De Camino Frances is commercieel volledig volgroeid. Frisdrankautomaten, pelgrim menu’s en honderden slaapplekken zijn daar het bewijs van. Het internationale aanzien van de Camino is de laatste jaren exponentieel gegroeid. Aziaten, (Zuid-)Amerikanen, Afrikanen en Europeanen lopen eensgezind door het Spaanse landschap.
Zonsopkomst in de Pyreneeën
Route en afstand
Veruit de meest populaire route is de Franse route, ofwel de Camino Frances, maar de Camino bestaat uit meerdere routes. Zo zijn er bijvoorbeeld ook de Camino Primitivo (oudste route), Camino del Norte (langs de kustlijn) of de Camino Portugués (startend bij de kathedraal van Lissabon). De Franse route wordt nog altijd door het merendeel van de camiñanten (Camino wandelaars) gezien als de originele route. De wandeling is 799 kilometer lang en de gemiddelde wandelaar doet er ongeveer een maand over.
Langs de route ligt een aantal grote steden als Pamplona, Logroño, Burgos en Leon. Het is zeker de moeite waard om voor deze steden extra tijd in te plannen om even de toerist uit te hangen. Historische stadscentra’s in Spanje zijn er genoeg en nemen zeker een halve tot gehele dag in beslag om te bezichtigen.
Tip: arriveer in een grote stad rond 12 uur zodat je de hele middag kan genieten van bezienswaardigheden en overheerlijke tapas.
Kunst op een huis in Leon
Planning
Er zijn veel boeken beschikbaar over de Camino Frances. Allen vol met historische feiten en handige tips. Het is zeker de moeite waard om je voor vertrek te verdiepen in de historie van de Camino en de steden die je tegen gaat komen. Vaak staat in deze boeken ook een overzicht van slaapplaatsen. Dit is handig, maar kan bijvoorbeeld ook via een app op je telefoon. Dat scheelt toch weer een aantal gram om elke dag mee te sjouwen in je rugzak.
Bij aankomst in Saint Jean Pied-de-Port is het belangrijk om eerst langs het pelgrimskantoor (Acceuil Pelerin) te gaan. Deze is te vinden in Rue de la Citadelle 39. Hier kan je een credential (pelgrimspaspoort) en eventueel een schelp of souvenir kopen. In je credential verzamel je stempels van bezienswaardigheden en albergues. Twee stempels per dag is vereist in de laatste 100 kilometer voor je certificaat. Daarnaast ontvang je uitgebreide informatie over je lange-afstandswandeling. Een overzicht van de hoogteverschillen over de gehele route, een zes pagina’s tellend overzicht met albergue’s en refugio’s (slaapplekken) en een gedetailleerd overzicht van de eerste etappe door de Pyreneeën.
En daarmee is de toon gezet. De eerste twee dagen van de Camino Frances zijn dan ook verreweg het zwaarst. Veel camiñanten hebben vanaf dag één blaren, knieblessures en gevoelige achillespezen. Daarom is het heel belangrijk goed naar je lichaam te luisteren en genoeg rustmomenten in te plannen.
Tip: start je Camino vanuit Limoges zodat je voeten een week kunnen wennen aan het wandelen voordat je de Pyreneeën beklimt. Of ga in Nederland oefenen op een steile helling om je voeten te laten wennen aan de “ongewone” spierbelasting.
Start je Camino vanuit Limoges zodat je voeten een week kunnen wennen aan het wandelen voordat je de Pyreneeën beklimt
Drukte en bewijzering
In totaal arriveren er zo’n 300.000 pelgrims per jaar in Santiago de Compostella. Hoewel de Camino Frances de meest bewandelde route is, hoef je niet heel bang te zijn voor Nijmeegse-Vierdaagse-taferelen over de gehele route. De overgrote meerderheid van de pelgrims is Spaans en bewandelt alleen de laatste 200 kilometer van de route. Dit doen ze omdat je dan ook een certificaat ontvangt. Inderdaad, of je 799 kilometer of 200 kilometer wandelt maakt dus niet uit om een certificaat te ontvangen. Officieel is zelfs de laatste 100 kilometer vanuit de plaats Sarria al genoeg voor het papierwerk. Als alleen een certificaat je doel is, begin dan zeker niet in Saint Jean Pied-de-Port.
