Lekker in balans skiën we over blauwe en rode pistes. Wat meteen opvalt is de ligging van de berghellingen: vol op het zuiden, met vrij uitzicht over de vallei. Geregeld zien we de Mont Blanc (4.810 meter) door de wolken heen prikken – ook deze beroemde top staat op de wip Frankrijk-Italië.
Amélie, instructrice, skiet met ons mee. Ze is in La Rosière geboren en getogen. Net als haar familie. Vrijwel alle dorpelingen werken in het toerisme. Nadat we uit de stoeltjeslift zijn gestapt, stopt ze bij het traditionele chalet van de reddingsdienst om haar broer te begroeten. Die werkt bij de ski patrol. Ze haalt zijn hond Mistral aan, die getraind is om mensen te redden in een lawine.
Op een bord wordt het lawinerisico op een schaal van 1 tot 5 aangegeven. Dat een sneeuwvlok, zo licht als een veertje, zo gevaarlijk kan worden, intrigeert mij. Een laag van 1 centimeter op een horizontaal vlak weegt zo’n 3 kilo per vierkante meter. Een metersdikke laag weegt al snel 600 kilo per vierkante meter. De werkelijke zwaarte hangt bovendien af van hoe lang de sneeuw er ligt: de sneeuw in april weegt al snel tien keer zoveel als de eerste sneeuw in december. Een lawine kiest altijd de steilste kant van een berg. Vandaar dat de flauwe hellingen van blauwe pistes heel veilig zijn.
Amélie’s vader was dertig jaar lang machinist op de pistenbully, maar stopte toen er moderne navigatieapparatuur kwam. Met gids Arthur regelen we dat ik vanavond, zoals ooit de kleine Amélie naast haar papa zat, mee kan op een pistenbully. Ik vind het belangrijk om hun werk te leren kennen. Want zonder deze harde werkers zijn er geen geprepareerde pistes. Wie wil niet als eerste over het ribfluweel skiën?!
Skigebied op de grens van Italië en Frankrijk
We skiën verder en komen langs La Redoute Ruinée. Rond 1905 waren hier soldaten gelegerd om de grens tussen Italië en Frankrijk te bewaken. In de winter deden ze dat op houten ski’s. Tegenwoordig kun je op sneeuwschoenen de Chemin des Militaires lopen.
Sneeuwschoenwandelen op hoogte
Inmiddels hebben we een vergezicht op de Italiaanse kant, de Valle d’Aosta. Wit zover het oog reikt.
Wij slalommen over brede pistes, met fantastische sneeuw en verre uitzichten. Wolkenlagen stijgen omhoog en dalen weer. In de blauwe lucht is soms een confetti van vlokjes, die door de wind opstuiven en in de zon schitteren. Een lange sleeplift brengt ons in Italië. Iets verderop het grensbord. Hier begint Valle d’Aosta. Italianen uit deze provincie vochten tijdens de Tweede Wereldoorlog samen met de Fransen tegen de Duitsers. In Aosta was het Frans zelfs de eerste officiële taal. Deze saamhorigheid is zelfs terug te vinden in de gezamenlijke skipas voor het hele gebied.
Op zijn Italiaans
Tussen de naaldbomen dalen we af naar het Italiaanse dorp La Thuile. Het is nu rustig, maar de pistes schijnen hier in het weekend druk te worden. Want Italianen gaan eerder voor een lang weekend skiën dan een week lang. Bovendien is het eten en samenzijn minstens zo belangrijk als het skiën zelf. Dat trekt ook de Fransen. Om al die liefhebbers te ontmoedigen te lang bij de lunch te blijven hangen en te veel limoncello’s naar binnen te slaan, staat er bij de afslag naar Italië een bord op de piste met het advies om voor 15.00 uur terug in Frankrijk te zijn. Ook wij lunchen op zijn Italiaans met onder meer charcuterie, truffel, kazen en ijs met Parmezaanse kaas.
