De regio Valais is ook letterlijk een hoogtepunt van Zwitserland; maar liefst 45 van de in totaal 82 Alpenpieken boven de 4.000 meter vormen de skyline van Valais. Dat biedt natuurlijk prachtige mogelijkheden voor avonturen in de frisse berglucht.
Muur van bergen
Behendig stuurt hij de gele Postbus de garage in. De besnorde chauffeur kijkt nog even in de spiegel en zet de bus tussen de gele lijnen. Verder dan dit komt een gemotoriseerd voertuig op brandstof niet in Saas-Fee. Het dorpje in de regio Valais is geheel autovrij. Auto’s blijven achter in het Parkhaus aan de rand van het dorp. Schattige elektrische minibusjes vervoeren mensen en bagage van de parkeergarage naar de hotels in het dorp.
Ik loop naar buiten en kijk omhoog. Een reusachtige muur van besneeuwde bergen omringt Saas-Fee. Dit zijn inderdaad flinke jongens. De Stralhorn met 4.190 meter, daarnaast de Allalinhorn die op 4.027 meter piekt en buurman Rimpfischhorn die met 4.199 meter nog ietsje hoger is. Even verderop hebben we de Täschhorn met 4.491 meter en de Dom, die met zijn 4.545 meter de hoogste van het stel is. Het Saastal is een indrukwekkende omgeving waar in totaal 18 bergen tot de elitegroep van vierduizend-plussers behoren.
Valais: dorpen met karakter
Het authentieke karakter van Saas-Fee valt meteen op als ik door het dorp wandel. Ik passeer een aantal grote houten schuren op poten. Deze zogenaamde ‘spycher’ werden vroeger als opslagplaats voor onder meer voedsel gebruikt. Muizen kunnen veel en zijn slimme beesten. Alleen klimmen kunnen ze niet, vandaar de palen. Tegenwoordig zijn de zwarte schuren met hun zadeldakje beschermd en hebben ze geen functie meer. Het merendeel van de huizen is in de typische chaletstijl gebouwd.
Dwars door Saas-Fee slingert de Dorfstrasse waaraan de meeste winkels en restaurants zijn gevestigd. De smalle straatjes zijn eigenlijk de aanleiding geweest om al in de vijftiger jaren het dorp autovrij te maken. Tegenwoordig straalt het ook nog eens optimale duurzaamheid uit. Dat is onderdeel van het duurzaamheidsconcept Swisstainable. Op allerlei vlakken probeert men in Saas-Fee zo duurzaam mogelijk te leven.
Saharazand op de gletsjer
Al zijn hele leven woont Tomas is Saas-Fee. Zijn bezorgde blik spreekt boekdelen als ik hem vraag hoe hij de omgeving heeft zien veranderen. Het is half maart. Een periode waarin Saas-Fee gewoonlijk nog is gehuld in een pak sneeuw. Dit jaar niet. De laatste sneeuw is nog van december vorig jaar. De straten zijn schoon en veel dakpannen zijn alweer zichtbaar. Ook de bergflanken zijn een stuk minder wit dan normaal. Ander zichtbaar bewijs is natuurlijk de lengte en omvang van de Fee Gletsjer. Zoals andere gletsjers in de Alpen wordt ook deze gletsjer steeds compacter.
Uitgerust met een tuigje, stokken en sneeuwschoenen nemen we de gondel naar station Spielboden op bijna 2.500 meter. Uiteraard in de nodige laagjes en met een dikke muts. Het laatste stuk naar station Längfluh brengt ons tot 2.870 meter. Het nodige zand dat vanuit de Sahara is komen over waaien de afgelopen dagen zorgt voor gelige sneeuw en stof dat de zon blokkeert. Een panoramisch uitzicht op de gletsjer en de omringende bergtoppen zit er niet in.
Hiken op de gletsjer
Al na een paar minuten ploegen door de sneeuw komen de eerste zweetparels tevoorschijn op het voorhoofd van Tomas. Op deze hoogte zou het kwik tenminste onder nul moeten schommelen. De muts gaat af en de eerste laagjes gaan uit. We zien de grillige vormen van de Fee-gletsjer verschijnen. Met een dik oranje touw worden we gezekerd. We worden omringd door een helderblauw ijs landschap met diepten tot wel tachtig meter. Voorzichtig schuifelen we langs de rand van de afgrond en kijken in de diepte uit op het ogenschijnlijk nietige Saas-Fee.
In de sneeuw bevinden zich nog de verse sporen van een vos. Ook huppen op deze hoogte nog konijnen in het rond. Het is een bijzondere ervaring om over en langs deze prachtige gletsjer te lopen. De steile afdeling die volgt is een aanslag op de ledematen. In een klein uur dalen we honderden meters af tot het bergstation Spielboden en laten we de gletsjer achter ons. Zonder gids is deze wandeling niet mogelijk. Tomas kent de weg. Zorgvuldig inspecteert hij de route op nieuwe scheuren of gaten. Een misstap op de gletsjer is niet zonder gevolgen.
