De deelstaat Baden-Württemberg vind je in het zuidwesten van Duitsland, grofweg het gebied tussen Mannheim en de Bodensee. Een regio bijna net zo groot als Nederland. Wintersporters zullen Baden-Württemberg vooral kennen als de regio waar je doorheen rijdt op weg naar de Alpen. Je kent vast knooppunt Pforzheim, berucht vanwege de eeuwige files, Stuttgart, Karlsruhe, de Swäbische Alb en Ulm met haar beroemde Münster. Maar niet de regio zelf. En dat is zonde, want Baden-Württemberg is verrassend wild, ongerept en begeesterend.
Rankmühle, een traditionele boerderij met de voor de regio kenmerkende bloemenpracht voor de ramen
Het is dus ook niet voor niets dat Baden-Württemberg een populair vakantiegebied is. Mijn eerste kennismaking met de provincie in 2016 was verrassend. Ik verbaasde me over de heuvelachtige en bosrijke omgeving, maar bovenal over de betrokkenheid en milieubewuste denkwijze van de locals. De regio is naar eigen zeggen The Sunny Side of Germany en doet veel dingen net even anders dan de rest van Duitsland. Dit is het gebied van Duitsland met de meeste Michelinsterren en de meeste zonuren. Baden-Württemberg richt zich op natuurliefhebbers, lekkerbekken en cultureel geïnteresseerden. Duurzaam reizen is een belangrijke pijler.
De Feldsee. Mooi omsloten door de bossen.
Welkom in het zuiden!
Tijdens een trip naar Baden-Württemberg ontdek je niet alleen de dichte bossen van het Zwarte Woud, de schoonheid van de Swäbische Alb en het Bodenmeer. Maar ook een verscheidenheid aan gezellige dorpjes met typisch Duitse vakwerkhuizen, burchten, kastelen, kloosters, kerken, grotten en wijngaarden zorgen ervoor dat jaarlijks massa’s toeristen toestromen naar dit gebied. En dan kun je ook nog genieten van de lekkerste specialiteiten. Kijk maar mee!
Weilanden en groene wouden
#1 Proef de smaken van Baden-Württemberg – combineer wandelen met culinair genieten
Vraag het een fijnproever en ze zullen je unaniem antwoorden dat je voor gastronomische hoogtepunten in Zuidwest-Duitsland moet zijn. Al sinds lange tijd staat het drielandenpunt van Duitsland, Frankrijk en Zwitserland bekend om zijn hoogwaardige keuken met regionale ingrediënten. Hier wordt gewerkt met kwaliteit, spullen die betrokken worden bij vaste lokale partners. Kleinschaligheid, ambachtelijkheid en innovatie op het gebied van recepten. Je kunt kennismaken met lokale ingrediënten tijdens een tour met wilde kruiden. Of je volgt een workshop bij de banketbakker, want de Schwarzwälder Kirschtorte is natuurlijk het culinaire icoon van het Zwarte Woud.
Proef Maultaschen en Spätzle, Brezeln, Flammkuchen en Rostbraten. Ook de Badense wijnen, speciaalbieren uit zowel Baden als Württemberg, Duitse Gin en ʹWässerliʹ (een vruchtenbrandewijn) kom je in deze regio tegen. Praat met brouwers en wijnmakers over hun ambachten en leer meer over eeuwenlange tradities. Probeer lokaal gedistilleerde fruitbrandewijn die afkoelt in “schnapsfonteinen” op de Schnapps Distillery Trails in Sasbachwalden. Proef in Ehingen bekroonde bieren bij vijf brouwerijen op de zogenoemde Beer Hiking Trail. In de vroege zomer fiets je op de Baden Asparagus Trail door aspergevelden en bestel je verse asperges bij tavernes.
Baiersbronn ligt in het noordelijkste deel van het Zwarte Woud. Deze stad is zowel een goede uitvalsbasis voor mooie wandelingen, als plek voor uitstekende gastronomie. Met meerdere wereldberoemde sterrenrestaurants biedt de stad bezoekers naast prachtige, ongerepte natuur ook eersteklas culinair genot. In de regio zijn verschillende uitdagende wandeltochten uitgezet die leiden naar eetgelegenheden in de omgeving. Niets lekkerder dan een goede maaltijd na een stevige wandeling. Je wordt er verwend met regionale lekkernijen, zoals de zogeheten Baiersbronner Schätzen.
Bekijk voor meer informatie en gastronomische wandelroutes de interactieve kaart op de website Wandern im Schwarzwald.
