De lange weg naar Aleppo

Een waarschuwing vooraf. Dit is geen “feel good” reisverhaal, zo aan het begin van dit jaar. Dit verhaal gaat over de slechtste week uit mijn leven als wereldreiziger, nu al 50 jaar. Aan het einde van het jaar blikken we vooral terug, in de krant en op TV. Ik herinner mij vooral mijn prachtige reiservaringen, te lezen in mijn blogs. Maar toen Aleppo en Palmyra dit jaar weer voor de zoveelste keer in het nieuws waren moest dit verhaal ook verteld worden, vond ik. Soms kan een reiservaring van slechts één week, inmiddels 12 jaar geleden, toch een hele lange weg blijken te zijn.

In 2004 nam ik samen met Brent, Wim en Erwin deel aan de RoundTableTour for children (RTT). In 180 dagen reden we met onze groep van 12 Land Rovers van China via vele omwegen naar Nederland, totaal 35.000 km. Onderweg werden 43 kinderprojecten door de bevlogen deelnemers ondersteund, die in het jaar daarvoor vele tonnen aan sponsorgeld bijeen hadden gebracht. Vooral bestemd voor onderwijs en scholenbouw.

Ons project in Jordanië: hulp aan het doven-instituut, een van oorsprong zeer succesvol Nederlands project

Ons project in Jordanië: hulp aan het doven-instituut, een van oorsprong zeer succesvol Nederlands project

Dit is slechts een voorbeeld, we hebben 43 kinderprojecten gedaan onderweg tijdens de "RTT for children"

Dit is slechts een voorbeeld, we hebben 43 kinderprojecten gedaan onderweg tijdens de “RTT for children”

Het weekend voor mijn vertrek hadden goede vrienden, Jan en Josée, mij uitgenodigd voor een viergangendiner bij hen thuis op de Veluwe, om beider verjaardag te vieren en vooral mij een hele goede reis toe te wensen. Het eten van sterrenkok Josée was, zoals altijd, om je vingers bij af te likken. Als cadeau voor onderweg kreeg ik bij het hartelijke afscheid toepasselijk “The Ends of the Earth, a Journey at the Dawn of the 21st Century” van Robert D. Kaplan mee. Ze leven altijd erg mee met mijn wereldreizen en ik had ze het RTT-roadbook gegeven, waarin de gehele reis van dag tot dag wordt beschreven. Sommigen hebben genoeg aan dergelijke reisboeken maar ik wil de onbekende wereld ook graag met eigen ogen zien en ervaren.

Start van de reis

We zijn gestart in de Chinese havenstad Tianjin en via de Himalaya naar Mumbai gereden. De RTT-Land Rovers zijn vervolgens op de boot gegaan van Mumbai naar Dubai. Wij hadden een week “vakantie” in de Verenigde Arabische Emiraten voordat we het Arabisch schiereiland gingen doorkruisen. Vooral Jemen was het doel op dit deel van de reis. Het is een reis geweest langs eeuwenoude wegen en door de eeuwenoude culturen in het Midden-Oosten.

Traditionele kromzwaard-dans in de woestijn (Jemen)

Traditionele kromzwaard-dans in de woestijn (Jemen)

Vanuit Dubai namen we de weg door de woestijn, langs oases en de olievelden in Oman om tenslotte via een surrealistische grens met louter kamelen, een benzinepomp en een enkele grensbewaker, tevens pompbediende, Jemen te bereiken. Een westerse auto had de man hier nog nooit gezien. In Jemen zouden we zo’n drie weken vertoeven alvorens te beginnen aan de terugweg naar Istanbul door Saudi-Arabië, Jordanië en Syrië. Hier werd een bezoek gebracht aan Damascus, Homs, Palmyra en Aleppo, de oude handelsstad, gelegen aan de historische Zijderoute.

