel boeken
Fundacao Livraria Esperança zegt één van de grootste boekwinkels in de wereld te zijn. En dat zou best wel eens waar kunnen zijn. Een bescheiden entree verhult een labyrint van kamers van de vloer tot het plafond vol met voornamelijk Engels- en Portugees-talige, met oude en nieuwe (strip) boeken in tal van genres. Ook als je geen boek nodig hebt een leuke ervaring.
Naar Monte
En ja, het bekende beeld van Madeira. De houten slee die, gestuurd en geduwd door twee mannen met strohoeden de helling af glijdt. Met de kabelbaan omhoog naar Monte, eerst een blik op de Monte Palace Tropische Tuin. Planten gelardeerd met kunst. Afrikaanse beelden, de geschiedenis van Portugal in kenmerkende tegeltableaus en Japanse paviljoens in landschapskunst.
En vervolgens naar beneden in een grote rieten mand op ijzers, het Toboggan sleetje. Veel minder suf dan ik dacht. Het gaat best hard, de straten zijn vaak nauw, het is soms echt driften met de slee en de bochten in de openbare weg zijn scherp. Gewoon fun.
Op zoek naar dolfijnen en walvissen
We gaan met een RIB-boot van Rota dos Cetáceos de zee op. Doordat je laag op het water zit krijg je een mooie blik op de dolfijnen. Het spotten gaat op Madeira op een moderne manier ambachtelijk. Spotters houden vanaf de kust in de gaten waar de scholen dolfijnen en de walvissen zich bevinden. Dit wordt per mobiele telefoon doorgegeven aan de boten. Veel aandacht is er voor de bescherming van de dieren; benaderen mag alleen van achteren en na hoogstens 10 minuten moeten de boten weg. We hebben geluk en zien twee verschillende soorten dolfijnen. De ‘common dolphin’ en de soort die de meeste mensen als de gewone dolfijn zullen beschouwen: de tuimelaar. De eerste overwintert bij Madeira, de tweede is er permanent. De dolfijnen komen dichtbij, langs en zelfs onder de boot en lijken soms een spel te spelen met ons en met elkaar.
Ook Madeira
Madeira is behalve de naam van een eiland natuurlijk ook die van een drank. In Funchal vind je de Blandy wijnmakerij waar Madeira wijn vervaardigd wordt. Het bedrijf is al zeven generaties in het bezit van een Engelse familie. Wijn ontstaat door het omzetten van suiker in alcohol. Door dit proces te stoppen door middel van het toevoegen van extra alcohol ontstaat een zoete alcoholrijke drank, Madeira. We mogen een zoete en een droge -het proces is later gestopt- variant proeven. Misschien is de kwaliteit anders dan wat je meestal thuis koopt, maar de combinatie van het eiland en de gelijknamige drank is een mooie. Een flesje meenemen is een aanrader. Er is ook een café met een selectie vintage Madeira’s.
Fajã dos Padres, een eiland op een eiland
Eigenlijk een plek om te verzwijgen. Om voor jezelf te houden. Eens de zomerresidentie van de Jezuïeten en nauwelijks benaderbaar vanaf de landzijde, nu een dankzij een kabelbaan te bezoeken miniparadijs. De kabelbaan voert langs de steile helling naar beneden. Een tuin met bananen, druiven, avocado’s, vijgen, passievruchten in varianten en allerlei soorten groente leidt naar een restaurant aan het water. Eten grotendeels uit eigen tuin, aangevuld met verse vis en eigen wijn. Het voelt, zo ingesloten tussen zee en rots, als een mini eiland met een intense intimiteit. Behalve restaurant en tuin zijn er ook bungalows. Ietwat achteraf gelegen, achter de tuin. Een ultieme plek, Fajã dos Padres, voor een kleine retraite.
Het ruige Madeira
Madeira kent veel microklimaten. Door de bergrug die het eiland in tweeën deelt -het droge zuiden en het groene noorden-, de baaien, heuvels, winden en stromingen kun je veel verschillende weertypes tegenkomen. Als we met de onderhoudende chauffeur David een tocht in de bergen gaan maken wordt de route mede bepaald door het weer. Er staan tal van webcams op het eiland. De receptie van het hotel kan adviseren waarheen te gaan. We gaan naar de 1.818 meter hoge Pico do Arieiro. Via de binnenwegen. Dat betekent een avontuurlijke tocht met een 4WD over smalle wegen, hellingen tot 30 procent, door dichte bossen en langs steile hellingen. Hier laat Madeira zijn ruige gezicht zien.
Als je het eiland langer dan een paar dagen bezoekt loont het de nieuwe autowegen met tunnels en viaducten te mijden en de oude wegen die zijn ontstaan uit voet en ezelpaden te nemen. Het duurt misschien iets langer, maar de ervaring is veel intenser. Je krijgt gevoel van het eiland, de bewoning, de landbouw. De moderne betonlinten verbinden eigenlijk eindpunten en attracties die beroofd worden van hun context en hun geografie. Nog beter is natuurlijk flinke stukken te lopen. Bij de top van de Pico do Arieiro zien we wandelaars, alleen of in groepen tegen de steile hellingen oplopen.
Terug aan de kust komen we bij het beroemde Ponta de São Lourenco, waarbij je een fraai vergezicht hebt op de noord en de zuidzijde van Madeira. We schreven er eerder over.
Wandelen langs de Levadas
Een minder vermoeiende manier van wandelen dan die door de bergen zijn de Levada wandelingen. Levada’s zijn irrigatiekanalen die van noord naar zuid lopen. Madeira heeft meer dan tweeduizend kilometer van die kanaaltjes. De Levada van Caldeirão Verde, die we gedeeltelijk lopen is ultiem rustgevend. Een smal natuurlijk pad van zand en boomwortel dat slingert langs begroeide hellingen een glinsterend smal en traag stroompje begeleidt je. De zon die door baardmossen schijnt, grote groene bomen, afgestorven hout, varens, takken, de geur van dennen en laurierbomen in de zilte lucht. En bloemen. Hoewel er mei in meeste bloemen zijn, vind je ze eigenlijk op Madeira voor onze normen het hele jaar door overvloedig.
Madeira is een eiland met veel gezichten, lekker eten en een relaxte sfeer. Veel meer dan alleen een bloemeneiland, zoals we al eerder constateerden. Door het ontbreken van zandstranden verschoond van massatoerisme en je kunt er het hele jaar naar toe. Je kunt naar Madeira vliegen met TAP Air Portugal via Lissabon. Of je boekt een complete vakantie naar Madeira via TUI.
Meer over Madeira:
- Beieren anders: Augsburg en Regensburg - 11 januari 2024
- Pyrénées-Orientales: Mountainbiken in de Albères - 5 oktober 2023
- De Carian Way: erfgoed in Turkije - 23 augustus 2023
Liselore zegt:
Wat een mooi artikel Theo!
Theo Molenaar zegt:
Dank je. Was ook een mooi tripje. Dat inspireert..
Rianne zegt:
Het is een mooi artikel geworden Theo! Helemaal zoals we het hebben beleefd. Chapeau! 🙂
Marc Sprengers / Travel writer & Photographer / België zegt:
Prachtig reisverhaal, Theo ! Ben getuige dat dit klopt met de werkelijkheid 🙂
Ook ietwat jaloers op je foto van de tuimelaar …
Nog vele mooie avonturen gewenst.
Marc
Theo zegt:
Dank je Marc. Later Suriname 🙂