Antigua
De stad Antigua heeft een unieke ligging in een dal tussen drie vulkanen. De stad is oorspronkelijk gesticht als de hoofdstad van de Spaanse koloniën in Midden-Amerika. Ze wordt dan ook gekenmerkt door de Spaanse koloniale architectuur met een centraal plein, een kathedraal, veel kerken en lage huizen op grote percelen in vierkante blokken. Nadat de stad half verwoest was door een reeks aardbevingen werd de hoofdstad in 1776 verplaatst naar Guatemala stad. En de regering, ambtenaren, geestelijken en iedereen die daarvan afhankelijk was verhuisden mee.
De straten van Antigua
Hierdoor waren er voldoende huizen om op te knappen voor de resterende bewoners waardoor nieuwbouw overbodig was. Ook is de bescherming van de stad al in 1944 in gang gezet. Daardoor is Antigua nu een uniek levend monument met in pasteltinten geschilderde koloniale casa’s van één verdieping, ruw geplaveide straten van kinderhoofdjes en sfeervol ogende ruïnes van vervallen kerken. Opvallende reclame-uitingen zijn verboden, iets wat eigenlijk zou moeten gebeuren in iedere historische stad.
Lees meer:
– Koloniaal Antigua in Guatemala, het land van de eeuwige lente
– Antigua, Guatemala: koloniale gebouwen in fraaie pasteltinten
Het paleis van de kapiteins-generaal op het centrale plein
Semana Santa in Antigua, de heilige week
De week voor Pasen is de week waarin de belangrijkste Bijbelse gebeurtenissen herdacht worden: de intocht van Jezus in Jeruzalem op Palmzondag, het Laatste Avondmaal op Witte Donderdag, de kruisiging op Goede Vrijdag, de graflegging op Stille Zaterdag en tenslotte de herrijzenis op Paaszondag.
Wake in de kathedraal
Tijdens deze week vinden er in de kerken speciale waken plaats. Voor iedere wake wordt voor het altaar een scene uit de bijbel nagebootst, door middel van grote standbeelden en uitgebreide decors. Zo’n wake kan een hele dag duren.
Iedere kerk in Antigua heeft zijn eigen houten beelden. Dagelijks zijn er wel enkele processies waarbij de geklede houten beelden van Christus en Maria door de straten worden gedragen op grote bewerkte houten plateaus, Andas genaamd. De dagen voorafgaand aan Goede Vrijdag zijn de Cucuruchos (mannen) in het paars, de kleur van boetedoening. De Cargadoras (vrouwen), die de Mariabeelden dragen, dragen meest zwart, vaak met een rouwsluier.
De plateaus worden voorafgegaan door mannen met lansen en banieren, verkleed als Romeinse soldaten. Erachter een lange rij dragers die de last op later tijdstip moeten overnemen en een groot aantal wierookzwaaiers, die een dichte mist achter zich laten. Vlak achter de plateaus loopt een harmonieorkest dat treurige muziek speelt, afgewisseld door diepe tromslagen. Daar weer achter een kleinere optocht met een beeld van Maria. De processies kunnen wel een kilometer lang worden, volgen een slingerende route door de stad en eindigen, soms tien uur later, in dezelfde kerk als waar ze begonnen.
Processie van de San Cristobal El Bajo kerk
Processie van de Iglesia La Merced
Een ander idool met een baard
Doorkijkje naar processie
Semana Santa in Antigua – indrukwekkende organisatie
Naast een spectaculair schouwspel zijn de processies in Antigua ook een verbazingwekkend stukje organisatie. De Andas wegen tot wel drie ton. Ze worden gedragen in ploegen. Omdat de Andas op de schouders gedragen worden zijn de ploegen ‘gesorteerd’ op lengte. Het is natuurlijk niet de bedoeling dat kleine mannetjes er los onder lopen te flierefluiten. Iedere drager heeft dan ook een kaart met het nummer van zijn ploeg en dat van de plaats onder de Andas.