Het tanken neemt de nodige tijd in beslag. Twaalf auto's is een jaar-record voor deze pompbediende

Het tanken neemt de nodige tijd in beslag. Twaalf auto’s is een jaar-record voor deze pompbediende

Bij de grenspost Oman-Jemen doden we onze tijd met een potje voetbal. De kameel is doelman

Bij de grenspost Oman-Jemen doden we onze tijd met een potje voetbal. De kameel is doelman

Zonsopkomst in de Wadi Hadramaut (Jemen), we zijn vroeg op pad

Zonsopkomst in de Wadi Hadramaut (Jemen), we zijn vroeg op pad

Het bombardement

Aan het eind van onze rondreis door Jemen werden we opgeschrikt door een bombardement op een berg naast die van ons. Regeringsvliegtuigen hadden de charismatische jonge imam Hussein Badreddin al-Houthi, een zaiditisch geleerde, en een aantal van zijn volgelingen, die zich aldaar in de provincie Sa’dah in de bergen hadden teruggetrokken, bij één precisiebombardement gedood. Dat hoorden we pas enkele dagen later. We moesten met spoed vertrekken naar Saudi-Arabië via een sluiproute van drie dagen door het bergachtige gebied, op deze dag strijdtoneel van enig verbaal geweld. Zat de USA hier achter? Of Iran? Of toch gewoon president Saleh? De schrik zat er bij ons goed in, het contrast kon niet groter.

scannen0040_2

In de bergen genomen op de dag van het bombardement in Sa’dah

De dag ervoor waren we nog gastvrij ontvangen en hadden we geslapen op het dak van de herberg naast de moskee, thee gedronken, het brood gedeeld, terwijl de waterpijp vrolijk rond ging. Zoals al mijn ervaringen in de islamitische wereld tot dan. En juist in het straatarme Jemen werden we nog hartelijker welkom geheten dan elders al het geval was! Ik luisterde geboeid naar hun eeuwenlange strijd om de eigen zelfstandigheid te behouden en de trots in hun stem dat dat ook was gelukt. Zelfs tegen de heersers van het Ottomaanse Rijk hielden zij stand. Een dapper en trots volk dus. Het was hier een compleet andere wereld dan bij de schatrijke oliestaten en zeker de moderne kernen Dubai, Abu Dhabi en Doha.

Heerlijk geslapen in de open lucht op het dak van de herberg naast de moskee

Heerlijk geslapen in de open lucht op het dak van de herberg naast de moskee

cobie-33

Wij delen het brood

Pas drie jaar later (2007) zou de kwaliteitskrant Trouw uitvoeriger berichten over het bombardement onder de kop: “Jemen: van stammenstrijd naar oorlog”. De slachtoffers werden toen aangeduid als “Sjiitische rebellen van de Al-Hoethi sekte”. Op die septemberdag in 2004 is de burgeroorlog in Jemen begonnen, kunnen we nu, 12 jaar later, vaststellen. En helaas is het niet beperkt gebleven tot Jemen….

Jebel Shaharah

Op weg naar de top van de steile berg Jebel Shaharah, waar een eeuwenoude brug de bergtoppen verbindt. Onze auto’s hebben geen toegang, we onderhandelen met gewapende lokale cowboys, ik stap in een oude rammelende Toyota en krijg een automatisch wapen in de handen geduwd, je weet maar nooit!

“The show must go on”

Na ons overhaaste vertrek ontvangt Saudi-Arabië ons met flessen gekoeld water, het is bloedheet in de woestijn. Onze vrouwen mogen niet meer achter het stuur en de sluier moet weer om. Het ziet er hier veel strenger en gedisciplineerder uit maar we voelen ons niet echt welkom, zoals in Jemen. Onze auto’s worden regelmatig bekogeld door kwajongens, speciaal in het gebied tussen Mekka en Medina. Ruim 2.000 km is de weg door Saudie-Arabië, louter asfalt, woestijn, zand, stenen en hitte. De vermoeidheid binnen de groep slaat toe.

We krijgen onderweg ook opvallend veel politiebegeleiding, ik schat in totaal zo’n 150 agenten, die ons een “bewaakte” kampeerplek in de loeihete woestijn aanwijzen, ver van de bewoonde wereld. En ook de verkeersborden benadrukken nog eens dat wij niet welkom zijn op de prachtige asfaltwegen: “for Muslims Only”.

En ook de verkeersborden benadrukken nog eens dat wij niet welkom zijn op de prachtige asfaltwegen: for Muslims Only

En ook de verkeersborden benadrukken nog eens dat wij niet welkom zijn op de prachtige asfaltwegen: for Muslims Only

de-2000-km-door-saudi-arabie-leken-wel-een-militaire-operatie

De 2.000 km door Saudi-Arabië leken wel een militaire operatie… geen enkele vrijheid

In gedachten

Liggend in mijn tentje in de buurt van Mekka in de bloedhete woestijn, na 132 dagen op wereldreis te zijn, bereikt mij een ontstellend bericht. De beste vriend, die me tijdens het viergangendiner ter gelegenheid van zijn 55-ste verjaardag had uitgezwaaid, is in zijn slaap volkomen onverwachts overleden aan een slagaderlijke bloeding. Ik vraag om bevestiging van dit bericht via ons alarmnummer en spreek kort met Louwke. Het is waar, het is Jan! Wat moet ik, wat kan ik? Niks. Ik ben kapot.

