5x doen in de Alentejo in Portugal

Foto door Joao Fructuosa, met dank aan Turismo do Alentejo

Switch off from light pollution – sterrenkijken in het Dark Sky Reserve

Als je ‘s nachts in Nederland naar de lucht kijkt, heb je geluk als je sterren ziet. Door lichtvervuiling is de sterrenhemel in ons land namelijk niet of nauwelijks te zien. In de Alentejo in Portugal is dit heel anders. Het gebied rond het Alqueva meer is ’s nachts zo donker en helder, dat het als eerste ter wereld de onderscheiding ‘Dark Sky Reserve of Starlight Tourism Destination’ heeft gekregen. Dark Sky Alqueva is een gebied van 3000km²rond het grote Alqueva meer. De gemeenten rondom het meer (zoals Monsaraz) houden hun verlichting ’s nachts minimaal, met een fantastische sterrenhemel als resultaat.

Door de heldere, donkere lucht is het makkelijker om de Grote Beer, de kleine Beer en vele andere sterrenbeelden te herkennen. Dit kan zowel met als zonder telescoop. Wil je meer leren over het sterrenstelsel of heb je wat hulp nodig om sterrenbeelden te herkennen, dan kun je met een gids op pad. Ook is de sterrenhemel een feest voor fotografen. Wie gegarandeerd met mooie foto’s van de sterren wil thuiskomen, kan ter plaatse een fotografieworkshop volgen. Je krijgt dan hulp met de juiste instellingen van je camera, zoals de sluitertijd. Een statief en een spiegelreflexcamera zijn een must.

Reistips:

Het Dark Sky Alqueva heeft gemiddeld 286 heldere (onbewolkte) nachten per jaar. Hoewel de kans op een heldere hemel dus groot is, moet je ook een beetje geluk hebben. Wil je je kansen vergroten? Plan dan meerdere dagen in het gebied.
De beste reistijd voor astro-toerisme in de Alentejo is mei tot en met juli. De Melkweg is dan het best zichtbaar.
Het Middeleeuwse vestingstadje Monsaraz ligt middenin het Dark Sky Reserve en is een bezoekje waard. Monsaraz ligt op een heuvel, met uitzicht op het Alqueva meer.
Accommodatietip: farmstay São Lourenço do Barrocal

Switch off from fast food: percebes, petiscos en porco preto

De Alentejaanse keuken is er een van eenvoud. Je hebt weinig ingrediënten nodig, maar wát je gebruikt moet vers zijn en het liefst lokaal vervaardigd. De meeste restaurants passen een ‘farm to table’ of ‘market to table’ concept toe. Ook moet het ingrediënt in zijn waarde worden gelaten. Zo heeft vis bijvoorbeeld alleen wat kruiden nodig en geen zware saus.

In de Alentejo eet je olijven en olijfolie met ambachtelijk brood, ham, kaas, ‘porco preto’ (zwart varkensvlees), inktvis, krab en andere vlees- en visgerechten. Uiteraard geserveerd met lokale wijn, want Alentejo is de wijnstreek van Portugal. Het meest bijzondere gerecht wat ik hier heb gegeten, is ‘percebes’. Deze zeevruchten leven op de rotsen. Je maakt eerst een klein scheurtje in het midden, waarna het eetbare deel tevoorschijn komt. Probeer ook zeker ‘petiscos’, de Portugese variant van tapas.

De keuken van Alentejo heeft mij verrast. Dat komt mede doordat de restaurantjes er van buiten niet uitzien naar het verfijnde eten wat er uit de keuken komt. Ik heb de lekkerste dingen gegeten in restaurantjes die we vonden in achterafstraatjes in ingeslapen dorpjes. Wat ik ook leuk vind, is dat er achter veel gerechten een verhaal zit. Op elke menukaart is een assortiment van zoete toetjes te vinden. Daarbij wordt verteld dat in kloosters desserts traditioneel van eigeel werden gemaakt, omdat de nonnen het wit gebruikten om hun kleding te strijken.

Tip: via je accommodatie kan je meestal van alles regelen. Omdat het toerisme in Alentejo nog niet zo ontwikkeld en gecommercialiseerd is, zijn er weinig georganiseerde food tours. Maar de gastheer van je B&B kent misschien wel iemand die je mee kan nemen naar de lokale markt, om vervolgens een recept te leren. Of misschien is je gastvrouw wel een ster in brood bakken en wil ze dit demonstreren.

Switch off from traffic: wandelen over de Fisherman’s trail

De Alentejo is uitstekend te verkennen per huurauto. Het wegennetwerk is duidelijk en het verkeer is rustig. Zelden ben ik in een gebied zo weinig tegenliggers tegengekomen onderweg. Wandelen is echter de fijnste manier om de Alentejo te verkennen. De Rota Vicentina is een uitgebreid wandelnetwerk van 450 km. Het mooiste deel daarvan vind ik de Trilho dos Pescadores (Fisherman’s Trail). Deze wandelroute loopt langs de kust, daar waar de vissers vroeger liepen om bij de beste visplekjes te komen. Nu vind je er complete rust en prachtige natuur. Je loopt langs ruige kliffen, prachtige lege stranden en duinen. De Atlantische oceaan beukt tegen de rotsen, er waait een frisse wind en je hebt de mogelijkheid van een verkoelende duik in zee langs een verlaten strand.

