Bijna uitgeroeid
Bizons, in de Verenigde Staten spreekt men doorgaans over de buffalo, is een beschermde diersoort. Miljoenen bizons leefden in de prehistorie in Noord-Amerika. Eeuwenlang werd er systematisch op het beest gejaagd. Ze werden gebruikt als voedsel, voor kleding, om gereedschappen van te maken of als materiaal om tenten van te bouwen. Uitroeiing is ternauwernood voorkomen. Vandaag de dag is de bizon een beschermd dier. In de Verenigde Staten leven nog 17 kuddes van in totaal zo’n 10.000 dieren verspreidt over 12 staten. Eén van die staten is South Dakota. Het Custer State Park huisvest een kudde van ongeveer 1.300 bizons.
Hoe aandoenlijk ze ook lijken, bizons kun je echt niet aaien…
Deze bison is de leukste thuis
Inspectierondje door de kudde
Langzaam rijden we staand in de laadbak van een forse pick-up door het hoge gras langs de kudde bizons. De herfst heeft al haar intrede gedaan in het Custer State Park. Op het oog ontspannen staat een groep van zo’n 100 dieren bijeen. Ze grazen wat, liggen in het gras of staren elkaar doordringend aan. Ze zijn de afgelopen dagen door cowboys al langzaam wat bij elkaar gedreven. En weten waarschijnlijk best wat hen morgen te wachten staat. Zoals ieder jaar. Tenminste, als ze ouder zijn dan een jaar. Morgen vindt namelijk de jaarlijkse Buffalo Roundup plaats. Alle circa 1.300 bizons worden bij elkaar gedreven naar een afgesloten weide. Ze worden gecheckt en daar waar nodig geënt of gebrandmerkt. Of verkocht. De minst leuke dag van het jaar om bizon te zijn. De forse mannetjes, vaak ouder dan tweeënhalf jaar, worden met rust gelaten. Ze zijn te sterk en hebben een eigen wil die moeilijk te sturen is. Zij ontspringen de dans. Voor de rest van de kudde wordt het een dagje doorbijten morgen. Als we langszij rijden komen ze vluchtig overeind en doen een paar stappen naar achteren. Het gemotoriseerde monster maakt toch wel indruk. Morgen komen we in alle vroegte terug om het spektakel van meer dan duizend stampende bizons mee te maken.
Her en der verspreid staan groepjes bizons bijeen
Vanaf de laadback van een pick-up inspecteren we de kudde
Erg actief zijn de bizons niet, alsof ze zich alvast koel houden voor de Roundup
Liggen, wat eten en gapen, meer gebeurt er niet
Dit forse mannetje zal waarschijnlijk de dans ontspringen
Het kalf blijft veilig in het spoor van één van zijn ouders
Als de wagen iets te dichtbij komt staan de dieren op en deinzen achteruit
De stilte voor de storm die de Buffalo Roundup heet
Vanaf één van de heuvels is er een mooi zicht op een klein deel van de kudde
Nog een laatste check; alles is klaar voor de volgende dag
Wit landschap
Om vijf uur gaat de wekker. Een half uur later zit ik met tintelende vingers om een kartonnen beker thee geklemd in de auto. Tea to go. Het heeft gesneeuwd vannacht. Toch zeker een centimeter of vijf. De eerste sneeuw na de zomer is vroeg dit jaar. En het is met een graad onder nul gewoonweg koud. Gevoelsmatig bitterkoud zelfs. Met twee paar sokken, twee broeken en vijf laagjes bovenkleding verwacht ik goed voorbereid voor de dag te komen. Al van ver is een lange rij rode achterlichten dat Custer State Park binnenrijdt zichtbaar. Onze colonne van vijf wagens doorsnijdt de massa en mag linksaf een onverhard weggetje op. Het heeft hier duidelijk minder gesneeuwd. Plots komt de rij van vijf tot stilstand. We worden begluurd door twee elanden die bovenop een heuvel de boel in de gaten houden. De dieren blijken zelden te worden gespot in het park. Ze kijken om zich heen en verdwijnen getweeën in de duisternis van de vroege ochtend.