Nabij Medina (Saudi Arabië) ontving ik 's avonds het ontstellende bericht

Nabij Medina (Saudi-Arabië) ontving ik ‘s avonds het ontstellende bericht

Ik doe geen oog dicht die nacht en bij zonsopgang kruip ik voorzichtig uit mijn tentje, iedereen slaapt behalve de politie, die de hele nacht met felle bundels licht rondstrooide. Ik kan geen kant op en doe mijn persoonlijke verhaal met handen en voeten. De agent volgt mij op mijn zoektocht naar wat resten brandhout, geen boom te vinden hier. Hij snapt mijn verdriet. Ik frommel een kruis in elkaar en schrijf in het zand met de laatste tak: “Jan, in gedachten reis ik voor altijd met je mee, Arnold”.

"Jan, in gedachten reis ik voor altijd met je mee, Arnold"

“Jan, in gedachten reis ik voor altijd met je mee, Arnold”

En gisteren was ik weer in het huis op de Veluwe, waar nu dochter Janneke woont. Ik maak dan mijn jaarlijkse wandeling door de bossen rondom hun huis en dan gaan mijn gedachten terug naar die mooie tijd samen met Jan en Josée, die ook maar 55 jaar oud is geworden. En ook naar die tocht door de bloedhete woestijn en die nacht in het tentje bij Mekka, nu 12 jaar geleden.

Mijn aardse reis gaat verder, al is de glans er helemaal af. Niet alleen bij mij. Ieder van ons heeft zo zijn eigen problemen, sommigen raken blut, anderen moeten sneller naar huis vanwege de BTW-aangifte en andere zakelijke aangelegenheden, weer anderen krijgen gezondheidsproblemen en kunnen het moordende tempo niet meer aan. Er zijn zelfs huwelijken die dreigen te stranden, maar er ontstaan ook nieuwe liefdes binnen de groep. “Life goes on”.

Fragment uit mijn RTT-dagboek 2004

“Vandaag van Palmyra naar Aleppo door de woestijn. Wij besluiten via de short cut te gaan, vertrekken om half acht en hebben er flink de sokken in. Deze weg is langer dan we dachten, 350 km. We zijn bezig tot zes uur, mede door de zigzag route. Anderen kiezen de langere (en mooiere?) route langs de Eufraat.”

Onderweg van Palmyra naar Aleppo hier thee drinken

Onderweg van Palmyra naar Aleppo drinken we hier thee

rtt-midden-oosten-europa-806

Een oude bedoeïenen-vrouw uit Syrië bij haar tent

“Het is weer erg warm in de Syrische woestijn, drie auto’s uit de groep volgens ons en drie kiezen voor de meer toeristische route. De andere drie gaan sneller terug en zullen nu al in Turkije zijn, onze groep raakt uitgedund en versplinterd. Wij stoppen onderweg bij een bedoeïenentent voor een kopje thee en komen na een langdurige politiecontrole in verband met een militaire basis, om half drie aan in de met smog bedekte stad Aleppo (3 miljoen inwoners), gelegen in een vallei. Hierdoor blijft de smog hangen. We zoeken in de hitte en drukte een restaurant, dat lukt niet, de KFC is dicht, dus maar weer verder rijden. Uiteindelijk stellen Brent en Wim zich tevreden met een broodje shoarma aan de kant van de weg. We kunnen weer verder. Tanken lukt ook niet, bij alle tankstations is de diesel op. Tanken alle Turken hier soms? Bij hen is de diesel tien keer zo duur.”

palmyra-2004

Palmyra, 2004

Palmyra

“De camping blijkt veel verder te liggen, op weg naar de Turkse grens. Het is een rustige ommuurde groene camping met weinig comfort. ’s Avonds gegeten bij de tent van Anja, heerlijke verse baguettes en soep (Anja en Rein hadden boodschappen gedaan in de stad), yoghurt en koffie tot besluit. Eindelijk weer eens goed geslapen en ’s morgens om zeven uur verse vijgen geplukt van de boom waaronder ik geslapen heb. Rustig thee gezet en ontbeten, het brood smaakt hier bijzonder goed. Dagboek bijgewerkt nu de temperatuur nog aangenaam is.”