Ongeveer 200 kilometer voor Santiago in de buurt van Astrella begint het aantal wandelaars toe te nemen, maar vanaf Sarria (100 km van Santiago) begint de Nijmeegse Vierdaagse echt. Een slaapplek reserveren is in het hoogseizoen dan ook aan te raden. Een dag van te voren is normaal gesproken vroeg genoeg. Je zult namelijk in de laatste 100 kilometer veel A4-tjes tegenkomen die aangeven dat de albergue vol is.
Gele pijlen zorgen ervoor dat je niet verdwaald raakt. Deze markeringen zijn over de gehele route aangebracht. Het is uiterst moeilijk om verdwaald te raken. Als je ook maar even stilstaat en om je heen kijkt, is er wel een Spanjaard die je met drukke handgebaren de juiste kant op probeert te sturen.
De Camino Frances heeft op vele plaatsen een alternatieve route. Dit zijn vaak extra kilometers om je specifieke plekken te laten ontdekken in de buurt van de originele route. Veel routes zijn oude Romeinse routes die vroeger veel gebruikt werden en nu weer nieuw leven worden ingeblazen. Uiteindelijk komen de routes altijd weer samen, dus de keuze is aan jou.
Tips: zeker in juli en augustus is het druk in Santiago. Boek daarom je verblijfplaats in Santiago tenminste drie dagen van te voren om zeker te zijn van een goed bed en douche voor een leuke prijs.
Slaapplekken
Albergues (en refugio’s) zijn dé slaapplekken voor de pelgrims en er is grote variatie in hoe groot of klein de slaapplek is. In grote steden vind je albergues van 170 bedden terwijl je in de kleinere steden albergues van 10 tot 12 bedden hebt. Je kunt je voorstellen dat beide types albergues zo haar voordelen hebben.
Op de route zijn de albergues in drie hoofdcategorieën op te delen: donativo, municipal en privé. Een donativo albergue is een vrije gift. Inderdaad, het is dus niet gratis, maar je mag zelf bepalen wat je geeft. In het algemeen wordt er verwacht dat je wel een minimaal bedrag van vier à vijf euro doneert, maar mocht je dat niet kunnen opbrengen dan zal niemand je boos aankijken.
Alle donativo albergues worden dan ook beheerd door vrijwilligers en “oud” pelgrims. De municipal vind je bijna in elk dorp en de prijs is rond de vijf euro. Dit is de slaapplek die wordt beheerd door de gemeente, tezamen met vrijwilligers. Over het algemeen hebben de municipals rond de 40 bedden beschikbaar.
Dat de Camino een commercieel circus is wordt duidelijk door de wildgroei aan privé-albergues. Deze zijn vaak voorzien van WiFi en wat extra services zoals massages. Hiervoor betaal je gemiddeld rond de 10 euro. De extra services niet inbegrepen.
Tip: neem een eigen kussensloop, spray tegen bedbugs/muggen en slaapzak mee.
Ampollas en blessures
Voor de gemiddelde pelgrim is ampollas (blaren) het eerste woord dat ze in het Spaans leren en nooit meer zullen vergeten. Na de Pyreneeën zijn er apotheken in overvloed. Naalden, voetcrèmes, pleisters, verband en tape gaan over de toonbank als zoete broodjes. Halverwege de route zijn er pelgrims die ibuprofen (600 mg) zien als snoepgoed en kunnen eigenlijk niet meer zonder om de pelgrimsroute te voltooien.
Door het vele stijgen en dalen zijn pijnlijke voeten, knieën en enkels de grootste boosdoeners voor deze tijdelijke snoepgoedverslaving. Gelukkig is er in bijna elk dorp wel een apotheek te vinden en anders staat er wel een automaat waar je de nodige materialen uit kan halen alsof het een blikje cola is.
Tips: neem stevige A/B wandelschoenen om het variërende landschap goed te kunnen doorstaan. Neem een extra paar sokken mee en wissel ze om de twee uur. Door de warmte is het belangrijk om je voeten droog te houden en genoeg te ventileren.
Touregrino
Herkenbaar aan de kleine tasjes die ze dragen tijdens de wandeling. De touregrino doet de route over het algemeen puur als vakantie. Waar de peregrino -de ware pelgrim- op zoek is naar diepere betekenissen op zijn of haar vragen, is de touregrino cultuur aan het opsnuiven. Beide instellingen zijn naar mijn mening goed, zolang je elkaar maar respecteert.