Terug skiënd, bedenk ik hoe bijzonder het is dat je hier in de Savoie ‘s winters alleen skiënd naar Italië kan. Anders moet je urenlang omrijden.
Solide, saamhorige Savoyards
Bij het dorp wijst Anne-Dorothéé, die ook met ons meeskiet, op de eerste skilift La Poletta, waar alles mee begon. In de jaren zestig leefden in het traditionele La Rosière herders, boeren en bouwvakkers. Ze besloten zelf een skilift te bouwen. Vrijwilligers sjouwden ieder het 60 kilo zware materiaal (palen en metalen schijven) op hun schouder, door de sneeuw, naar boven en bouwden La Poletta – een naam die verwijst naar de zang van korhoenders. Anne-Dorothée vertelt dat haar schoonvader Alfred Possoz, bouwvakker, één van de pioniers was die La Poletta heeft gebouwd. Hij was ook degene die de skischool heeft opgericht. Haar man bouwt traditionele chalets van graniet, leisteen en hout. Net als zijn vader deed. Want na het skiseizoen zitten de mensen hier niet stil: dan werken velen nog steeds in de bouw. Op die traditionele architectuur zijn ze trots: hier komt geen hoogbouw. Solide en saamhorig zijn de Savoyards.
Traditionele architectuur
Mee met de pistenbully
Sluitingstijd van de pistes betekent voor mij dat ik naar de garage met de pistenbullies ga. Via de rupsband klauter ik de bully in waar machinist Jean-Valentin net de motor start. Zo imposant de machine er van buitenaf uitziet, zo gewoon en warm is de cabine. Die doet me sterk denken aan de kajuit van een groot containerschip: fauteuils, twee beeldschermen en een joystick. Op het ene scherm staat alle informatie van de motor; op het andere de GPS-informatie. Het wordt een heldere nacht, vandaar dat Jean-Valentin dienst heeft tot 1.00 uur ’s nachts. Maar op dagen dat het sneeuwt, werkt hij de hele nacht: van 1.00 tot 8.00 uur.
Het GPS-display geeft aan dat we 1,50 meter sneeuw onder ons hebben. Maar zodra het rood kleurt ligt er te weinig sneeuw en blijft Jean-Valentin er met zijn bully vandaan. On y va!
Machinist Jean-Valentin gaat zijn dienst in
Het voorblad vermaalt de grootste brokken
Werk aan de winkel
Wat nodig is voor dit vak: kalmte. En liefde voor machines. Het rijden zelf is simpel. Maar het blad vóór (la lame) en achter bedienen is andere koek. Het voorste blad bedient hij met een joystick, omhoog en omlaag. Dit vlijmscherpe blad snijdt sneeuwbrokken. Het achterste blad maalt de sneeuw, terwijl de tandenrij de sneeuw in mooie ribbels achter zich laat. Dan is het ‘schoon’. Skiërs noemen het velours of een grasveld, maar vaklui zeggen ‘schoon’.
Hij houdt van de nacht. De vossen, de wolven, die er sinds enige jaren weer zijn, de herten en de hazen. En niet te vergeten: door de ligging van La Rosière kun je zonsopkomst én zonsondergang zien.
Het beroep van pistenpreparateur is populair onder jong en oud. Iedereen werkt in het toerisme. Zijn vriendin is chauffeur van de navette; zijn ouders hebben een winkel in streekproducten en een boerderij.
Terwijl hij een paar herdershutten aanwijst en even later de sporen van bouquetins (Alpensteenbok), zegt hij dat het avontuurlijk werk is. Vooral door de nacht en onstuimig weer. Eén keer had hij door dichte sneeuwval geen zicht, raakte van de piste af, en gleed weg. 15 ton. Hij is gered, maar de machine bleef vier dagen hangen tot het beter weer was geworden om het gevaarte weg te slepen.
