Klaipeda en de Koerse strandwal
Vanuit Kiel in Duitsland vertrekt de kortste verbinding met de Baltische staten: een veerboot naar de Litouwse havenstad Klaipeda. Deze stad heette ooit Memel nadat de kruisvaarders het gebied langs de kust innamen en een kasteel -Memelburg- stichtten. Op enkele korte perioden na bleef de stad tot het begin van de 20e eeuw Duits. Je vindt er dan ook vakwerkhuizen en andere Duitse bouwkenmerken. Er is een oude stad rond het theaterplein en een nieuwe stad met de Liepu als de straat met de meeste architectonische hoogtepunten.
Typische huizen in Klaipeda
Neem vanuit Klaipeda een veerboot die je naar de Koerse Schoorwal (Curonian Spit) brengt. Deze 98 kilometer lange zandstrook is één van de meest bijzondere natuurgebieden van Europa. Vanuit de Russische exclave Kaliningrad loopt ze, nergens meer dan vier kilometer breed en op sommige punten slechts 350 meter smal, naar Klaipeda. Je vindt er fraaie stranden, en spectaculaire woestijnachtige landschappen. De houten huisjes in het plaatsje Nida ogen als een perfect gestileerd decor voor een film over tijdloos vissersleven. Je kunt de Schoorwal met de auto doen, maar voor een mooiere beleving kun je een fiets huren.
De Koerse Strandwal
Vissershuisjes in Nida
Kaunas, Druskinskaya en Trakai
Vanuit Klaipeda is het een kleine drie uur rijden naar Kaunas. Maak een stop bij het kunstmuseum in Plunge. Kaunas, de tweede stad van Litouwen was ooit een Hanzestad en is tegenwoordig de belangrijkste museum- en universiteitsstad. Op het Raadhuisplein en de omliggende straten kun je zien hoe welvarend de stad ooit was. Het kasteel in Kaunas is het oudste kasteel in Litouwen. Het is gebouwd in de 13e eeuw op de plaats waar de rivieren Nemunas en Neris samenstromen.
Het kasteel in Kaunas
Het loont de moeite nog even door te rijden en (ook) een nacht door te brengen in het fraaie stadje Druskinskaya. Het is een kuuroord voor zoutwater- en modderbehandelingen. Door de ligging aan een meer en de ruime opzet is het een plezierige plaats om doorheen te wandelen en er zijn sfeervolle opties voor verblijf.
Vlakbij Druskinskaya vind je Grutas park, ook wel Stalin’s wereld genoemd. Omringd door wachttorens die een gevangenenkamp sfeer moeten oproepen vind je hier de beelden Sovjetleiders die ooit de pleinen van Litouwse steden (ont)sierden.
Grutas Park – Lenin
Grutas Park – Stalin
Als je je weg vervolgt richting Tallin, maak dan zeker een stop in Trakai. Het kasteel van Trakai is een van de bekendste toeristische bezienswaardigheden van de Baltische staten. Het is gelegen op een eiland in het Galvė-meer. Het kasteel stamt uit de veertiende eeuw en is in een aantal fases uitgebreid. Vanaf de vijftiende eeuw was het een woonresidentie en later een gevangenis. Het raakte geleidelijk in verval. In de twintigste eeuw is het kasteel in fases hersteld in een vijftiende-eeuwse stijl. En Trakai is een fraai stadje.
Het kasteel van Trakai
Vilnius
Vilnius, de hoofdstad van de grootste der Baltische Staten, is een stad van monumenten. Er zijn er meer dan duizend. De oude stad begint bij de Gate of Dawn, een oude stadspoort, die een kapel huisvest met een beroemd icoon van de maagd Maria, een wat vreemde combinatie van geschilderde handen en gezicht omlijst door veel goud. Op zichtafstand van die kapel is de barokke sint Theresakerk, met binnenin een rococo interieur vol gestuukte engeltjes en goudkleurige versiering. En ook hier weer op zichtafstand een volgende kerk. Op het gebied van kerken is de stad behoorlijk gezegend. Je vindt ze in zo’n beetje iedere denkbare bouwstijl.