Grote aantallen dragers
De passen van de dragers worden gelijktijdig gezet zodat ze niet over elkaars benen vallen. Door het stappen komt het plateau in een soort schommelbeweging. En omdat drie ton massa niet zomaar stopt gaat het heen en weer bewegen door bij stilstand en worden er passen achteruit of op de plaats gemaakt. Ook tijdens het wisselen, wanneer de dragers één voor één worden afgelost. De aflossers tikken op de schouder en nemen één voor één over. De aflossers sturen dit proces in een bijna organische flow die voorkomt uit wat wel een strakke planning moet zijn.
Semana Santa in Antigua – sociaal gebeuren
Het is een religieus spektakelstuk, maar tegelijk ook een sociaal gebeuren. De dragers die niet aan de beurt zijn lopen er serieus maar ontspannen bij. Sommigen hebben een kind mee dat in het paars gekleed naast zijn vader loopt of in het geval van een meisje even op de vrije schouder mee mag. Dragers en publiek maken foto’s en filmpjes. Achter de stoet loopt een kleine karavaan verkopers van kinderspeelgoed en ballonnen. En er zijn tal van kleine stalletjes met hapjes en drankjes op de pleinen tegenover de kerken.
Een moment van rust
Ook degenen die niet aan de processies deelnemen dragen hun steentje bij. De routes van de processies zijn opgesierd met alfombra’s. Dit zijn tapijten gemaakt van gekleurd zaagsel met geometrische patronen en illustraties van dennennaalden, bloemen, groenten en fruit. Sommige ervan zijn simpel, andere ware kunstwerken, waar buurtgezelschappen of families en heel veel tijd aan hebben besteed. De voorlopers van de processie lopen er omheen, alleen de dragers lopen er overheen. Achter de processie, aflosdragers en orkest volgt een veegploeg. Er wordt vaak meteen begonnen aan een nieuw tapijt voor een volgende processie.
Straten gedecoreeerd met zaagseltapijten met bloemen
Antigua: de processie loopt over het zaagseltapijt
Het orkest volgt de platforms op de voet
Goede Vrijdag
Het hoogtepunt van de heilige week valt op Goede Vrijdag. Processies met een kruisdragende Christus vertrekken in de nacht ervoor en worden vóór drie uur ’s middags de kerken weer ingedragen. Daarna is het de beurt aan processies met een beeld van een dode Christus gelegen in een glazen kist en gevolgd door een wenend Mariabeeld. Deze processies, waarvan er twee tegelijk gaande zijn duren weer tot diep in de nacht erna. Ook de mannelijke dragers zijn in het zwart. In het zwart geklede mannen met puntmutsen gaan vooraf. Ook de hoeveelheid wierook komt tot een hoogtepunt.
Op Goede Vrijdag zijn de processies het meest dramatisch
Op Goede Vrijdag komt de dood in het spel
Ook engelen worden in de processies meegedragen
Processie met Christus in kist
Pasen
En dan breekt de Pasen aan. De wederopstanding wordt ook gevierd met processies. Nodeloos te zeggen dat de sfeer vrolijker is, maar het is toch vooral de schaal die opvalt. Processies zijn kleiner en informeler. Mannen en vrouwen dragen samen kleinere plateaus en de orkesten zijn vaak vervangen door luidsprekers in pick up trucks.
De processies na de herrijzenis zijn informeler en minder dramatisch
Processie op Paaszondag
Praktisch
- Het is druk tijdens Semana Santa in Antigua, dus het is zaak tijdig een plek te reserveren in een hotel.
- Het toeristenbureau heeft kaarten met daarop de tijden en de routes van de diverse processies.
- Steek niet de straat over tijdens een processie.
- Loop nooit over de alfombras.
- Probeer voor fotografie een goed standpunt te vinden. Bij voorkeur iets hoger zodat je niet achter een woud van telefoons staat.
- Eet bij de vele stalletjes met lokaal voedsel en snacks.
- Let op zakkenrollers in de drukte.
- De Carian Way: erfgoed in Turkije - 23 augustus 2023
- Estland: Tallinn en Tartu - 10 augustus 2023
- Muziek, kunst en dolce vita in de Dolomieten - 21 juni 2023