Enzklösterle, het meest karakteristieke dorp in de regio, in het hart van het Zwarte Woud
Schwarzwalderham , salami en worst
#2 Ontdek de “kleine stadsparels”
Iedereen kent Stuttgart en Heidelberg, het Zwarte Woud en de Bodensee. Maar om het hart en de ziel van de regio te begrijpen, moet je de zogenaamde Kleinstadtperlen van Baden-Württemberg verkennen. Prachtige stadjes, kleine juweeltjes, deels verscholen te midden van prachtige natuurlandschappen. Sommige staan bekend om hun goede wijn, bier of schnaps; anderen voor een speciaal brood, cake of gerecht. Er zijn ongebruikelijke kleine musea en autovrije winkelstraten met unieke boetieks. Op mooie oude marktpleinen en de omliggende historische steegjes zijn nog steeds bruisende wekelijkse markten, waar boeren hun verse producten verkopen en buren elkaar ontmoeten om bij te praten. De locals vertellen je graag alle ins en outs over de regio!
Heidelberg Altstad, met de statige villa’s en appartementsgebouwen aan de overkant van de Neckar
Vakmanshuizen met wijnkelders
Blaubeuren
#3 Baden in stijl – ontspannen in harmonie met de natuur
In Zuidwest-Duitsland vind je niet alleen historische badhuizen, maar ook moderne wellness-oases. Al eeuwenlang komen toeristen van heinde en ver voor de bronnen met ‘Heilwasser’, die geneeskrachtige eigenschappen toegekend krijgen. Kuren hoort bij de cultuur van de streek en een onderdeel hiervan is de sauna. Zo kun je zweten in een boomhut-sauna in Baiersbronn, kiezen voor de historische belle époque- en jugendstilbaden die voor esthetisch genot en welzijn zorgen, baden in elegante Moorse baden en no nonsense bosbaden met modder, turf en klei ontdekken.
Een genot voor de zintuigen is “Wellness on tour” rond de Schwäbische Alb, waar je wellnessbehandelingen zoals handpeeling, ontspanningsoefeningen en muzikale stimulatie kunt verwachten. Alles in het hart van het platteland en omgeven door het adembenemende landschap van het biosfeergebied. Hier heb je niet per se een dure beautyfarm nodig, maar gewoon tijd, muze en creativiteit. Want weet je wel hoe fijn het is om op blote voeten op de zachte bosbodem te lopen? Of hoe rustgevend een modderbad is? Experts zeggen dat we beter ontspannen in harmonie met de natuur.
Baumhaussauna (c) Wellnesshotel Tanne Baiersbronn
Het Mawell resort in Langenburg – in harmonie met de natuur (c) A. Schmid
Jugendstil – de Merkel-baden in Esslingen (c) Peter Göbel
#4 De reis is de beloning – op weg naar innerlijke balans
Natuurlijk zijn er in Baden-Württemberg volop ziplines, boomkroonpaden, touwbruggen en uitkijktorens met prachtige namen als “Himmelsglück”. Maar wie liever betrokken wil raken bij kleine avonturen, kan beter buiten de gebaande paden het bos ingaan. Daar ervaar je de stilte en krijg je de mogelijkheid om onderweg kleine wonderen te ontdekken. In het zuidwesten vind je tal van reflecterende routes en pelgrimsroutes die een langzamer tempo bevorderen en waar je die verbondenheid met de natuur gegarandeerd zult voelen. Kijk eens naar het Hugenoten- en Waldenzenpad, de Martinusweg-route, de Pelgrimsroute Oberschwaben of de pelgrimsweg van Salem naar Birnau.
De biosfeerregio van de Schwäbische Alb heeft veel te bieden als het gaat om gevarieerde wandelroutes. In de omgeving van Ehingen vind je ook veel meditatietrails. De Ehinger Alb-routes voor bezinning en inkeer volgen een cirkelvormige route door een gevarieerd landschap en nodigen je uit om je dagelijkse leven stap voor stap achter je te laten en een nieuwe kwaliteit van leven te bereiken. Borden langs het pad vragen je om het oude en vertrouwde te heroverwegen en nieuwe prikkels te geven in de vorm van “reflectieve gevoelens”.
Van een iets ander kaliber zijn de ‘Pfade der Stille’ in de vallei van de Jagst waar natuur en cultuur samensmelten. Deze spirituele rustpaden leiden rond vijf gemeenschappen op bijzonder revitaliserende locaties: plaatsen die zowel een verrassende en ontroerende meditatieve rust als een tastbare spiritualiteit bieden. Voorbeelden zijn natuurlijke monumenten zoals een 1000 jaar oude lindeboom, een koelgrot en een meer dat slechts af en toe ontstaat. De paden in de regio Hohenlohe verbinden ook kloosters, kapellen en bedevaartsoorden zoals de Lourdesgrot in Zaisenhausen. Uiteraard kun je af en toe een stop maken bij de wijnboer of een van de vele bierbrouwerijen om aan te schuiven voor een traditioneel gerecht als Spätzle of Maultaschen. Niet alleen lekker, maar ook goede brandstof voor de wandelaar.
