Elanden in Midden-Zweden
Ik denk terug aan ons lijstje van dingen die we wilden doen tijdens onze vakantie in Midden-Zweden. Bovenaan prijkt het zien van elanden. Zweden heeft de dichtste elandenpopulatie ter wereld, wat het de perfecte plek maakt voor het spotten van deze dieren in het wild. De populatie wordt geschat tussen de 300.000 en 400.000 elanden. Hoewel je hier statistisch gezien dus de meeste kans hebt om een eland te spotten, is het zien van elanden in Zweden toch zeker geen garantie. De dieren gaan, ondanks hun formaat, zo op in hun natuurlijke omgeving, dat je echt een beetje geluk en geduld nodig hebt om ze te kunnen zien.
De Zweedse bossen zijn zodanig uitgestrekt dat de eland meer dan voldoende ruimte heeft om weg te blijven van de drukte en de mensen.
Het grootste deel van de elandenpopulatie leeft in midden-Zweden, in de Zweedse bossen en berglandschappen van de provincies grenzend aan Noorwegen. Het zijn er zelfs zo veel, dat eenmaal per jaar een deel van de dieren wordt afgeschoten, om te voorkomen dat er te grote aantallen dieren komen. Elanden richten namelijk aanzienlijke schade aan bossen en boerenland aan en er komen regelmatig botsingen voor tussen auto’s en elanden.
Als je graag een keer elanden in het wild wilt zien, dan zijn de provincies Dalarna en Värmland daarvoor hele goede bestemmingen. De provincie Dalarna ligt in Midden-Zweden en met haar bergen grenst het in het westen aan Noorwegen. Värmland ligt onder Dalarna, je rijdt er doorheen op weg naar de ferry in Göteborg. De uitgestrekte bossen en talrijke meren vormen een ideale leefomgeving voor ‘de koning van het woud’.
Ga op elandsafari
Op verschillende plekken in Dalarna kun je een elandsafari boeken. Met een gids ga je op zoek naar elanden in hun natuurlijke omgeving. De eland gedijt het beste waar er zowel loofbos, gemengd bos als naaldbos is. In de omgeving van Sälen bijvoorbeeld, bij Kopparberg,
Wandelend, per minibusje of in een kano trek je het bos in. De prijzen variëren van € 20,- per persoon (met een 8-persoons minibusje) tot € 50,- per persoon (met een 2-persoons kano). Tijdens deze safari’s letten de (wildernis)gidsen extra goed op sporen van elanden: van pootafdrukken en uitwerpselen tot afgekauwde boomschorsen. De gids kan je veel vertellen over de dieren, wat echt een meerwaarde is.
Vraag het aan de locals
Maar een leuk alternatief is om zelf op elandensafari gaan. Het kost niets en het blijkt in de praktijk makkelijker dan vooraf gedacht. Vraag het aan de receptioniste van de camping, de ober in het restaurant of de kassière van de lokale ‘ICA’ supermarkt; iedereen heeft wel iets te vertellen over hun ervaringen met elanden. En zij kunnen je ook zeker vertellen waar je de meeste kans hebt om de dieren te zien.
Zo vertelde de Nederlandse eigenaar van onze camping in Rättvik om beter met de auto op pad te gaan dan te gaan wandelen. “Elanden hebben een sterk ontwikkeld reukorgaan en als ze een mens ruiken, zijn ze direct weg. De beste manier om ze te spotten, is met een rustig rijdende auto”. Elanden zijn niet bang voor auto’s, je kunt de dieren op een aantal meter afstand benaderen. Maar zodra je uit de auto stapt, al is het op 100 meter afstand, zullen de elanden meteen wegrennen.
Verder begrepen we van een ober in het restaurant waar we die avond aten, dat de kans het grootst is dat je ze ziet wanneer het donker is. Of beter gezegd: in de schemering, want dan gaan ze op zoek naar waterplanten, bladeren, takken, scheuten en boomschors om te eten. “Elanden worden ook wel geesten genoemd. In het bos zie je bijna ze niet. De meeste kans heb je als ze simpelweg langs de weg staan. Of beter nog: op de weg.”