Custer State Park oogt sprookjesachtig in de vroege ochtend
Twee elanden houden de boel goed in de gaten
Echte cowboys
Chuck heeft net Snapp uitgeladen. ‘De overgang van het klamme zonnetje van Florida naar de vrieskou van South Dakota is wel pittig’, beaamt hij. ‘Maar Snapp heeft er zin in. Het wordt zijn vijfde keer’, vertelt Chuck terwijl hij het bruine paard liefkozend over zijn kop aait. Een rit van vier dagen, meer dan 3.000 kilometer. Omdat de Buffalo Roundup zo speciaal is. Zijn taak is om, samen met 40 andere cowboys, te paard alle bizons bijeen te drijven en in beweging te krijgen. In de juiste richting wel te verstaan. Ook Mark, die zijn paard Lurch voor het eerst heeft meegenomen, heeft er zin. Hij oogt wat nerveus. ‘De omstandigheden zijn zwaar door de zachte ondergrond en lage temperatuur’, licht hij toe. Verderop loop ik zijn vader Bob tegen het lijf. Hij is de veteraan van het gezelschap met al meer dan veertig deelnames. Ondanks dat ie net 83 jaar is geworden doet hij weer gewoon mee. De Buffalo Roundup kent geen geheimen meer voor hem. Na de instructies en een gebedje klimmen de cowboys in het zadel en gaan op pad.
Chuck neemt graag een momentje om met Snapp te poseren
Niet alle paarden zijn enthousiast om de trailer te verlaten
Naar Amerikaanse standaard hoort een forse auto voor een meterslange trailer
Mark heeft al een aantal jaren ervaring, voor Lurch is het zijn eerste keer hier
Bob is de nestor van het gezelschap cowboys
De cowboys worden ingedeeld in groepen en krijgen de laatste instructies
Tactisch steekspel
Een konvooi van tientallen voertuigen met genodigden die de strijd van dichtbij mogen bekijken komt in beweging. Ik heb het geluk één van hen te zijn. En zelfs in de laadbak van een pick-up te mogen staan om helemaal bovenop het geweld te zitten. Met een snelheid van zo’n 70 kilometer razen we vol in de snijdende wind over smalle wegen richting het strijdtoneel. Ik klamp me vast aan het nog natte ijzeren frame rondom de laadbak. Al snel verlies ik het gevoel in mijn vingers. Na een kwartier bikkelen in de wind komen we tot stilstand. Een tactisch steekspel is gaande. Een groepje cowboys galoppeert een steile heuvel op. Verspreid over de heuvels ontwaar ik meerdere cowboys die op de uitkijk staan. De kudde lijkt zich vooralsnog moeilijk te laten sturen.
De cowboys gaan op pad terwijl het uitgenodigde wagenpark een file vormt
Een cowboy houdt een oogje in het zeil vanaf een heuvel
Enigszins nerveus hobbelen de cowboys door het veld
De cowboys staan met radio’s in contact met elkaar
Na een overlegmomentje sporen een vijftal cowboys plots hun paarden aan om snelheid te maken en denderen er vandoor. Onze pick-up zet de achtervolging in. We verlaten het asfalt en knallen door het hoge gras in volle vaart een heuvel op. Bovenop staan we stil. Het moment is daar. We staan ademloos te kijken naar de enorme massa bizons die vooruit worden gedreven. ‘Hou je vast’, roept Brad, onze bestuurder. We rijden richting de stroom bizons over een nogal oneffen terrein. Kuilen en bulten maken het een uitdaging om rechtop te blijven staan
Na een kort overleg wordt het signaal gegeven dat de groep in beweging is
De eerste blik op de denderende kudde bizons
Up close and personal