Op de camping nabij Aleppo, eindelijk weer goed geslapen, ik was kapot

Op de camping nabij Aleppo, eindelijk weer goed geslapen, ik was kapot

“Met de auto naar de oude binnenstad van Aleppo en geparkeerd bij de citadel. Ik wandel de hele dag door de nauwe straatjes in het oude centrum. Een hospitaal uit het jaar 1354 (!) bekeken. En een eveneens heel oude zeepfabriek, waar ze nog steeds echte zeep op de ouderwetse manier maken. Een prachtige suq uit de tijd dat dit het belangrijkste handelscentrum op de Zijderoute was. De oude grote moskee wordt “lelijk mooi” gerestaureerd. Stiekem dia’s gemaakt van de imam, het mausoleum en van details van keramisch werk (uit de tijd van Timur). Aleppo vind ik grauw. Geen gezellige terrasjes bijvoorbeeld of leuke restaurants. Syrië doet mij denken aan een ouderwets Oostblokland in de zestiger jaren. Het is een grauwe socialistische republiek met veel controleposten. En Assad hangt overal.”

Een dagje wandelen in Aleppo, de citadel is 's avonds mooi verlicht

Een dagje wandelen in Aleppo, de citadel is ‘s avonds mooi verlicht

Tekst uit RTT-Roadbook over Aleppo

“De stad Aleppo (in het Arabisch Haleb) is een bezoek meer dan waard. De stad is vanaf de stichting door de Feniciërs altijd bewoond geweest. Na de val van Palmyra in het jaar 273 na Chr. werd Haleb een handelsplaats van betekenis op de Zijderoute. Tijdens de kruistochten vestigden de Seldsjoeken er een sultanaat. De geschiedenis van de stad weerspiegelt zich in de citadel, die resten van een Hettitische acropolis, een Grieks-Romeinse tempel, alsmede sporen van bouwactiviteit door Arabieren, Mongolen en Turken laat zien. Het is aan de bezoeker deze architectonische invloeden te duiden. Geen gemakkelijke opgave maar de moeite waard! Op de plaats van een Byzantijnse kathedraal is later de Grote Moskee (Al-Jami al-Kabir) gebouwd. In 1260 was de stad al zeer rijk (en groot), toen de Mongolen deze stad veroverden. In 1401 volgden de horden van Timur uit Samarkand (nu gelegen in Oezbekistan).”

Team 13 bij het kruisridderskasteel Krak de Chevaliers (Noord Syrië)

Team 13 bij het kruisridderskasteel Krak de Chevaliers (Noord-Syrië)

Tot zover mijn tekst uit 2004. Op onze lange weg naar Aleppo kunnen we er in 2016 helaas bijschrijven: Aleppo is helemaal kapot gebombardeerd en de burgeroorlogen in Syrië en Jemen hebben al honderdduizenden onschuldige burgers en kinderen het leven gekost. Ik ben sprakeloos.

Mijn oprechte wens voor 2017 is “Vrede op Aarde”, speciaal voor alle kinderen in Syrië en Jemen die we op onze lange weg naar Aleppo tijdens de RoundTableTour for children hebben ontmoet en blij kunnen maken.

p1010087

80

352

354

435

460

cobie-36

ff3n1385

foto105

p1010076

p1010089

p1010146

p1010154

p9040762anja

p9060423

Ik word gefilmd....

Ik word gefilmd….

bergen-bij-sadah

Arnold
Laatste berichten van Arnold (alles zien)
  1. Gerrit de Haan zegt:

    Wat een prachtig, ontroerend en nu dus ook verbijsterend beeld van een stad, land en werelddeel, Arnold. Behalve het immense verdriet van zoveel mensen en je eigen groot gemis van een vriend is het ook een bewijs van liefde voor de veelkleurige schepping en mensheid. Ik moet ook eerlijk zeggen dat mijn drang naar avontuur ook behoorlijk werd geprikkeld. We hebben nog tijd en zijn nog (net?) fit genoeg voor expedities. Maar ik merk heus wel dat de leeftijd zijn sporen achter laat.

    Al met al: een aangrijpend bericht vol goede wensen en die hardnekkige hoop op eindelijk wat rust, zodat de wonden kunnen worden geheeld en steden opgebouwd. Maar misschien is ook een conclusie, dat jij misschien een van de laatsten was die dit soort (gevaarlijke) reizen kon maken. Ik hoop het niet.