De oude stadspoort
Het beroemde icoon
De oude stad bevindt zich tussen de Gate of Dawn en een park dat het Upper Castle, een ronde bakstenen burcht, het Nationale museum, het museum voor toegepaste kunst en het archeologisch museum bevat. Ervoor het Lower Castle en de witte neoclassicistische Kathedraal met zijn losse toren. Pilies, de straat die vanuit het park zuidwaarts loopt is een mooie straat met doorkijkjes vol bruine en rozige pasteltinten. Hier vind je ook een aantal aardige terrassen en eetgelegenheden.
Vilnius kent fraaie straten
De Kathedraal van Vilnius
Het uppercastle in Vilnius
Voor een wat meer luguber uitstapje kun je het Museum of Genocide Victims bezoeken, gevestigd in een voormalig KGB gebouw. De cellen die er ooit waren zijn gereconstrueerd en aan de muren zijn gruwelijke foto’s te zien van dood en marteling. De Russen waren hier de onderdrukkers, iets dat in de Baltische staten nog lang niet vergeten is.
Loop je vanuit het centrum naar het het oosten en steek je de rivier Vilnelė dan kom je in Uzupio, een zelfbenoemde vrijstaat met een eigen grondwet, met artikelen als ‘iedereen heeft het recht fouten te maken’, ‘iedereen heeft het recht uniek te zijn’ en ‘iedereen heeft het recht om lief te hebben’. Gesticht door de artiesten en bohemiens die in de wijk volop te vinden zijn.
Het symbool van Uzupio
Uzupio voor en van artiesten
Via de kruisheuvel en slot Rundale naar Bauska
Vervolg je weg naar Šiauliai. Hier vind je een heuvel met honderdduizenden kruisbeelden. Ontstaan in de 14e eeuw toen de bevolking kruisbeelden plaatste als herinnering aan de succesvolle strijd tegen Duitse ridders. Het werd een heiligdom voor Katholieken en een symbool van verzet. Als laatste tegen de Sovjet overheersing.
De kruisheuvel in Siauliai
Rijd verder Letland binnen richting Bauska, waarna je midden in het land een imposant barok meesterwerk vindt. Het slot Rundale, hoewel het de grandeur van een paleis heeft, was het zomerverblijf van de hertog van Koerland. Van buiten strak, met een fraaie tuin ervoor, van binnen rijk gedecoreerd. Gedetailleerd stukwerk, bewerkte plafonds. Barokker kun je het je haast niet voorstellen.
Slot Rundale
Barokke details in Slot Rundale
In het nabijgelegen stadje stadje Bauska vind je nog een kasteel, dat fraai op een heuvel gelegen is.
Via Tukums en Kandava naar Kuldiga
Straten met fraaie doorkijkjes, huizen met een geschiedenis en wat nietszeggende nieuwbouw. Onderweg vind je enorme kuuroorden uit de Sovjet tijd. Verder zijn het mooie oude plaatsjes met houten huizen, kastelen, burchten en kerken. In Kuldiga vind je de langste bakstenen brug van Europa en een 249 meter brede waterval, die echter slechts twee meter verval kent.
Tukums
Kuldiga
Het nabijgelegen Kemeri nationaal park is vooral bekend om zijn ongerepte veen- en moeraslandschap met houten boardwalk en als plek om vogels te spotten.
De Kemeri moeraslanden
Naar de Oostzee
Via de havenplaats Ventspils rijd je door het Slitere Nationaal park. Dit zeer dunbevolkte nationale park met in de kern een uniek oerbos aan de kust is een geologisch openluchtmuseum. Er zijn allerlei landschapskenmerken te vinden die een relatie hebben met de geschiedenis van de Oostzee. Met bomen begroeide duinenrijen, meertjes en moerassen. Een mooie rit. Aan het eind van de weg bereik je het uitgestrekte lege strand van Kap Kolka, waar de Oostzee en de golf van Riga samenkomen. Het is aan te bevelen om in de plaats Kolka een fiets te huren en een dag uit te trekken om het park ook op deze manier te zien. Ook de badplaats Jūrmala is een mooie tussenstop naar Riga.
