Het Zwitserse Unspunnenfestival

Unspunnen is de naam van een ruïne in de buurt van Interlaken en waarschijnlijk de geboortegrond van de Unspunnensteen. Deze steen is de hoofdrolspeler van het Unspunnenfestival dat ééns in de twaalf jaar wordt gehouden in Interlaken in het Berner Oberland.

Unspunnen

We gaan even 212 jaar terug in de geschiedenis toen het eerste Unspunnenfestival plaats vond in Interlaken. Dat gebeurde niet zomaar voor de lol. Er heerste veel politieke onrust tussen de stad Bern en het platteland van Berner Oberland. Om onrust onder de bevolking te voorkomen werd besloten om een gezamenlijk festival te organiseren, het Unspunnenfestival. Met alle hedendaagse onrust in de wereld zou je bijna wensen dat zoiets tegenwoordig ook mogelijk is.

Wat was er precies aan de hand? Tussen 1798 en 1803 had Zwitserland een regering die gevormd was naar Frans model. De stad en het platteland hadden gelijke rechten en de monopoliepositie van de gilden was afgebroken. Het Berner Oberland was een apart kanton in de Helvetische republiek. Toen Napoleon in 1803 probeerde te bemiddelen, had dit grote gevolgen voor de landelijke regio’s van de voormalige stads-kantons. Het Berner Oberland verloor zijn onafhankelijkheid en er ontstonden grote machtswisselingen. Om een revolutie te voorkomen besloten vier notabelen van Bern de partijen bij elkaar te brengen om tijdens een festival de onderlinge harmonie te herstellen. En aldus geschiedde. Het eerste Unspunnenfeest vond plaats in 1805. Broederschap vierde hoogtij tijdens parades en wedstrijden tussen swingers (worstelaars), schutters, alpenhoornblazers en steengooiers.

alpenhoornblazers

Bijna 100 alpenhoornblazers brengen een fantastisch concert ten gehore

De Unspunnensteen

Bij het Unspunnenfeest heeft één object de hoofdrol: de Unspunnensteen. De geschiedenis van deze steen, het symbool van de Zwitserse tradities, maakt eveneens deel uit van het feest. De originele steen werd meerdere malen ontvreemd en dook steeds weer ergens anders op. Tijdens de zwerftocht van de steen werd het object twee kilo lichter, waardoor hij niet langer in de competitie gebruikt kon worden. De steen werd in de lobby van het Victoria-Jungfrau hotel tentoongesteld, maar werd in 2005 weer ontvreemd. De dieven hadden een straatkei met het wapenschild van de Jura er voor in de plaats gezet. Het is nog steeds de vraag of de originele Unspunnnsteen nog eens ergens opduikt.

Het festival triggerde het opkomende toerisme enorm. Waren er in 1805 twee hotels in deze regio, in 1840 werden er al twaalf geteld. Het hedendaagse Unspunnenfestival, dat slechts om de twaalf jaar wordt georganiseerd, trekt tienduizenden bezoekers van over de hele wereld.

unspunnenfestival

Een festival dat de traditionele Zwitserse cultuur centraal stelt

Unspunnenfestival

Deelnemers vanuit alle hoeken van Zwitserland laten met trots hun traditionele kleding, gebruiken, sporten en tradities zien tijdens het Unspunnenfestival, dat bijna een week duurt. Het festival is een gebeurtenis die de eenheid en tolerantie onder de verschillende bevolkingsgroepen moet onderstrepen.

Interlaken ligt precies tussen het Thuner en Brienzmeer in. Met de Jungfraujoch en Schilthorn vlakbij, biedt Interlaken een prima uitgangspositie voor mooie uitstapjes. Vanuit de stad ga ik met de tandradbaan bijna loodrecht omhoog naar de Harder Kulm. Het uitzicht is fabelachtig, maar verandert helaas razendsnel in een mistige wolk, waar niets te ontwaren is.

interlaken

Interlaken biedt een prima uitvalsbasis voor mooie uitstapjes

Weer beneden aangekomen, valt er een druilerige regen. Op het festivalterrein zijn de steenstoters aan het oefenen voor de wedstrijd die later die dag plaatsvindt. Van de regen lijken ze geen last te hebben. De granieten wedstrijdsteen bestaat in verschillende gewichten en kan wel 18,4 kilo wegen. De steengooiers rennen over de baan en proberen de steen over hun schouder zover mogelijk te gooien. In de ogen van nuchtere Nederlanders lijkt dit feest wellicht een tikkeltje overdreven, maar in Zwitserland, waar tradities nog in hoog aanzien staan, is het festival een serieuze zaak. Ook al vindt het maar één keer in de twaalf jaar plaats. De stenengooiers, meestal lid van een sportvereniging, trainen al van kinds af aan met een kleine steen. En voor de Swingerkoning, de winnaar van de worstelwedstrijd, is niets belangrijker dan de glorie van de overwinning.

steenstoten

Steengooien op z’n Zwitsers

unspunnen klederdracht

Ook de bergboerinnen laten met trots hun traditionele kleding zien

Schieten en hornussen, alpenhoornblazen en vendelzwaaien

Muziek en dans neemt ook een belangrijke plaats in tijdens het festival. Een lange stoet deelnemers in de meest uiteenlopende klederdrachten, die soms een waarde van duizenden euro’s vertegenwoordigen, loopt het gelegenheidsstadion in. Er gaat gedanst worden! Dat het juist op dat moment gaat stortregenen mag de pret niet drukken; gehuld in plastic jassen laten zij hun folkloredansen zien. Even later bezoek ik een concert van alpenhoornblazers. Bijna 100 blazers brengen een fantastisch concert ten gehore. Ook voor de alpenhoornblazers geldt, net als voor alle overige deelnemers, dat ze uit alle streken van Zwitserland komen. Er zijn jaren van voorbereiding aan dit festival vooraf gegaan om tezamen tot een productie te komen. Er worden zelfs speciale stukken gecomponeerd voor het Unspunnenfestival.

Op de laatste dag van het festival schijnt de zon. Tijdens een urenlange parade door de hoofdstraat van Interlaken paraderen alle deelnemers aan de kijkers voorbij. Maar liefst 71 verenigingen deden dit jaar mee. Wilhelm Tell met zijn familie, muziekverenigingen, klederdrachtverenigingen, worstelaars, stenengooiers, alpenhoornspelers, jodelclubs en historische verenigingen zorgen als afsluiting van de Unspunnenweek voor een onvergetelijke parade. Helaas duurt het nog tot 2029 voor het volgende Unspunnenfeest in Interlaken plaatsvindt, maar overal in Zwitserland zijn ongetwijfeld nog genoeg traditionele gebruiken te bewonderen. Op de website MySwitzerland.com zijn duizenden ideeën te vinden voor een bezoek aan Zwitserland en zijn tradities.

unspunnenparade

Gässle (optocht) in Interlaken

Tekst en foto’s: Ank Herstel

Dionne
Laatste berichten van Dionne (alles zien)

Vragen? Suggesties? Of jouw reishonger delen?

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Je mag alleen HTML tags en attributen gebruiken:

<a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>