Milieubewust
Machinist Jean-Valentin maakt zich bezorgd over de klimaatverandering. In La Rosière wordt 39% artificiële sneeuw gebruikt, wat relatief weinig is. De hele regio werkt samen om duurzamer te worden. Ze gebruiken nieuwe machines die minder CO2 uitstoten. Deze pistenbully, een Prinoth, is 5 jaar oud, en delen ervan zijn elektrisch. Toch verbruikt hij per dienst gemiddeld 200 liter brandstof. Met zwaar weer is het wel 500 liter. Als pistes weinig gebruikt zijn, slaan ze die over. De snelheid van de liften is teruggeschroefd, ook dat bespaart energie. In de zomer maakt een graver de pistes vlakker. Zonder rotsen en bulten heb je in de winter minder sneeuw nodig. Dat scheelt wel 30 cm, zegt hij. Ze herplaatsen de bomen naar de rand van de piste; de graspollen plaatsen ze terug. Alle inzet richt zich op het milieuvriendelijk maken van het skiresort.
Voor mij is het een vreemde sensatie om door het landschap te rijden waar we die dag hebben geskied. De stoeltjesliften hangen stil; het is een wit, leeg, onherbergzaam landschap.
Om 20.00 uur gaan de machinisten eten op dezelfde plek. Soms is hij er te ver vandaan en eet hij alleen. Dan warmt hij een picknick op in een refuge.
Romantiek
Tijd om zelf bij het diner aan te schuiven. Op de kaart staan typische gerechten uit de Savoie, zoals fondue, paddenstoelen en tartiflette. En als digestief de ooit door monniken bedachte kruidenlikeur génépi – een ode aan samenzijn. Santé!
Om het skiën optimaal af te sluiten doe ik de volgende dag mee met de fakkeloptocht om 21.00 uur. Ik koop een fakkel net als tientallen andere vakantiegangers. We pakken de sleeplift. Boven hangt een dichte mist. Het hele team van skileraren is er, ook Amélie. Zij dragen grotere fakkels. Als een langzame kronkelende rups dalen we af. In stilte. In de mist. Door de sneeuw. Muziek. Langzaam zie ik de contouren van het dorp en een flinke rij toeschouwers die ons onthaalt. Na de afdaling volgt een spektakel van de ware kunsten en acrobatische toeren van de skileraren. Nu is helemaal duidelijk dat de bewoners van La Rosière onlosmakelijk bij de besneeuwde bergen horen.
Informatiekader
- Het ski-abonnement van La Rosiere geldt voor het Franse en Italiaanse gebied
- Prijs: voor 6 dagen € 260,- en voor kinderen € 195,-
- Prijs voor Xperiences (met onder meer first track + rodelen + stoeltjeslift voor wandelaars + cinema) € 318,-
- Er is ook een familiepas voor 4 of meer personen (respectievelijk € 234 en € 175). Een forfait debutant voor 3 uur kost € 21,-
- In Frankrijk zijn er 5 zwarte, 14 blauwe en 16 rode pistes; in Italië: 14 zwarte, 14 blauwe en 24 rode pistes. Ze liggen tussen de 1850 en 2800 meter. 83% van het skigebied heft gegarandeerd sneeuw
- École du ski: in het hoogseizoen voor 6 dagen € 200,-
- Sneeuwschoenwandelen: zowel over ‘winter-wandelpaden’ (om de drempel te verlagen) als vrije wandelingen
- Het gebied richt zich (ook) op gezinnen. Met onder meer fun cross (ski ludique), de extreme luge, een cinema en kleine ijsbaan
Bereikbaarheid La Rosière
Je kunt met de trein naar La Rosière reizen. Het ligt niet ver van de bekende skidorpen La Plagne, Les Arcs en Tignes. Per TGV met overstap in Parijs naar Chambéry. Trein Chambery – Bourg-Saint-Maurice. Vanaf daar is er een (goedkope) navette naar La Rosière. Meer informatie? Zie Savoie Mont Blanc.
- Een ode aan de bergen: wintersport op een andere manier - 24 februari 2024
- Van bron naar riviermonding in de Adriatische zee - 14 juli 2023
- Frans-Italiaans escapisme op de ski in La Rosière - 25 april 2023