Kap Kolka
Riga
Vanaf Kolka is het een korte rit naar Riga, de grootste stad in de Baltische Staten. Riga geldt als de Art nouveau hoofdstad van Europa. De oude binnenstad, op de rechteroever van de Westelijke Dvina, wordt omringd door vestingwerken en is een Unesco monument. Bezienswaardigheden zijn onder meer de St Peterskathedraal, de Dom en de oude Kruittoren, het enige bewaarde deel van de oude stadswal. Verder is het centrum een waar feest van Art Deco architectuur, met fraaie panden als de beurs en het huis met de kat. En veel meer, het loont om genoeg tijd uit te trekken. Aan de rand van het centrum vind je het opvallende vrijheidsmonument, opgericht in 1935.
In de het zogenaamde ‘Stille Centrum’ ten noorden van de oude stad is vooral Art nouvau te bewonderen. De Jugendstill of Art nouveau is de wat meer barokke voorganger van de Art Deco. Er is veel, heel veel. Toen deze bouwstijl op zijn hoogtepunt was kende Riga een financiële boom en het verbod op het bouwen van stenen huizen buiten de stadswal was net opgeheven. In de middeleeuwen stonden daar slechts houten huizen, die bij iedere inval werden vernietigd om te voorkomen dat de vijand ze als schuilplaats kon gebruiken. Toen, door de gevorderde techniek van oorlogsvoering, stadswallen zinloos werden, werd het toegestaan in steen te bouwen. Dit had een kleine bouwhausse als gevolg.
Riga-Art nouveau facade
Buiten het centrum vind je een mooie mix van stijlen, goed voor uren plezierig zwerven. Leuke uitstapjes kun je maken door gewoon op een tram te springen en na een paar haltes uit te stappen en rond te kijken.
Gauja National park
Vervolg je weg naar het noorden. Na Riga is het Gauja Nationaal park de bekendste attractie van Letland. Begrijpelijk, want de groene vallei rond de rivier de Gauja is een attractief en afwisselend natuurgebied. Je kunt er wandelen maar ook kanoën, bobsleeën en paardrijden. En daar bovenop biedt de regio ook een behoorlijke dosis cultuur, met de plaatsen Sigulda en Cesis waar je fraaie kastelen vindt met een interessante geschiedenis. In de buurt van Cesis vind je ook een barok houten herenhuis, met een leuk theehuis erbij.
Sigulda – Gauja national park
Tartu
De volgende stop is Tartu, de tweede stad van Estland, de kleinste van de Oostzeelanden. Tartu is het intellectuele en culturele hart van het land. Het was ooit een Hanzestad, maar door oorlogen en branden is de bebouwing uit die tijd grotendeels verdwenen. Neoclassicistische en barokke gebouwen, houten huizen en laagbouw kenmerken het centrum nu. Een aangename plaats om doorheen te dwalen. Het historisch hart is het Raadhuisplein, met een fontein en een beeld van kussende studenten.
Tartu
Verder is er de universiteit waarvan de fraaie hoofdgebouwen liggen aan de voet van de Domheuvel, een ander landmark waarin centraal de ruïne van de 13e-eeuwse dom ligt, wat ooit een imposant gebouw was. Aan het zuidelijke deel van de heuvel vind je het observatorium, dat ooit de grootste telescoop ter wereld bevatte. En je vindt in de stad ook het Estse nationaal museum.