Wist je dat elanden ook kunnen zwemmen? Ze kunnen tot vijf meter diep duiken! Ze doen dit voornamelijk om teken en andere parasieten van hun lijf te verwijderen. Let dus langs de kades, in meren en in rivieren op of je een eland ziet.
Selfdrive elandensafari
Terug naar onze auto. 30 minuten geleden zijn we na het avondeten direct in de auto gestapt. Onze vriendelijke ober heeft een aantal plekken op een kaartje aangewezen waar we grote kans hebben elanden te zien. Onze zoon Mika wijst nog altijd in de richting waar hij naar eigen zeggen een eland heeft gezien. “Of een beer!”, vult dochterlief aan.
Mijn vrouw heeft inmiddels de spiegelreflex camera tevoorschijn gehaald en tuurt door de zoomlens het bos af. Bingo! Half verscholen achter een dennenboom kijkt de vrouwtjes eland aandachtig onze kant op. “Zie je wel papa!”, roept Mika. Ik complementeer onze kleine Freek Vonk met zijn uitstekende ogen. “Je hebt de geest van het bos gezien!”.
Overmoedig vergeten we de eerdere tips en proberen voorzichtig uit de auto te stappen. Mijn voet heeft de grond nog niet geraakt of de eland maakt zich haastig uit de voeten. We horen nog wat takken kraken, gevolgd door een soort galop alsof er een groot paard wegrent.
We kijken elkaar aan en merken dat we er stil van zijn. Wauw, wat een ervaring! En wat een enorm dier. Ze zijn net zo groot als een paard. We kunnen je verzekeren dat het super veel indruk maakt als je zo’n dier tussen de bomen ziet staan.
We vervolgen onze weg langs de aangestipte route op ons kaartje. Het wordt langzaam donker en dan ineens zien we op een open veld een vrouwtjes eland met haar jong. De ober had gelijk, bij dit open veld groeien bepaalde kruiden die elanden graag eten. En dan vooral de mannetjes, de kruiden zijn nodig voor het ontwikkelen van hun gewei. Onze autodeuren blijven dit keer gesloten, we genieten op gepaste afstand van de moeder eland en haar kindje. Na een aantal minuten verdwijnen ze weer als geesten in het bos. We blijven een tijdje stilstaan, totdat ze echt uit het zicht verdwenen zijn. “Prachtig he?”, zeg ik. De kinderen kruipen inmiddels weer terug op de achterbank, terwijl we rustig naar de camping terug rijden. Onze selfdrive elandensafari zit erop. Hier gaan onze kinderen -en wij ook- nog lang over napraten!
Om de kans op het zien van elanden te vergroten kan je het beste ’s ochtends vroeg of aan het eind van de dag als het begint te schemeren eropuit trekken.
Elandenparken in Dalarna
Zoals gezegd kan je op verschillende plekken in Dalarna en Värmland op elandsafari, al dan niet met een gids. Wil je echter het symbool van Zweden met de kinderen van dichtbij zien, dan kun je ook een bezoek brengen aan één van de twee elandenparken in de regio.
In Långshyttan vind je aan een groot meer het kleinschalige Långshyttans Älgpark. Een prachtige omgeving waar je de elanden kunt aaien en voeren. En in Öjvallberget in het noorden van Dalarna vind je Älgpark Bosse & Friends. Het Duitse echtpaar Irma en Detlef ruilde hun leven in Duitsland in om een elandpark en huskyboerderij in Dalarna over te nemen. Je ontmoet hier niet alleen elanden: er leven ook rendieren, husky’s en wolven!