Handige uitvalsbasis
Voor een stadje met nog geen 13.000 inwoners is het opvallend druk in Brig. Het vervult een rol als openbaar vervoersknooppunt in de regio Valais. Vanaf hier vertrekt de trein richting Zurich. Ook ligt het op de route van de beroemde Glacier Express. Het oude centrum is compact en knus. Hoogtepunt van het stadje is zonder meer het barokke Stockalper paleis met haar drie kegelvormige torens en een prachtig aangelegd park. Brig is vooral een handige uitvalsbasis voor uitstapjes in Valais, zoals bijvoorbeeld naar de Aletsch Arena.
Alleen bereikbaar per lift
Het is slechts tien minuutjes met de trein van Brig naar station Mörel. Zwitserland is een openbaar vervoer land bij uitstek. De rivier de Rhône slingert aan de linkerkant met het spoor mee. Vanuit de trein zie ik de dikke kabels van een lift boven op de berg verdwijnen. Aan de overkant van de straat ligt de toegangsweg tot de Aletsch Arena, dat wordt gevormd door drie dorpen op een rijtje; Riederalp, Bettmeralp en Fiescheralp. Geen van de drie dorpen is via de weg bereikbaar. Ieder half uur klimt de lift in tien minuten tijd meer dan 1.250 meter tot aan Riederalp Mitte dat op een hoogte van 1.925 meter ligt. Alles moet met de kabelbaan of een helikopter omhoog.
Ik ga van een groene naar een witte wereld. De autovrije straatjes zijn de hele winter wit. Riederalp is het rustigste dorpje. Met een supermarkt, bakkertje, sportwinkels en natuurlijk een skischool. Het is een kleine drie kwartier wandelen naar Bettmeralp, het meest levendige dorp. Hier bevinden zich de meeste hotels en restaurants. Het iconische kerkje van Bettmeralp is één van de meest gefotografeerde kerkjes van Zwitserland. Fiescheralp is het enige dorp zonder permanente inwoners. Hier bevinden zich naast een skischool alleen hotels.
Soms heb je pech
‘Je hebt de top voor jezelf zodadelijk’, krijg ik te horen als ik vanaf de Fiescheralp in de gondel naar de Eggishorn stap. Het uitkijkplatform op deze berg ligt op 2.869 meter, iets onder de top en staat garant voor het mooiste uitzicht op de Aletchgletsjer, de grootste gletsjer van de Alpen met een lengte van twintig kilometer en een breedte van bijna een kilometer. Het is ijzig koud op de top met bovendien een stevige wind. Vanaf deze plek is doorgaans prachtig zichtbaar hoe de gletsjer de hoek om gaat als een brede ijssnelweg. Helaas zorgt weer die stofwolk Saharazand ervoor dat het uitzicht summier is en bijvoorbeeld de Jungfrau niet zichtbaar is.
Een andere populaire plek om de gletsjer te overzien is vanaf de Bettmerhorn. Vanaf het middelste dorp Bettmeralp is deze berg met de kabelbaan te bedwingen. Ook Riederalp heeft een lijntje met de gletsjer. Bergstation Moosfluh op 2.333 meter biedt ook een fraai uitzicht. ’s Zomers is een gletsjer hike mogelijk. Nu houden we het op een wandeling met uitzicht op de gletsjer.
Op avontuur met Ed
Andermaal knopen we de sneeuwschoenen onder. Engelbert, noem me maar Ed, trekt zijn rode muts in de kleuren van de Zwitserse vlag -en die van het district Valais- over zijn oren. Hoogbejaard is hij met zijn 84 jaar. Nog dagelijks stapt hij als een kievit door de sneeuw. De frisse berglucht doet een mens duidelijk goed. In een treintje schuifelen we achter de oude man aan door de diepe sneeuw. Een misstap is genoeg om tot op kniehoogte in de sneeuw weg te zakken. Ook hier is de omgeving prachtig. Geprepareerde wandelpaden voor de wat minde getrainde sneeuwschoenlopers en off piste wandelen voor de avonturiers. Ed kiest de tweede optie. Het treintje achter hem wordt steeds korter. Hij geniet zichtbaar.
Maar ook Ed kijkt met argusogen naar de toekomst. Natuurlijk is een gletsjer altijd in beweging. Hoog in de bergen wordt het sneeuw in elkaar gedrukt tot ijs. Een proces dat al lange tijd geleden is ingezet. Ed laat foto’s zien waaruit duidelijk wordt dat ook deze gletsjer behoorlijk is gekrompen. En steeds meer haar geheimen verhult. Tien jaar geleden kwamen de lichamen van drie broers uit de Aletschgletsjer tevoorschijn. Zo’n tachtig jaar eerder waren ze verdwaald, doodgevroren en opgeslokt door de gletsjer. Bij de bouw van het bergstation Moosfluh is ook rekening gehouden met de beweeglijke gletsjer. Indien nodig kan het station zowel horizontaal als verticaal worden verplaatst. ‘De natuur is fascinerend, maar onverbiddelijk’, mompelt Ed terwijl hij zijn kaarten opvouwt.
- Vier tips voor de fraaie Vlaamse Westhoek - 2 augustus 2022
- Citytrip Aken - 3 juni 2022
- Emirates met kids - 25 mei 2022