De touregrino stuurt elke dag zijn zware backpack of koffer per autotaxi naar de volgende albergue. Dit is te doen door diverse aanbieders voor vijf euro. Vaak gaan deze verdiensten van de service naar een goed doel. Je hoeft je dus niet schuldig te voelen als je een backpack naar de volgende slaapplek laat transporteren.
Nadeel voor deze groep is dat je niet altijd weet wat je onderweg tegenkomt. Je zult hoe dan ook moeten doorlopen naar je rugzak wat soms een uitdaging kan zijn en je wellicht wat belemmert in de tijd die je eigenlijk op een andere plek wilde spenderen.
Tip: vraag aan de gastheer of gastvrouw van je albergue hoe de komende etappe eruit ziet. Zij kunnen je als geen ander vertellen wat je te wachten staat.
Oordoppen en wassen
Met een slaapzaal van 30 personen is er altijd wat lawaai om je heen. En is iedereen een keer georganiseerd en netjes, dan heb je een snurker naast je liggen. Zonder oordoppen is de Camino Frances een echte opgave om ook maar een paar uur fatsoenlijke slaaprust te krijgen. Voor de gemiddelde wandelaar duurt het ongeveer drie nachten voordat je volledig aan het geluid van de slaapplekken bent gewend.
Zelfs je moeder kan gerust gaan slapen. In elke albergue is er wel de mogelijkheid om je kleding te wassen. Zowel handwas als wasmachines zijn beschikbaar en vaak is er tegen een extra vergoeding ook wasmiddel beschikbaar.
Tips: kies altijd een bed dat ver weg is van de toegangsdeur en de toiletten. Kijk ook even of er een stopcontact bij je bed is om je telefoon op te laden. Dit is vaak niet bij elk bed beschikbaar.
Eten
De Spanjaarden staan natuurlijk bekend om hun tapas en paella’s. Dit kan echter de kosten nogal uit de hand laten lopen na een maand lang rondwandelen. Daar hebben veel restaurants en albergues slim op ingespeeld.
In veel albergues is er de mogelijkheid om mee te doen aan de gezamenlijke maaltijd. Dit is vaak het geval in kleine dorpen waar geen supermarkten of alleen een minimarket te vinden is. De maaltijden zijn divers, lekker en zeer voedzaam. Met daarbij een glas witte of rode wijn (zoveel als je wilt) is de prijs van een driegangendiner van negen euro dan ook zeer aangenaam.
De restaurants bieden een driegangendiner (pelgrims menu) met onbeperkt water en wijn voor ongeveer 12 euro. Een zeer goede prijs om de maand mee rond te komen. Het grootste nadeel is dat alle restaurants hetzelfde menu aanbieden en deze menu’s met friet je na twee weken de neus uitkomen.
Tip: ga eerst even op het terras zitten met een drankje en kijk even wat voor gerechten er uit de keuken komen. Soms is het lekkerder om gewoon een gerecht van de kaart te nemen voor ongeveer dezelfde prijs als een pelgrims menu. Alleen mis je dan wel het voorgerecht en nagerecht.
Camino Frances: de ultieme lange-afstand wandeltocht voor beginners
De Camino biedt enorm veel vangnetten. Van de mogelijkheid tot je backpack te laten versturen, tot de honderden apotheken die je kunnen ondersteunen met eventuele problemen. De afstanden zijn op eigen inzicht in te delen en water- en voedselvoorzieningen zijn er in overvloed. Nu alle drempels voor de wandeling zelf weg zijn: ga jij de fysieke uitdaging aan?
- Ecuador: op zoek naar de ultieme Instagram foto - 14 oktober 2022
- GR655: Wandelen van Parijs naar Bordeaux - 18 mei 2019
- Uyuni: van ’s werelds grootste zoutvlakte tot Dakar rally - 30 januari 2019
Aleida zegt:
In Utrecht zit het Nederlands Genootschap van Sint Jacob. Hier kun je terecht voor al je vragen over verschillende camino’s.
Aleida Bouwman zegt:
Mooi verslag! Is zeker een aanrader, heb inmiddels 2 camino’s gelopen, de Franches en de Portugues.
Voor nog meer informatie kun je naar het Nederlands Genootschap van Sint Jacob, gevestigd in Utrecht.
A zegt:
start je Camino vanuit Limoges zodat je voeten een week kunnen wennen aan het wandelen voordat je de Pyreneeën beklimt.
Vanaf Limoge is het toch nog minstens 3 weken lopen naar SJPDP ! (ruim 500KM ) Zou ik even aanpassen..