© Elandpark Öjvallberget
© Elandpark Öjvallberget
Net buiten de provincie Dalarna vind je Värmlands Moose Park. Samen met een gids ga je hier op pad, op zoek naar deze magnifieke dieren. Het mooie van dit elandenpark, is dat je heel dicht bij de dieren kunt komen. Het Moose Park is zowel zomers als ’s winters open. Een bezoek aan het Värmlands Moose Park is een van de populairste bezienswaardigheden, waardoor het aan te raden is van tevoren online een ticket te reserveren, als je zeker wilt weten dat je meekan met de tour.
Wanneer je een eland in het wild ziet, dan maakt het al snel meer indruk dan je had gedacht. Een eland kan namelijk groter worden dan een volwassen paard. Het is dan ook de grootste nog levende hertensoort ter wereld.
Beste periode voor spotten elanden in Dalarna
De meeste kans voor het zien van elanden in Dalarna is van mei tot september. Gedurende de maand mei wordt het grootste aantal elanden gespot. Na de winter komen ze massaal te voorschijn om te eten op de akkervelden. Juni en juli bieden de beste lichtomstandigheden om de elanden te kunnen fotograferen. Tijdens augustus en september zijn de geweien van de elanden volgroeid en zie je ook veel elanden opduiken voor de naderende bronst. September is nog steeds een prima maand op elanden te zien. Houd er echter rekening mee dat het in september meestal te donker is om goede foto’s te maken.
Zelf elanden spotten in Dalarna?
Verwacht niet dat je op iedere hoek een eland tegenkomt. Je moet wat tijd doorbrengen in het bos (waar de eland de voorkeur aan geeft), of goed zoeken in open gebieden omdat je ze daar nou eenmaal gemakkelijker kunt zien. Langs bloemrijke akkerranden, kruiden etend onder hoogspanningskabels, langs het water… Hoe dan ook, het is indrukwekkend om een eland te ontmoeten. Elanden kunnen wel 25 jaar oud worden en meer dan 2 meter (op schouderhoogte!). Het zijn ook nog eens zware jongens; mannetjes elanden kunnen tot wel 850 kilo wegen. Check alle reizen naar Zweden in de zomer of in de winter.
- Roadtrip Zuid-Finland in de winter - 3 december 2024
- Tips voor het afdrukken van jouw reisfoto’s voor in huis - 20 november 2024
- Top 6 bezienswaardigheden van Peru - 8 november 2024
Henry Huizinga says:
Wij zijn zeer geïnteresseerd in een bezoek aan het Elandenpark Dalarna. Mijn vrouw Anneke heet met haar (meisjes) achternaam Elandt, vandaar. Kunt U mij informatie opsturen hoe te boeken?
Bij voorbaat hartelijk dank
Vriendelijke groet
Henry Huizinga
Venlo Nederland
Dionne says:
Hallo Henry en Anneke! Wat een leuke achternaam, dat moet wel resulteren in een bezoekje aan de elanden!
Er is het elandenpark Långshyttan in het zuiden van Dalarna, nabij Falun. In het noorden van Dalarna is Öjvallberget te vinden in Särna-Fulufjället. En iets zuidelijker ligt Värmlands Moosepark. Ook in andere regio’s, zoals Småland, zijn er diverse elandenparken om de koning van het woud van dichtbij te bewonderen. Afhankelijk van waar jullie verblijven in Zweden, zou ik een mailtje sturen naar het hotel of direct naar het elandenpark om te vragen of zij u verder kunnen helpen!
Susanne says:
Hallo,
Mag ik vraag naar de locatie waar jullie de elanden in het wild gespot hebben? Ik ben momenteel op vakantie in Zweden met mijn vriend en wij hopen ook nog een Eland in het wild tegen te komen :). Wellicht dat jullie ons kunnen voorzien van mooie locaties waar de kans groot is.
