Stonehenge. Het is 5:00 uur in de ochtend. Koud, winderig en het miezert een beetje. De lente is in Zuid-West Engeland nog heel ver weg. Het is 20 maart, de dag van de lente equinox. Dag en nacht zijn nu precies even lang. De zon staat boven de evenaar. Voor de Druïden is dit het begin van een nieuw jaar, van nieuw leven, van vruchtbaarheid. Ik heb mijn auto geparkeerd en zie in de verte flakkerende vuurtjes tussen tenten en campers. En de meest bonte verschijningen!

Stonehenge 05:30 uur. Opwarmen bij een vuurtje na een koude nacht
De kracht van zon en maan
Ik loop door het veld, dichterbij en rits mijn jas nog wat verder dicht. Veel bezoekers hebben hier overnacht en warmen zich nu bij een vuurtje. Nog een uur – dan begint de lente. Normaal is deze toegang afgesloten om Stonehenge als monument te beschermen. Maar op deze heilige dag kan ik de stenen aanraken als ik wil. De bezoekers zijn uitgedost als Druïden. Met schapenvachten, bonte gebreide kleding en hoofddeksels. Druïden waren in Keltische tijden priester, wetenschapper, rechter en arts in één persoon. Ze waren dan ook behoorlijk heilig. Druïden waren wijs, hun opleiding duurde lang en ze hadden verstand van zon, maan en seizoenen.

Stonehenge is 5000 jaar oud. In trance wachten op het begin van de lente
Stonehenge – Druïden anno nu
Dat was vroeger. Tegenwoordig zijn Druïden mensen die geloven in de kracht en onze afhankelijkheid van de natuur, in esoterie, astrologie en rituelen. Hoe ze zich hiermee bezighouden in het dagelijks leven weet ik niet, maar vandaag vieren ze bij Stonehenge hun Nieuwjaar – het begin van de lente. Ik heb met occulte zaken niets, maar deze viering van de lente equinox is een bijzonder en kleurrijk schouwspel. Om dat mee te maken en te fotograferen ben ik graag vroeg opgestaan. Ik voel de energie, al is het ijzig koud. Ik voel eeuwenoude traditie – het maakt me klein. Het tromgeroffel zwelt aan en af en toe blaast iemand op een hoorn.

Het begin van de lente. Druïden zingen en dansen en vereren de zon. Voor hen begint een nieuw jaar
Stonehenge – monument voor de zon
De zon zal opkomen om 6:10 uur en langzaam verzamelt de menigte zich in het centrum van het stenen monument. Stonehenge is zo gebouwd dat precies bij de verschillende seizoenswisselingen de zon op een bepaalde plek opkomt. Het belangrijkste is daarbij mid-zomer (de langste dag) waarbij de zon in het noordoosten opkomt – precies voor de hoofdingang. Het is een wonder hoe 5000 jaar geleden de stenen zo nauwkeurig geplaatst konden worden. Daarbij zijn de stenen aangevoerd over afstanden van tussen 50 en 300 km. Wow.

Druïden waren in Keltische tijden priester, wetenschapper, rechter en arts in één persoon
Geen zon – toch feest
Het wordt langzaam 6:10 uur. De meest kleurrijke personen staan in een kleine kring. Het is somber en het miezert wat. Maar het gaat om het moment en om de plaats. Niemand is geïnteresseerd om de zon werkelijk te zien opkomen. Dat dacht ik. Het gaat om de viering, om het moment. De plechtigheid organiseert zichzelf. Er is geen draaiboek. Automatisch neemt de oudste, gewichtigste en meest uitgedoste dikbuikige man het woord. Ik versta hem niet, maar het klinkt heel gewichtig. De rest staat en danst er omheen. Zijn voordracht eindigt met een soort aanbiddingsritueel. Iedereen lijkt de tekst van de spreuken te kennen, behalve ik.

Moderne Druïden vereren nog steeds de oerkrachten van zon en maan
Alles wordt in alle windrichtingen herhaald. Trommels klinken, hoorns schallen, mensen dansen. Spontaan neemt een vrouw het woord en iedereen luistert. Wat ze zegt is voor iedereen nieuw, maar mensen reageren enthousiast en vallen bij. Opnieuw bezwerende spreuken aan het einde. Soms begint iemand er dwars doorheen – het maakt niemand iets uit. Er is geen protocol, geen volgorde. Een wonderlijk schouwspel. Ik kan niet stoppen met foto’s maken. Ik ben bijna bevroren maar voel me helemaal gloeien van opwinding. Wat is dit mooi om mee te maken.