Via Haapsalu naar de eilanden Muhu en Saarema
Haapsalu, op 100 kilometer van Tallin is een mooie badplaats, gelegen in de bocht van een baai. Het is typisch Estse provincieplaats met kleurrijke houten huizen, een paar aardige musea, waaronder een zeer omvangrijk spoorwegmuseum gevestigd in een oud station, met een keur aan treinstellen en (stoom) locomotieven. Voor de liefhebber een traktatie.
Haapsalu
Steek vanuit Haapsalu over naar het eiland Sareema, het grootste eiland in de Baltische staten. Dit dunbevolkte eiland is een genot om rond te rijden. Bossen en akkerland, vissersdorpen, fraaie kerken, houten huizen en de zee op veel plekken nabij. Hier is echt nog de rust van het platteland. En de beroemde windmolens niet te vergeten. Kurresare, de hoofdstad, is relatief rustig, met een aantal fraaie gebouwen en een in een park gelegen kasteel. En vanuit Sareema kun je oversteken naar Muhu, een zo mogelijk nog rustiger en sfeervoller eiland.
Windmolens bij Angla op Sareema
St Catharines kerk op Muhu
Tallin
Tallinn, de hoofdstad van Estland, ligt tegenover Helsinki aan de Finse golf. Het is de Hanzeperiode die, naast de middeleeuwen, zijn sporen heeft achtergelaten in het oude centrum. Tallin heeft volgens Unesco het best bewaarde middeleeuwse stadscentrum van Europa. Het is omgeven door een muur voorzien van torens met namen als Kiek in de Kök, Lange Herman en Dikke Margareta.
De oude stad van Tallin
Een belangrijke bezienswaardigheid op de Domberg, het hooggelegen deel van het centrum, is de imposante Alexander Nevski-kathedraal. Vlakbij vind je de Domkerk, met zijn karakteristieke gevormde kerktoren. Deze en andere spitsen, waaronder die van het stadhuis, geven Tallinn zijn karakteristieke ‘skyline’ van spitse torens.
Stadhuis van Tallin
Middeleeuwse stadspoort – Viru Gate
In de benedenstad gaat de sfeer van de middeleeuwen verder. Het oude raadhuis op het plein bepaalt de sfeer. De erbij gelegen Pikk tänav (Langestraat) is een straat vol fraaie koopmanshuizen, die in het noorden uitkomt op een maritiem museum in Dikke Margareta’s toren.
Ten westen van het centrum is het Kadrioru (Kadriorg) park. Ooit kocht tsaar Peter de Grote daar een eenvoudige driekamerwoning. Dit is nu een museum gewijd aan het leven van de tsaar. Voor zijn tweede vrouw Catharina bouwde hij een fors paleis in barokstijl, compleet met een siertuin van een vierkante kilometer.
Het paleis aan Kadriog park
En Tallin bevat meer dan fysiek Unesco erfgoed. Ook de Baltische weg wordt bij het erfgoed gerekend. Deze zeshonderd kilometer lange menselijke keten van Tallin, via Riga naar Vilnius, werd in 1989 gevormd door de inwoners van de Baltische staten in hun streven naar vrijheid staat en op de Unesco Wereldgeheugenlijst.
De ideale route voor je roadtrip Baltische staten
Vanuit Tallin kun je een veerboot nemen naar Stockholm of terugrijden naar Klaipeda. Dat is een rit van ruim acht uur. Je kunt ook overwegen Riga eerst over te slaan en als tussenstop op de terugweg te doen. Je kunt de route door de Baltische staten natuurlijk ook met een huurauto doen. In dat geval is het het handigst om Riga als begin- en eindpunt te nemen en vandaar richting Oostzee te gaan, af te zakken naar Klaipeda en vandaar de route als omschreven te volgen, waarbij Riga wordt overgeslagen en Haapsalu en de eilanden als laatste voor Riga gedaan worden.
- Beieren anders: Augsburg en Regensburg - 11 januari 2024
- Pyrénées-Orientales: Mountainbiken in de Albères - 5 oktober 2023
- De Carian Way: erfgoed in Turkije - 23 augustus 2023