Met vriendelijke groet,
Susanne
Jonathan says:
Hallo Martijn, leuk om jullie verhaal te lezen! Momenteel ben ik met mijn zoon in Rattvik en ik ben benieuwd of je nog weet waar precies je de elanden gezien hebt. Ook al zitten we totaal ‘buiten het seizoen’ toch willen we graag een poging wagen ze in het wild te zien. We hebben al wel heel veel reeën gezien, die soms goed te zien waren tegen een achtergrond van de laatste restanten sneeuw.
(En we hebben een van de elandenparken als plan B )
Alvast bedankt!
Jonathan
Dionne says:
Ha Jonathan, wat leuk dat jullie daar nu zitten! De beste tip die ik je kan geven: goed zoeken in open gebieden en plekken waar veel kruiden groeien. Maak in de vroege ochtend of avond, zo rond de schemering, een ritje met de auto en kijk goed langs het water en langs akkers. Rij bijvoorbeeld in de richting van Mårtanberg en kijk daar ook vooral onder de hoogspanningskabels. In het bos zijn elanden bijna onzichtbaar. Succes!
Jonathan says:
Wow, bedankt voor de snelle reactie!
We zijn er vanavond gelijk heen gereden. Helaas geen eland gezien, maar sowieso een leuk tochtje door de bossen daar in de omgeving.
Nogmaals dank.
Suus says:
Hoihoi,
Wat leuk om jullie verhaal te lezen. Ik ben momenteel ook samen met mijn vriend op vakantie in Zweden. Wij zijn inmiddels al op de terugreis richting Götenburg. Momenteel bevinden wij ons bij het Dalarnas Län Varmlands Län meer dicht bij Tyfors.
Gedurende onze reis zijn wij helaas nog geen Elanden tegen gekomen. Onze reis ging tot boven Dalarna. Ik vraag mij af op welke exacte locatie jullie Elanden hebben gespot en of je misschien voor ons op dit moment nog tips hebt waar wij het beste heen kunnen rijden. Het liefste in de richting van Götenburg aangezien wij met de boot terug gaan.
Met vriendelijke groet,
Suus
Dionne says:
Hoi Suus, daar in de bossen zitten zeker elanden! Wij zagen ze zelfs langs de kant van de weg staan, bij de 62 iets boven Råda en op de oevers van de Klarälven. Bij Rådastrands Camping hebben we een heel leuke presentatie van Tobias bijgewoond en op zijn advies hebben we nog een mooie route daar in de buurt gereden. Let vooral op wanneer je langs bloemrijke akkerranden rijdt, of als je hoogspanningskabels passeert; je ziet ze vooral goed in open terrein, maar wel tegen een decor van bomen zodat ze snel kunnen ‘verdwijnen’.
Vanaf Tyfors zou je makkelijk via Råda richting Göteborg kunnen rijden. Maar op andere plaatsen in Värmland zitten ze ongetwijfeld ook. Je hebt wel echt een beetje geluk en geduld nodig om ze te kunnen zien, want ondanks hun formaat, gaan ze zo op in hun natuurlijke omgeving. Ik hoop in ieder geval dat je net zoveel geluk hebt als wij toen hadden! Laat je nog even weten of het elanden spotten bij jullie ook gelukt is?!
Groetjes, Dionne
Suus says:
Hoihoi Dionne,
Super bedankt voor je snelle reactie. Wij zijn gisteravond rond 19:00u, tegen de schemering, met de auto op safari gegaan. De tips die jij aan ons hebt gegeven hebben wij van harte genomen. En met resultaat, aaaah!!
Wij hebben ruim 2u gereden en daar stond de ‘Queen’ midden in een open veld grenzend aan een huis en bos. Wij hebben enorm geluk gehad, want kort daarna verdween ze in de schaduw van de bosgrens.
Met vriendelijke groet,
Suus
Dionne says:
Hoi Suus,
Wat ontzettend goed om te horen dat jullie een eland hebben gespot! Magisch moment vonden wij destijds.
Goede reis in Zweden!
Groetjes,
Dionne