Stofwolken en dampen stijgen boven de rennende kudde bizons uit. Het is een imponerend gezicht hoe zo’n trein van deze zware beesten langsheen dendert. Meer dan duizend bizons. Ik kan ze bijna aanraken. Cowboys houden de stoet in beweging en in het gareel door er naast en achter te rijden. Niet zonder gevaar overigens. Bizons zijn niet bang voor paarden. Toch stomen ze opgejaagd door. Een enkeling probeert er tussenuit te knijpen. De cowboys drijven ze onder luid gejoel meteen weer op het rechte pad. De grond moet wel trillen onder dit natuurgeweld. De massa neemt een ruime bocht naar rechts. We rijden aan de staart van de optocht. Ik zie in de verte een uitgestrekt lint van bizons de bocht maken. Een lang hek komt in zicht. Evenals de heuvels bezaaid met toeschouwers. Jaarlijks trekt de Buffalo Roundup zo’n 20.000 bezoekers. En is daarmee één van de grootste evenementen van South Dakota. Eén bizon achter ons weet zich net voor het hek uit de kudde te wringen en waagt ontketend een ontsnappingspoging. Twee cowboys zetten de achtervolging in. Na een aantal rondjes te hebben gecirkeld krijgen ze het dier weer in de richting van het hek. Op volle snelheid dendert de bizon naar het hek. Maar wel rechts van de opening. Ik kan de afdruk van een bizonkop in het kunststof gaashekwerk nog net zien als we voorbij rijden.
Cowboys houden de kudde in het gareel
De bizons laten de grond aardig trillen
Een enkele bizon is op z’n teentjes getrapt en gaat de confrontatie aan
De kudde dendert onverstoord door
Niet overal lukt het om de bizons in een keurig rijtje te houden
Voor de paarden zijn het geen eenvoudige omstandigheden
Een lint bizons maakt de bocht naar rechts
De inspanning en temperatuur zorgen voor stomende bizons
Aan de staart van het peloton zien we de kudde de eerste hekken passeren
De bizons wordt een kort rustmomentje gegund
Buffalo Roundup duurt een week
De cowboys hebben de klus bijna geklaard. Over de volle breedte van het grasveld duwen ze de bizons een tweede afgesloten weiland in. Twee ruiters, één met de stars and stripes en de ander met de blauw gele vlag van South Dakota, galopperen langszij onder luid gejoel in de richting van het publiek. De eerste fase van de Roundup is voltooid. In het kamp, dat grenst aan de weilanden, wordt vandaag al begonnen met de volgende fase. Het controleren, inenten en brandmerken van de beesten gaat een week in beslag nemen. Onder het toeziend oog van het publiek. Dat heeft nu toegang tot het kamp. Verkrampt en verkleumd spring ik uit de laadbak van de pick-up. Mijn spieren zijn verstijfd van de kou en de ongemakkelijk houding. De cowboys druppelen binnen. Voor hen moet het fysiek ook niet eenvoudig zijn geweest. Ik loop Chad tegen het lijf. Hij mag zich de buffalo herd manager noemen. ‘Het was een pittige dit jaar, vertelt hij enthousiast. Koud, en voor eerst in 17 jaar sneeuw. Maar het is weer gelukt’. Even verderop heeft Bob net zijn paard de trailer in begeleid. ‘We’ve done it again, see you next year’, roept hij.
De cowboys bekijken de kudde vanaf zo’n 200 meter
Langzaam bewegen ze zich op een rijtje richting de kolonie van bizons
De bizons worden weer in beweging gemaand voor de laatste etappe
Vergezeld door een forse stofwolk gaat de race verder
Op het laatste stukje zitten de cowboys er kort op
Gewillig poseren de cowboys met hun nationale trots
Een bizon binnen de omheining kijkt wat treurig voor zich uit, wachtend op wat morgen brengt
Op uitnodiging van Travel South Dakota bezocht ik de Buffalo Roundup. De Roundup vindt jaarlijks in het laatste weekend van september plaats. De toegang tot het evenement is gratis. Wel geldt de reguliere entreeprijs voor het Custer State Park van $20 per voertuig.
- Vier tips voor de fraaie Vlaamse Westhoek - 2 augustus 2022
- Citytrip Aken - 3 juni 2022
- Emirates met kids - 25 mei 2022
