De Botanische tuin
Behalve ruimte en barbecues worden ook fietsen gedeeld in Aarhus. Kopenhagen was de eerste stad waar in 1995 het van oorsprong Amsterdamse wittefietsenplan gerealiseerd werd. Aarhus volgde in 2004 met een deelsysteem. Het is een statiegeldsysteem; de fietsen zitten vast met een sluiting zoals je die ook op supermarktkarretjes aantreft. Een muntje van 20 kroon (ongeveer 2,50) vormt het statiegeld. Het is een prettige en goedkope manier om de stad te ontdekken. Ik neem een fiets uit een stalling, fiets langs een aantal parken en eindig bij de botanische tuin. Een stiltecentrum in de stad, de randen dicht genoeg bebost om de straten onzichtbaar te maken. Oorspronkelijk opgezet als botanische tuin voor de universiteit van Aarhus bevat het park duizenden soorten planten. Deze zijn keurig gelabeld in Latijn en Deens en verdeeld over verschillende perken, gescheiden door grasvelden en heuvels.
Soortenrijkdom in de Botanische tuin
Een educatief, milieubewustzijn kwekend, bezoekerscentrum leidt naar een aantal kassen met vegetatie uit verschillende klimaatzones die afwijken van het klimaat buiten. Een koepel overdekt een stukje regenwoud met hoge palmen. In de kassen vind je onder meer een woestijnklimaat met cactussen en een mooie verzameling vleesetende planten uit verschillende delen van de wereld. Helaas zonder vliegjes om te voeren.
Hongerige planten
De oude stad – Den Gamle By
Lopend door het park zie je aan de overkant van een vijver oude vakwerkhuizen in sfeervolle tinten. Dichterbij gekomen ontwaar je een tuin met een zonnewijzer en een wit bankje. En verderop nog meer daken in grillige samenhang, behorend bij een organisch gegroeide bebouwing. Met een omtrekkende beweging kom je bij de ingang van Den Gamle By, de oude stad. Het is de meest bezochte attractie in Aarhus, een openluchtmuseum met als onderwerp stedelijke geschiedenis en cultuur.
Vanuit de botanische tuin zijn de historische huizen zichtbaar
Achtertuin met bankje en zonnewijzer
De stad in 1864
Het eerste en grootste deel is een marktstadje uit de 19e eeuw, de tijd van Hans Christiaan Andersen, de beroemde Deense sprookjesschrijver en vlak voor de industrialisatie. Het stratenpatroon en de lay-out zijn bedacht, maar de huizen zijn echt. Het eerste dat werd neergezet was het in renaissancestijl gebouwde burgemeestershuis van Aarhus uit 1597. Het werd van de sloop gered, zorgvuldig gedemonteerd en in 1909 herbouwd. Er volgden acht koopmanshuizen uit Aalborg uit 1723 en meer met sloop bedreigde gebouwen uit gemeenten verspreid over heel Denemarken. Het resultaat is een stadskern zoals die in 1864 bestaan zou kunnen hebben met een kleine scheepswerf, een smidse, een paardenkoets en een dorpspomp. En met huizen die nog eens een ruime eeuw verder teruggaan. Ambacht, notabelen en grandeur van kooplui. De huizen zijn authentiek ingericht en er zijn medewerkers aanwezig in historische kledij, die handkarren trekken, brood bakken of met paardenkoetsjes rondrijden.
Een sfeervoller en authentieker ogend stukje 19e eeuw ben ik eerlijk gezegd nog nooit tegengekomen. Als fotograaf blijf je nieuwe doorkijkjes en details ontdekken.
Gezicht op de kade
Straatbeeld 19e eeuw
Straatbeeld 19e eeuw
Ambachtslieden aan het werk
Paardenkoets op binnenerf
Oude herberg
Een Vermeer-achtig tafereel
De stad in 1927
De negentiende eeuw gaat over in de twintigste. Het thema is de Moderne Stad, waar de effecten van de industrialisatie, zoals benzinepompen, elektrisch licht, telefoondraden en dingen als een fiets zichtbaar zijn in een decor van moderne huizen met meer glasoppervlak. Je ziet er industrieel vervaardigde zaken als fietsen, sigaren, serviezen en emmers. En met de industrie zijn ook de merknamen in opkomst en wordt het fenomeen reclame geïntroduceerd. Opvallend zijn ook de keurige uitstallingen van de producten en de sfeer van netheid in de winkels. Enkele posters getuigen van de opkomst van het socialisme dat er toe leidde dat in sinds 1929 de conservatieven hun meerderheid verloren en Denemarken het eerste westelijke land werd waarin de arbeiders niet meer hoefden te vechten voor hun bestaan.
Producten uit de twintiger jaren
Winkel in de 20er jaren
De twintiger jaren
Rond 1920 ging het om de nationale solidariteit
De stad in 1974
Het laatste en naar verluid meest populaire deel onder ouderen, die er hun jeugdsentiment kunnen botvieren maar ook onder jongeren die kunnen zien waar hun ouders en grootouders zich mee omringden. Televisies die niet plat zijn, cassettebandjes, taperecorders met grote spoelen en andere nu vertederend simpel ogende gebruiksvoorwerpen in een wat rommelige en informele setting die past in de tijdgeest, net als de posters die getuigen van een solidariteit met onderdrukten in het buitenland.
Het valt me op hoe je aan de apparaten van toen nog de verschillende onderdelen en het samenstel uit verschillende materialen met naadjes, schroefjes en randjes kunt onderscheiden. En de vrij grove bedieningselementen als knoppen en schakelaars. Veel producten van tegenwoordig, zoals smartphones en tablets, hebben al aardig wat weg van de attributen uit science fictionfilms uit die tijd of zijn deze inmiddels al gepasseerd. Al is de tijdmachine voorlopig alleen hier gerealiseerd.
Brommerwerkplaats
Jaren ’70 elektronica
Elpees en cassettes
Seventies Bar
In de jaren rond 1970 ging het vooral om de internationale solidariteit.
Op weg naar de uitgang passeer je nog tuinen uit de verschillende periodes, compleet met bijpassend hangend wasgoed. Den Gamle By is met zijn keur aan inkijkjes, doorkijkjes en de drie zeer goed gekozen tijdsbeelden een niet te missen attractie als je in Aarhus bent.
Tuin met wasgoed
Meer info:Den Gamle By, the old town
Meer over een stedentrip naar Aarhus.
Met dank aan: Visit Denmark en Visit Aarhus.
In 2017 is Aarhus culturele hoofdstad van Europa. Het programma vind je hier.
- Beieren anders: Augsburg en Regensburg - 11 januari 2024
- Pyrénées-Orientales: Mountainbiken in de Albères - 5 oktober 2023
- De Carian Way: erfgoed in Turkije - 23 augustus 2023
Brigitte van Ree zegt:
Met veel plezier kijk ik terug op mijn bezoek aan Aarhus onze jongste dochter volgde haar stage daar voor 2 maanden. Wij bezochten haar en maakte een reis in de tijd! Geweldig ik ben in 1961 geboren dus de replica van 1974 was mijn pubertijd! Een kapsalon uit die tijd, geweldig ! Als je bedenkt dat ik in 1977 aan de kappersopleiding ben gestart, zo herkenbaar. Maar ook de supermarkt en de electronicaketen zaak, zeker een aanbeveling waard.