Zika uitbraak Latijns-Amerika

Het leek ineens uit het niets te komen. Het zikavirus, dat verspreid wordt door killermuggen, breidt zich in rap tempo uit. In grote delen van Brazilië is de noodtoestand afgekondigd. Duizenden baby's worden geboren met een hersenafwijking.

Zuid- en Midden-Amerika zijn in de ban van het zikavirus, dat overgebracht wordt door muggen. Met man en macht wordt gewerkt aan muggenbestrijding, want de verspreider van het zikavirus moet worden uitgeroeid. Maar ondanks alle pogingen loopt de situatie uit de hand. Brazilië gaat het leger inzetten in de strijd tegen het zikavirus. Volgens de regering is het land de strijd aan het verliezen tegen de muggen die het virus verspreiden.

In mei 2015 is het zikavirus geconstateerd in Brazilië, waarna het zich steeds verder heeft verspreid door Zuid-Amerika. Sinds november 2015 zijn meerdere gevallen van zika geconstateerd in landen als Mexico, Suriname, Venezuela, El Salvador en Colombia. Ook in de Caribbean ontspringen ze de dans niet. Alle regen die doorgaans valt in deze tijd van het jaar werkt in het voordeel van de muggen die de virussen als dengue (knokkelkoorts), gele koorts, Japanse encefalitis en West Nilekoorts verspreiden. Het is relatief eenvoudig voor een mug om een stilstaand plasje water te vinden om eitjes in te leggen. Het is dus ook niet toevallig dat de verspreiding van zika redelijk in dezelfde periode loopt als bij chikungunya een jaar geleden: de regentijd.

tijgermug

Wat is het zikavirus?

Het zikavirus komt voor in tropische gebieden. Het wordt verspreid door de tijgermug, de zogenaamde Aedes-mug, die in de tropen veel in en rondom huis voorkomt. Deze muggen steken zowel overdag als in de late namiddag en begin van de avond. Het is belangrijk om overdag en in de vroege avond tot aan de schemering zorgvuldig antimuggenmaatregelen te nemen in gebieden waar het zikavirus voorkomt. Slaap altijd onder een (geïmpregneerde) klamboe of in een muggenvrije ruimte, draag bedekkende kleding (liefst ook dichte schoenen en sokken) en smeer onbedekte huid in met een muggenwereldmiddel dat DEET (diethyltoluamide) bevat. Voorzichtigheidshalve wordt geadviseerd om concentraties boven de 30% te mijden bij jonge kinderen en zwangeren.

Het zikavirus is in 1947 in de jungle van Oeganda voor het eerst ontdekt. Bij apen. Er zijn veel vragen die nog openstaan, die wetenschappers nog niet hebben kunnen beantwoorden. Onder meer hoe lang het virus actief blijft in je bloed. In 2007 werden de eerste patiënten beschreven in Micronesië. Vanaf eind 2013 werd het zikavirus ook gevonden in Frans-Polynesië, met een epidemie van ongeveer 10.000 patiënten. Vanuit Paaseiland verspreidde het virus zich naar Zuid-Amerika en sinds mei 2015 is er een zikavirusuitbraak in Brazilië. Deze uitbraak verspreidt zich nu al over 21 landen in Zuid- en Midden-Amerika. In alle gebieden waar recent zikavirus is gemeld, komen ook dengue en chikungunya voor.

European Centre for Disease Prevention and Control: Countries with local Zika transmission

European Centre for Disease Prevention and Control: Countries with local Zika transmission

Hoe gevaarlijk is het zikavirus?

Zeer waarschijnlijk veroorzaakt dit virus bij vrouwen die besmet worden in de eerste zes maanden van hun zwangerschap een aanzienlijke kans dat zij misvormde kinderen ter wereld brengen. De baby’s hebben onvolgroeide hersenen en kleine hoofden. Het virus veroorzaakt een afwijking van het centrale zenuwstelsel waarbij de schedelomvang te klein is en baby’s met hersenschade geboren worden. Ongeboren baby’s hebben aan het einde van de zwangerschap al een veel te klein hoofdje. Dit zijn kinderen die geboren worden, die voor het leven verminkt zijn. Dat is dramatisch, dat hebben we nog nooit in de geschiedenis meegemaakt.

Waar eerst gedacht werd dat het zikavirus alleen gevaarlijk was voor de ongeboren vrucht, blijkt nu dat bij volwassen het Guillain Barré Syndroom kan optreden. Dat betekent dat het virus het autonome zenuwstelsel aantast, waardoor functies die het lichaam normaal zelf stuurt uitvallen, zoals je bloeddruk, ademhaling of het feit dat je hart blijft pompen. Hiervan is nog onbekend hoe vaak het voorkomt, maar dit is waarschijnlijk vrij zeldzaam.

De symptomen lijken erg op die van een dengue- of chikungunya-infectie, maar de ziekteverschijnselen zijn milder, en relatief kortdurend. Symptomen ontstaan meestal 3-12 dagen na een beet van een besmette mug. Denk aan gewrichtspijn (met name handen en voeten), hoofdpijn, misselijkheid, koorts, overgeven, huiduitslag. Slechts een kwart van de mensen die besmet raakt met het zikavirus krijgt de ziekteverschijnselen van zikakoorts. De meeste mensen herstellen binnen een week volledig zonder ernstige problemen. Er is geen vaccin om infectie te voorkomen, en ook geen medicijn als je besmet bent. Er is dus geen behandeling mogelijk, behalve het bestrijden van symptomen.

Zika en zwangerschap?

Als je zwanger bent, of zwanger wilt worden, bedenk dan goed of je op dit moment wel naar gebieden waar het zikavirus veel voorkomt wilt reizen. Bespreek de noodzaak van je reis en de risico’s van het zikavirus met het RIVM, de GGD of je verloskundige. Het RIVM adviseert zwangere vrouwen overigens niet naar landen te reizen waar het zikavirus heerst.

Dionne
Laatste berichten van Dionne (alles zien)

Vragen? Suggesties? Of jouw reishonger delen?

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Je mag alleen HTML tags en attributen gebruiken:

<a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>