Het genieten begint voor mij in de trein. De Jura is namelijk prima te bereiken met de Thalys en de TGV, via Parijs. Dat is misschien niet helemaal slow travel, maar ‘natuurlijk genieten’ is het wel. Ik huur een auto op station Besançon en ga vanaf station Bellegarde vijf dagen later met de trein weer naar huis. Want voor mij voelt de trein natuurlijker dan vliegen. Het landschap verandert langzaam, ik kan rondlopen en koffiedrinken in het barrijtuig, de medepassagiers zijn altijd relaxt en stations liggen altijd in het centrum.
Met de trein naar de Jura – dat is natuurlijk genieten!
Jura – waar de tijd heeft stilgestaan
Ik hou van het eenvoudige boerenleven. Van mensen die één zijn met de natuur. Van de simpele maaltijden die daarbij horen. En zeker van mensen die er bewust voor kiezen. In dat opzicht heeft de Jura veel te bieden: ik ontmoet alleen maar blije mensen. Iedereen hier woont afgelegen voor zijn eigen lol.
Het boerenland van de Jura – natuurlijk genieten!
Het Jura-gebergte strekt zich uit in Frankrijk langs de Zwitserse grens van Basel tot Genève, met hoogtes tot 1400 meter. In de tijd van de kerkhervormingen was de afgelegen streek het toevluchtsoord voor juweliers uit Zwitserland. En nog lang daarna was het slijpen van diamanten dé activiteit voor boeren die ‘s winters waren ingesneeuwd.
Helemaal Frankrijk maar ook een beetje Zwitserland.
Het eenvoudige leven in de Jura zie je ook terug in veel streekgerechten. Zoals op veel plaatsen in Frankrijk betekent dat: lokale kaassoorten (hier: Mont d’Or en Comté), gerookte droge worst (bv. Saucisse de Morteau), geweldige lokale witte wijn (zoals de Arbois Pupillin) en brouwsels van bergplanten zoals gentiaan.
Gentiaan zie je overal. Goed voor een stevige borrel!
Jura – waar oude ambachten nog leven
“Per dag snijden we ieder 3.000 van deze houten banden voor het ambachtelijk verpakken van de plaatselijke Mont d’Or kaas,” vertelt Patrick Salvi. Hij is één van de laatste ‘sangliers’ ofwel de ambachtslieden die al eeuwen 365 dagen per jaar in de bossen van de Jura dit belangrijke werk doen. Uit het juiste hout gesneden, zeg maar. “Weer of geen weer, we zijn altijd buiten. Mijn vrouw verwerkt de houten banden en maakt ze precies op maat.” Inmiddels zijn er drie generaties actief in het bedrijf.
De familie Salvi maakt al drie generaties ambachtelijke houten banden voor de Mont d’Or kaas.
Boerin Marianne heeft honderden bellen voor haar koeien.
De volgende dag neemt mijn gastheer Nicolas (Chez Liadet) me mee naar nog meer ambachtelijkheid. Op de grens met Zwitserland woont, in een primitieve boerderij en volstrekt geïsoleerd, boerin Marianne met haar koeien en haar honden. Ze wil geen contact meer met mensen, want die hebben haar al teveel teleurgesteld. Nicolas: “We houden haar hier om de beurt een beetje in de gaten. Ze heeft geen elektriciteit en geen telefoon en alleen regenwater in een cisterne. De koeien zijn niet van haar zelf, ze is herder – oppasser voor andere boeren.” Marianne heeft regen nodig: “Een koe drinkt 150 liter per dag en het heeft lang niet geregend.”
Over meren en oude nederzettingen
Tussen de heuvels van de Jura zie ik op meerdere plaatsten prachtige meren. Voor Nederlanders zijn meren natuurlijke trekpleisters. Maar ik ontdek dat de meren al in de pre-historie trekpleisters waren: voor kleine stammen die hier de veiligheid van het moeras zochten. In paaldorpen op schiereilandjes zochten verschillende stammen een heenkomen. Gelukkig is in Clairvaux een museum waar alles goed wordt uitgelegd. Bij de meren zelf is er niets meer van te zien.
De prehistorische paalwoningen in de Jura zijn UNESCO erfgoed.
Jura – natuurlijk genieten op de elektrische step
In de Jura houden mensen van de stilte en de natuur. “Ik woon hier al mijn hele leven en ik wil eigenlijk van mijn ‘gewone’ baan af om hier full-time in de natuur te kunnen zijn,” vertelt mijn gids bij Alpage des Granges Raguin als we de volgende dag met een elektrische step het bos in gaan. “Ik wil dit uitbouwen: deze steps zijn eco-vriendelijk, stil en stoer. Ze kosten €3000 per stuk en zijn zo robuust als een goede mountainbike.”
De elektrische step van Alpage des Granges Raguin gaat als een trein!
Met de e-step kom je overal!