Stonehenge. Druïden in hun kenmerkende kleding. Wat zouden ze doen voor de kost?
Mistiek
Buiten de kring van stenen zit een jonge vrouw. Alleen, in eenzaamheid, in het natte en koude gras. Groene gebreide muts op, bont gekleurde broek aan, starend naar het stenen monument, in trance. Een uur later zit ze er nog. Onbeweeglijk. Ik maak foto’s maar zou het liefst met haar praten. Wat drijft haar? Hoe leeft zo iemand? Wat doet ze in het dagelijks leven? Na anderhalf uur staat ze op en loopt zwijgend weg van het monument… Alleen. Geen idee waar ze naar toe gaat. Ook zo wordt de equinox gevierd.

Stonehenge trekt al eeuwen de meest vreemde zon-aanbidders
Geen duidelijk einde
Na verloop van tijd lijkt de viering voorbij. De Druïden roken nog een joint en kletsen gemoedelijk na. Een vrouw komt nu pas goed op gang en zweeft al zingend ergens tussen de sterren vermoed ik. Niemand let erop. Het is goed. Vooraf dacht ik veel New Age te gaan zien. Maar het is eigenlijk meer Old Age. Ik zie vooral vijftigers. En ouder. Soms met hun (klein)kind stevig onder de warme jas. Het is een gemoedelijk sfeertje. Druïden zijn niet eng. Maar dan is de accu van mijn camera leeg. Voor mij is er dus wel een duidelijk einde. Ik moet terug naar de auto en hou het hier voor gezien. Eerst maar eens een kop hete koffie. De omheining rond Stonehenge gaat weer dicht.

De viering van de lente gaat met gezang, trommels en voordrachten
Avebury Stone Circle
‘He man. Happy new year‘. Een groep Hongaren heeft de nacht doorgebracht in een grafheuvel met kaarsen, bloemoffers, veel wierook en wiet. Stoned zwalken ze naar buiten. Ik ben nog even naar Avebury gereden en zie dat ook daar mensen de equinox hebben gevierd. Ook hier, op 50 minuten van Stonehenge, zijn monumenten, grafheuvels en resten van nederzettingen. Het duizelt in mijn hoofd. Mijn gids heeft archeologie gestudeerd en probeert me alles bij te brengen wat hij zelf in 4 jaar over de neolithische tijd heeft geleerd. Maar ík ben inmiddels vooral bezig met warm blijven, modderpoelen ontwijken en duidelijk maken dat dit geen dag is om nog uren buiten te zijn.

Normaal is Stonehenge niet zo dicht te benaderen. Om 8:30 wordt alles weer afgesloten
Rond het middaguur vind ik het mooi geweest. We stoppen het verleden en gaan lunchen in het heden. Met groen Stonehenge-bier. Dat dan weer wel. En dan vertelt mijn archeoloog nog even terloops dat hij tevens top musicus is bij het Royal Philharmonic in Londen. Als hij niet door de modder loopt, toert hij als hoornist van Japan tot de VS. Hoeveel vreemde ontmoetingen kan een mens aan op een dag…
Tekst en foto’s: Arjan Mulder

Warm worden in de pub met groen ‘Stonehenge bier’
- Stonehenge is alleen tijdens de equinox en tijdens de zonnewende (de langste dag) geopend bij zonsopgang. Stonehenge is de rest van het jaar slechts toegankelijk via het nieuwe bezoekerscentrum. Een shuttle service brengt je dan naar het monument en je kunt dan niet heel dichtbij komen. Dat kan echt alleen tijdens de equinox en tijdens de zonnewende.
- Mijn deskundige gids was Laurence Davies van Oldbury Tours
- Ik verbleef in de mooie Romeinse badplaats Bath, op ongeveer een uur rijden van Stonehenge
- Meer over de regio: Visit Wiltshire, Visit Britain
- Zwitserland in een notendop? Go Luzern! - 11 oktober 2024
- Swiss Travel Pass – ontdek Zwitserland! - 10 oktober 2024
- Denemarken – eiland hoppen - 14 juni 2024