Ecuador: van nationaal park tot Panamahoed

Elk land heeft wel een pijnlijke herinnering uit het verleden, zo ook Ecuador. In het zuiden van Ecuador werken mannen en vrouwen dag en nacht om ervoor te zorgen dat hardwerkende mannen een beetje schaduw hebben tijdens de heetste dagen van het jaar. Ze creëerden de wereldberoemde Panamahoeden. En nu begrijp je ook gelijk dat er iets gruwelijk fout is gegaan. Met dank aan een van de oud-Amerikaanse presidenten, die nog even olie op het vuur gooide, transformeerde een prachtig product in een product met de naam van een ander land. Unesco erfgoed onderzocht de historie van de hoed en schepte duidelijkheid. Sinds 2012 is de hoed officieel cultureel erfgoed van Ecuador. Maar voordat we bij de rand van de hoed komen, gaan we eerst op zoek naar het beginproduct.

Nationaal park

Na een uur lang opgevouwen in een busje te hebben gezeten, gemaakt voor Ecuadorianen van 150 centimeter lang, stap ik uit bij het nationale park “El Cajas”. Ik ben 180 centimeter lang, wat betekent dat veel Nederlandse mannen nog grotere problemen zullen ondervinden in het publieke transport van Ecuador. El Cajas heeft diverse wandelroutes voor alle wandelniveaus. De gids adviseert om route Verde, ofwel de groene route, te doen. Het is een gemiddelde wandeling met op het hoogste punt een prachtig overzicht over een groot deel van het nationale park. De regen van de afgelopen dagen zal ervoor zorgen dat de route iets moeilijker begaanbaar is, maar dat moet geen problemen geven, aldus de gids. Na twee kilometer wandelen langs de provinciale weg kom ik aan bij het beginpunt van de wandelroute.
Wandelroute El Cajas in Ecuador

Mijn eerste waarschuwing komt direct bovendrijven bij het eerste routebordje dat mij vertelt dat de route ‘muy difficil’, erg moeilijk, is. Zonder erbij na te denken loop ik door en vind ik mijn weg over het zandpad. Het groene landschap is prachtig en her en der staan er kleine toquillapalmbomen. De naam is wat verwarrend want de plant lijkt meer op tarwe dan op een palmboom. Een plant met extreem sterke vezels die het basisingrediënt zijn voor de beroemde hoeden uit deze regio. Maar voordat ik daar alles over kan vertellen moet ik eerst mijn wandeltocht even voltooien.

Omhoog

Langzaamaan kom ik erachter dat het merendeel van de wandelroutes in Zuid-Amerika minimaal een klim hebben van 700 meter. Als oerhollandse jongen ben ik verrast hoe snel je gewend raakt aan de hoogteverschillen. Maar deze wandeling, route groen, verschuift mijn lat van een eendaagse wandeltocht naar een hoger niveau. Geheel gewend aan het omhoog wandelen gaat de beklimming van de berg redelijk vlot. Het gaat hier en daar wat wankelend en schuifelend, maar ik kom met een open mond boven. Het uitzicht is prachtig en ik neem even de tijd om rustig te gaan zitten op een steen en te genieten van de natuur.

Hoewel het uitzicht prachtig is, schiet de stress in de benen als ik naar beneden probeer te wandelen. Gladde stenen, steile stukken en kleine stenen die voortdurend onder je schoenen vandaan schuiven zorgen voor veel problemen. Ik denk dat de laatste keer dat ik zo vaak op mijn billen ben gevallen was tijdens het leren schaatsen op de bevroren vijver, 25 jaar geleden.

Wandelen in Ecuador

Met blauwe billen voltooi ik de wandeling en om bij het busstation te komen eindig ik met route één. Deze route is gemakkelijk en neemt je mee tussen alle bergtoppen door. Na deze gelukkig minder enerverende wandeling kom ik aan bij de hoofdweg richting Cuenca. Na vijf minuten wachten komt de eerste bus langs en steek ik mijn hand uit. Je hoeft in Ecuador niet altijd bij een bushalte te staan om de bus te kunnen nemen. Het is tijd om naar het hoedenmuseum te gaan, dat mij alles kan vertellen over hoe een toquilla palmboom verandert in een panamahoed.

Montecristi

In de schaduw van de schuur in een klein stadje genaamd Montecristi bewegen de handen van de man vurig op en neer. De vezels passen perfect in elkaar als hij ze vlecht. Bij de rug van het Andesgebergte werkt hij aan een toquilla strohoed, beter bekend als een Panamahoed. De herrie van het dagelijks leven doet hem niets. Hij is gefocust op zijn handwerk, want zonder precisie is de hoed niets waard.

Er verschijnt een schaduw op de grond en na lang doorwerken gaat zijn hoofd dan toch daadwerkelijk omhoog. Hij ziet een man genaamd Manuel Alfaro. Met een brede glimlach introduceert Alfaro zichzelf aan de meestervlechter en besluit om de hoeden te exporteren over de gehele wereld. Het is rond 1835 als Manuel de export start onder de naam van het kleine stadje genaamd Montecristo. Al snel gaan de zaken goed en alle hoeden worden vanuit Panama verstuurd naar Azië, Europa en de Verenigde Staten.

Meneer president

Voor vele jaren hebben de Ecuadorianen hoeden gemaakt voor de hard werkende mannen van het Panamakanaal. De sterke strohoeden, origineel een toquillastrohoed, waren perfect om de moeilijke condities te trotseren. President Roosevelt kwam op bezoek bij het Panamakanaal om de voortgang met eigen ogen te zien. Zijn onophoudelijke drang naar de camera bracht de hoed op de voorpagina van elke grote krant. Roosevelt gooide hiermee olie op het vuur van het toen al lastige pakket waar de Ecuadorianen mee zaten. De hoed kreeg in de pers de naam Panamahoed en dat is nooit meer veranderd.

Productie

Het Panama hoedenmuseum in Cuenca laat je alle stappen zien hoe een hoed wordt gemaakt. Hier is het nog steeds een handgemaakte hoed bestaande uit velen toquilla palmvezels. De vezels worden in elkaar gevlochten en geslagen om een perfecte schaduw te creëren tegen de zon.
Panamahoeden in Cuenca in Ecuador
Er zijn verschillende vlechtpatronen mogelijk voor de Panama hoed en de meest bekende patronen zijn de Cuenca en de Brisa. De Cuenca is een golfpatroon en de Brisa heeft een diamantvorm. Elke hoed is uniek van een meestervlechter en deze kan soms wel tot acht maanden bezig zijn met één hoed. Om de hoed daarna nog een persoonlijke tint te geven, met bijvoorbeeld een gekleurde rand, komen er nog andere handen aan te pas. In totaal werken er vier tot zes personen aan de hoed om alle imperfecties eruit te halen.

Beste koop

Panamahoeden zijn te koop over de hele wereld, vaak met een prijskaartje die je de rillingen over je rug laten lopen. Waar lage kwaliteit hoeden, die je eigenlijk niet wil hebben, nog voor een prima 40 euro over de toonbank gaan, zijn de meesterwerken vaak duizenden euro’s waard. In Ecuador zijn de hoeden met goede kwaliteit rond de 50 euro. De elegante lichtgewicht hoeden zijn sinds 1800 zeer populair en te koop over de gehele wereld, maar voor de beste prijs moet je nog steeds naar Ecuador.

Wil jij ook op reis naar Ecuador?

Check onze speciaal geselecteerde reizen naar Ecuador in de reisshop.

Roger

Vragen? Suggesties? Of jouw reishonger delen?

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Je mag alleen HTML tags en attributen gebruiken:

<a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>