    Het ga je goed, Arnold!
    Gerrit

    P.S. Ik bezocht toevallig vlak voor kerst het graf van Jan Hofstra, toen ik bij de ingang ineens Ietje zag aankomen.
    Het leek wel een Paasverhaal….

  2. Beste Arnold en Louwke,
    Met jullie hopen we dat er in 2017 wat meer vrede mag komen
    en de mensen hun verstand gaan gebruiken voor nuttige zaken .
    In onze boekenkast staat nog een flesje sterke drank uit Homs…en de kaart van Jorrit uit Aleppo, zo mooi..Hij verbleef nogal
    eens in die contreien.(o.m opgravingen in Raqqa waar prachtig aardewerk gemaakt werd..)op 18e eeuwse prenten is te zien is dat Palmyra ook toen al aan verval onderhevig was.
    In de Waag te Deventer is een tentoonstelling over Palmyra, met een
    17 e eeuws schilderij vervaardigd in Aleppo, waarop Palmyra staat
    afgebeeld en door de toenmalige burgemeester van Deventer
    ( Gisbert Cuper ) aangeschaft.
    Het was, voor zover we weten, de eerste afbeelding van Palmyra in West Europa.
    Mooi dat jij al deze schoonheid nog mocht aanschouwen.
    We hopen op betere tijden…
    Een goed 2017 toegewenst !
    Een hartelijke groet, mede namens Gerrit.
    Jeane.

  3. Arnold Pilon zegt:

    Bedankt voor alle reacties,

    Hoewel de meeste reacties mij via mijn eigen site (www.arnoldpilon.nl) bereiken, hartverwarmend en soms ontroerend, vind ik het ook erg leuk om sommige reacties hier te ontvangen. Het is duidelijk dat in mijn reisverhaal, “verpakt” als nieuwjaarswens, de snaar van de actualiteit is geraakt.

    Je bent nog meer met stomheid geslagen als je zelf hebt vertoefd in deze door mij beschreven wereld en je alle mooie momenten (foto’s) zo goed herinnert.

    Ik beloof iedereen in een volgende blog meer te schrijven over al die mooie momenten. Pas dan ervaar je ten volle hoe zinloos geweld kan zijn.

  4. Bram Hartzema zegt:

    Waarde Arnold, dank voor je bijzondere vertellingen met name die over de landen die ik in mijn hart gesloten heb. Ik mocht jou en je medereizigers destijds (2004) door het Arabische schiereiland leiden en ik herinner me zeer goed hoe met name jij alles intens beleefde en door je ruime reiservaringen, besefte dat we zeer bijzondere ontmoetingen hadden in landen als Oman, Jemen, Saoedie Arabië en Jordanië. Het was zeer aan jou besteed. Hoop dat het je goed gaat! Reisde vorige maand nog alleen door Oman met jeep en tent. Hartelijke groet, Ibrahim/ Bram

  5. Beste Bram, onze grote roerganger Ibrahim!
    Een complete verrassing dit bericht te lezen. Je leeft nog! Dat doet mij zeer goed. Inderdaad, Jemen heeft mijn hart gestolen, dank zij jou en Maarten kregen we inzicht in het land, dank zij de vele ontmoetingen en ondernomen projecten. Woon je nog in dat prachtige oude huis op de top van de berg (Kachel?). Geef tegenwoordig veel lezingen over “Jemen, de parel in Arabië”. Als je (nog eens) in Nederland bent, kom eens langs! We hebben elkaar veel te vertellen.
    Ik zal zeker nog wat meer gaan schrijven over mijn bijzondere belevenissen in Jemen, houd mijn blog maar in de gaten……….

  6. Erwin Klomp zegt:

    No words for the situation there.
    Prachtig weergegeven Arnold met foto en tekst.
    Ik koester de fantastische reis.

    Team 13

  7. Arnold Pilon zegt:

    Leuk hier te lezen Erwin, dat je m’n nieuwe blog hebt “ontdekt”. Er volgen nog heel wat blogs, hoop ik. Want de “reishonger” is er nog steeds, zoals jij zeker zult begrijpen!

  8. Erwin Klomp zegt:

    ik ben inmiddels ook weer opgedoken in India zag ik.
    Erg leuk om je blogs te lezen.
    Reishonger is niet te stillen.

Vragen? Suggesties? Of jouw reishonger delen?

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Je mag alleen HTML tags en attributen gebruiken:

<a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>