De Fisherman’s Trail bestaat uit 4 aaneengesloten dagwandelingen: Porto Covo – Vila Nova de Milfontes (20 km), Vila Nova de Milfontes – Almograve (15 km), Almograve – Zamujeira do Mar (22 km) en Zamujeiro do Mar – Odeceixe (18 km). Dit zijn stevige wandelroutes. Het smalle pad langs de kliffen bestaat voornamelijk uit mul zand, wat het lopen zwaarder maakt. Almograve heeft werkelijk fantastische stranden. Vila Nova de Milfontes en Porto Covo zijn ingeslapen vissersdorpjes, waar het leven in rustig tempo verloopt. Er is één hoofdstraat, oude mannen komen op de hoek van de straat samen voor een praatje en men kijkt verbaasd op bij het horen van een andere taal dan het Portugees. Wie niet de hele dag wil lopen of graag hetzelfde begin- en eindpunt heeft, kan een van de ‘circular routes’ volgen. Deze variëren van 6 tot en met 14 kilometer en zijn in een dagdeel te doen.

Praktische tips:

Het toerisme in Alentejo is niet groots van opzet, maar wel goed ingesteld op wandelaars. De Rota Vicentina heeft een uitgebreide website met veel handige informatie, zoals routekaarten. Ook kun je via deze website vervoer, maaltijden en (bagage)transport regelen. Door via deze website te boeken, ondersteun je de partijen die het wandelnetwerk onderhouden.
Wandel van noord naar zuid. De wind komt hier namelijk altijd uit het noorden. Vanuit het zuiden omhoog lopen is door de tegenwind een stuk zwaarder.
Op de route van Almograve naar Zamujeira do Mar (dagwandeling van 22 km) kom je langs de kliffen van Cabo Sardão. Hier nestelen ooievaars, wat geweldig is om te zien.

Switch of from noise: riviercruise op het Alqueva meer

Tijdens mijn reis door de Alentejo heb ik me meerdere keren verbaasd over de enorme rust en stilte. Dit was vooral zo in de omgeving van het Alqueva meer. Dit is het grootste kunstmatige meer van Europa (250 km²), aangelegd in de Guadiana rivier. Het stuwmeer heeft in deze regio voor een grote verandering gezorgd. Waar vroeger velden vol olijfbomen en kurkeiken lagen, vind je nu een grote lagune die uitnodigt tot varen, zeilen en zwemmen. Voor de aanleg van het meer moest zelfs een compleet dorp (Aldeida da Luz) verplaatst worden.

Vanuit de Amieira Marina kun je privéboten huren voor een verrassende riviercruise. Op de boten kun je koken en slapen, waardoor ze geschikt zijn voor een (mid-)week of langer. Een vaarbewijs of ervaring achter het roer is niet nodig, want de boten zijn gemakkelijk te besturen en je krijgt een uitgebreide handleiding mee. Het meer heeft geen enkele sluis. Je hebt de volledige vrijheid om aan te meren waar je wilt, zoals bij kleine eilandjes en dorpjes. Terwijl je over het meer dobbert, is de drukte van het alledaagse leven heerlijk weg ver.

Leuk om te weten: eens per jaar worden er 600 flessen wijn van het wijnhuis Ervideira uit het Alqueva meer opgevist. Deze hebben dan 8 maanden op de bodem van het meer gerijpt.

Switch off from mass tourism: farmstays & travel like a local

Massatoerisme is een onbekend woord in de Alentejo. De regio ontvangt slechts vijf procent van de toeristen in Portugal. Een groot deel van die bezoekers is zelf Portugees. Daardoor hoef je niet ver te zoeken voor een ‘local experience’.

Wat ook bijzonder is, is dat de stranden in Alentejo beschermd zijn. Er mag daardoor niet méér gebouwd worden dan de bebouwing die reeds aanwezig is. Zo blijven de stranden leeg en wordt de bouw van kilometers hotels en boulevards langs de kust voorkomen. Dit levert prachtige lege stranden en onbelemmerde uitzichten op. Mijn favoriete deel van de kustlijn van Alentejo ligt bij het plaatsje Almograve. Ik was er in de lente, toen alles in bloei stond. De kleuren waren fantastisch.

Het kleinschalige aspect zie je ook terug in de accommodaties in de Alentejo. Er zijn veel B&B’s en farmstays. Ze bieden vaak een restaurant en een activiteitenprogramma, om je uit te nodigen om meerdere dagen te blijven en tot rust te komen. Zelf sliep ik in farmstay São Lourenço do Barrocal in het Dark Sky Reserve. De stranden en de Fisherman’s trail verkende ik vanuit Naturarte. Mijn kamer lag tussen de sinaasappelbomen en ’s avonds na het diner speelde de gastheer Fadomuziek. Meer bijzondere accommodaties staan op de website van Casas Brancas.

Meer weten over de Alentejo in Portugal?

Ik bezocht de Alentejo tijdens een persreis op uitnodiging van Turismo do Alentejo.
Kijk voor meer reisinspiratie op www.visitalentejo.pt of volg de regio via Facebook.

Over
Laatste berichten

Sascha

Als Sascha niet op reis is, schrijft, praat of droomt ze erover. Haar verlanglijstje? De hele wereld! Sascha’s reishonger is voorlopig nog niet gestild.

Laatste berichten van Sascha (alles zien)