De toren van het Baumwipfelpfad Schwarzwald met de roetsjbaan naar beneden
Door het oerbos Bärlochkar
#5 Ontdek de hoogtepunten van de wijncultuur
Een aantal van de meest beroemde vakantieroutes loopt dwars door Baden-Württemberg, zoals bijvoorbeeld de Romantische Straße, de Burgenstraße (Kastelenroute) en de Deutsche Fachwerkstraße. In totaal lopen er twintig vakantieroutes door de mooiste regio’s en naar beroemde bezienswaardigheden in dit gebied. De Badische Weinstraße is een route voor genieters. De route start in Zwitserland en kronkelt via prachtige wegen door de Duitse wijnregio “Baden” tot aan Hessen. Het is een aanrader om de vele wijnroutes in Zuidwest-Duitsland te verkennen, van de Kaiserstuhl in het westen tot het Bodenmeer in het oosten, langs het lieflijke Tauberdal en de Neckarvallei.
Langs de Badische Weinstraße lokken talrijke vakwerkdorpjes, wijndorpen, boerderijen, wijngaarden en wijnmakerijen met leuke activiteiten en vele evenementen. Als een parelsnoer komen wijnboeren, wijndorpen en landschappelijke hoogtepunten samen. Van de vier grote vaten in het kasteel van Heidelberg tot het Erlebnispfad “Wein und Stein” in Heppenheim aan de Bergstraße, waar je op zoek gaat naar de sporen van de Duitse wijncultuur. Van een bezoek aan het wijngoed in het klooster Lorsch tot biologische wijnbouw bij Abril – het grootste, ecologische wijngoed in de regio Kaiserstuhl. Van een wandelpad door de vulkanische rotstuin Winklerberg bij het dorpje Ihringen tot het Wijnbouwmuseum in Meersburg aan de Bodensee. Op de Badense wijnroute is altijd iets te beleven.
De mooiste plekken van de “Weinstraße” bekijk je met een van de “Weinerlebnisführer Baden“. Een netwerk van gidsen uit de regio, met passie voor de Badense wijnen, bieden talrijke tochten door de regio aan. De zogenoemde wijnbelevenisgidsen zorgen voor speciale wijnarrangementen, culinaire wijnproeverijen of wijngaardrondleidingen. Je kunt lopend, met de fiets, met een e-scooter of zelfs met de tuk-tuk door het wijngebied. Bij de seizoensgebonden “Besenwirtschaften” of “Straussenwirtschaften”, kleine pop-up kroegjes op het terrein van de wijnboeren, kun je genieten van de eigen producten zoals asperges, ham, forel en natuurlijk wijn. Van het bezichtigingen van wijnkelders tot wijnwandelingen die je duidelijk het verschil laten zien tussen de professionele bio-boer en de ‘normale’ boer, je leert hier alle wijngeheimen kennen!
Wijngaarden van Metzingen
Hessigheim Rock Gardens langs de Neckar
Baden-Württemberg – The Relaxed South
Baden-Württemberg heeft het allemaal. Bergen, dichte bossen, sfeervolle steden, riviervalleien, romantische kastelen en burchten, grotten, meren en wijngaarden. Het is er niet hip, wel traditioneel. De combinatie van ongerepte natuur en zonnig weer is onverslaanbaar. Plus: een uitstekende keuken, de warme gastvrijheid en mensen die verrassend dicht bij de natuur leven, met een ongekende liefde voor het milieu. De bijzondere ervaringen in het Zwarte Woud zijn gericht op slow travel, slow food, natuurbeleving en wellness. Want langzaam en mindful leven lijkt hier vanzelf te gaan. Ik voel me rijk dat ik deze plek, niet al te ver van huis, ontdekt heb. Een echte aanrader voor de bewuste reiziger!
Meer inspiratie voor een bijzondere vakantie vind je op de hele leuke Engelstalige site van Tourism Baden-Württemberg!
- Phoenix en de Old West - 26 september 2024
- Magistraal Méribel - 25 september 2024
- 5 topbestemmingen voor je volgende treinreis - 19 september 2024
Theo Molenaar zegt:
Ja, ik vond het ook een afwisselende mooie en aangename streek. Heb er goede herinneringen aan.