We hebben een heerlijke middag. De ballon-banden van de step gaan moeiteloos over het ruwe terrein, door weilanden en van hellingen. Op mijn rug heb ik een rugzak met de accu. “We doen deze ritten ook in de winter, door dikke sneeuw. Met de accu op de rug blijft die warmer en heb je meer vermogen. Alleen oppassen bij het afstappen: dan moet de kabel los.”
Jura – toevluchtsoord voor filosofen
Inmiddels ben ik op mijn trektocht door de Jura behoorlijk richting Genève gekomen. Vanaf de ski-hellingen van Mont Ronde bij Mijoux zie ik de stad en het meer liggen! En in de verte zie ik de Mont Blanc zelfs. Maar ik ben op weg naar een stadje aan de voet van de berg. Via het pittoreske plaatsje Gex ga ik naar Ferney-Voltaire. Hier woonde de Franse filosoof Voltaire vanaf 1758 20 jaar lang en schreef er maar liefst 6000 filosofische brieven.
Het kasteel van Voltaire is een walhalla voor filosofen.
Veel boeken van Voltaire liggen hier als origineel eerste exemplaar.
Voltaire trok naar Ferney juist omdat het ver van Parijs lag en dicht bij de vrijhaven Zwitserland. Als rebelse jongeling had hij zich niet geliefd gemaakt aan het Franse hof en belandde hij zelfs in het gevang in de kelders van de Bastille. Ferney was wat dat betreft veilig. In het kasteel dat Voltaire liet bouwen vonden literaire en filosofische ‘salons’ plaats met vooraanstaande intellectuelen uit het Europa van die tijd.
Jura – natuurlijk genieten met eenvoudig eten
Waar ik deze reis het meest van geniet zijn de eenvoudige maaltijden op de meest eenvoudige locaties. Zoals bij voormalig koeien-herder Norbert Bournez (La Petite Echelle). Hier op 50 meter van Zwitserland runt hij zijn kleine restaurant in een oude boerderij. Elektriciteit is er niet, en waterleiding ook niet, en het toilet is een ‘huisje’ buitenaf met een emmer zaagsel om e.e.a. af te dekken. De koeien lopen al ‘bellend’ in de weilanden rondom, er scharrelen wat varkens en kippen, en af en toe balkt de ezel.
Norbert Bournez staat trots voor zijn landelijke restaurant La Petite Echelle.
Norbert rookt zelf zijn worsten.
Norbert maakt als lunch voor mij een pan vol rösti, zelf gerookte worst en een simpele salade. En als toetje twee stevige stukken taart, met daarop in drank ingemaakte vruchten. De maaltijd van de avond ervoor zit nog in de weg, maar ik kan dit niet laten staan! De avond ervoor at ik bij Christine Delcey-Moullet (La Champagne) de typische gesmolten Mont d’Or kaas. Die kaas gaat met houten doosje en al op de houtkachel, en als de kaas is gesmolten wordt ze over aardappels en stukken brood geschept. Daarbij: worst. Een stevige maaltijd dus, en nu alweer een stevige lunch!
Rösti als lunch met een heerlijk glas witte Jura wijn.
In de Jura worden heel wat ambachtelijke brouwsels geproduceerd.
Jura – natuurlijk genieten is ook slapen in de natuur
Zoals restaurant La Petite Echelle enkel een ‘buiten toilet’ had, was dat ook het geval bij mijn eerste overnachting in La Champagne. “We hebben sinds kort in het bos een nieuwe gîte,” vertelt mijn gastvrouw Christine. “Daar ben je helemaal aangewezen op de ‘natuur’. Je krijgt een jerrycan water mee om je te wassen, in het toilet staat zaagsel om je ‘boodschap’ mee toe te dekken, en als het koud is en je wilt de kachel branden moet je eerst even de kap van de schoorsteen halen. Er staat een ladder naast.” Wow, dat is echt basic.
In La Champagne slaap ik heel basic in een hut zonder stroom en water. Heerlijk!
Christine en haar man genieten van de zonsondergang voor hun eigen chalet bij La Champagne.
Zó basic was het verblijf bij Emanuel Gay (La Martenie) gelukkig (?) niet. Emanuel bestiert een afgelegen huis dat al generaties in de familie is. Hij werkt parttime in Lausanne (‘oh, dat is maar 45 minuten rijden’) en de gîte met ruimte voor 14 personen doet hij er daar even bij. De huizen hier in de Jura houden het midden tussen de Franse en de Zwitserse stijl. Maar overal waar ik slaap ervaar ik de klassieke boerderij-achtige stijl met veel oud hout en dito knusse geuren en geluiden. Had ik het al eerder gezegd? De Jura, dat is natuurlijk genieten!
La Martenie is een goed voorbeeld van de knusse sfeer in de Jura!
Meer info:
- Verkeersbureau van de regio Bourgonge-France-Comte
- Verkeersbureau van het Jura gebergte
- Nachttrein naar Praag – groen, snel en comfortabel - 12 april 2024
- Interlaken – winterpret voor niet-skiërs - 20 februari 2024
- Beleef Bologna via Interrail - 22 november 2023
