IJsland – elk uur anders

Sneeuw, mist, lauwe regen, storm, ijs en dan weer helder en windstil... In IJsland beleef je zeven seizoenen per dag. En soms zelfs in één uur. Ik ben hier in februari en had op sneeuw gehoopt. Maar ik zie het niet. Eigenlijk is het hele jaar hier het zelfde. Oké, in de zomer groeit er gras en zijn er bloemen. Maar dan nog is het altijd afwachten. Never a dull moment, maar dus ook geen enkele zekerheid…

Het is februari. Ik verwacht kou en ellende, zoals drie jaar geleden op de Noordkaap. Ik wil graag het Noorderlicht zien, net als toen. Maar ik heb mijn outdoor-broek vooral nodig om droog te blijven. En mijn thermische ondergoed had ik thuis kunnen laten. En tóch ga ik na vijf dagen met een super enthousiast gevoel naar huis. Want IJsland is ruig en IJsland is onvoorspelbaar. IJsland is stoer en soms heel lief. Ik heb wel 20 keer mijn camera afgedroogd en woei bijna uit mijn jas. En toch ben ik verliefd. Stapelverliefd op IJsland.

Iceland Air heeft tegenwoordig Economy Comfort én een Noorderlicht toestel.

Icelandair heeft tegenwoordig Economy Comfort én een Noorderlicht toestel. Foto: PlaneSpotters.net

IJsland – the easy way

“Wilt u alvast iets drinken?” Ik vlieg met Icelandair van Amsterdam naar de hoofdstad van IJsland: Reykjavik. Icelandair heeft sinds kort de extra luxe Economy Comfort klasse. Dat betekent: een geringe bijbetaling en heel veel meer comfort! Ik check in bij de business class, ik krijg alle drankjes en maaltijden die ik wil (met echt bestek), ik heb veel meer ruimte en ik zit lekker voorin. En dat is een feestje. Zeker nu Icelandair ook nog één van haar vliegtuigen in de kleuren van het Noorderlicht heeft gespoten. Alleen blijk ik dáár niet mee te vliegen… Maar wel vlieg ik business-class terug. Ook een feestje…

De stoere natuur en het wisselende weer maken IJsland geweldig.

De stoere natuur en het wisselende weer maken IJsland geweldig.

Dit wordt sowieso een comfortabel reisje! Omdat het februari is kies ik deze vijf dagen niet voor een road-trip met eigen auto (wat ik eigenlijk het leukst vind) maar laat ik me rijden door de tourbussen van Reykjavik Excursions. Dat is een perfecte club van goedgeorganiseerde tours, luxe bussen met wifi aan boord en hele deskundige gidsen. Het klinkt misschien wat suf en meer voor je ouders, maar ik zie jong en oud aan boord, en natuurlijk slapende toeristen uit China. Maar die zie je overal. De spijkerbanden ratelen over de straat terwijl het plus 7 graden is en er geen sneeuw te zien is.

IJsland – land van stoom en ijs

Maar deze vijf dagen zal er nog veel veranderen, qua weer. Mijn reisgenoot is bij aankomst eigenlijk wel blij dat het sneeuwvrij is. De lavavelden, bedekt met mos, zijn daardoor goed te zien als we Reykjavik al vroeg verlaten. De lucht is grauw en er is mist. Het wordt in IJsland pas om 9:00 uur licht in februari en het is al snel weer donker. We doen vandaag de Golden Circle tour die behalve door lavavelden langs de wereldberoemde Geysir gaat en langs de grootste waterval van IJsland: Gullfoss. En op de terugweg stoppen we bij een klein geothermisch paradijsje om te dobberen in hete bronnen in een koud meer en te stomen in zwaveldampen van 60 graden.

Rond de 'hoofd-Geysir' zijn talloze stomende bronnen.

Rond de ‘hoofd-Geysir’ zijn talloze stomende bronnen.

Rond de Geysir ligt geen sneeuw. Het is dit jaar sowieso erg warm.

Rond de Geysir ligt geen sneeuw, want de ondergrond is te warm.

De Geysir is rustig: totdat een wolk van stoom het kokende water omhoog perst (elke 5 min.)

De Geysir is rustig: totdat een wolk van stoom het kokende water omhoog perst (elke 5 minuten).

Het is gaan miezeren. Stoomwolken hangen boven een maanlandschap van zwarte lavabrokken. Voor de eerste bewoners van IJsland moet de Geysir met zijn uitbarstingen van stoom en kokend water wel heel indrukwekkend zijn geweest. IJsland staat niet voor niets bekend om haar vele sagen en legendes. Ik hijs me in mijn waterdichte broek en probeer de camera een beetje droog te houden. Elke vijf minuten is het raak: ineens bolt het wateroppervlak omhoog en braakt de Geysir een prachtige blauwe stoombel uit en spuit het water 40 meter omhoog. Iedereen rent, iedereen wordt nog natter dan ie al is…

De aarde scheurt open

Al het geothermische geweld heeft te maken met de ligging van IJsland: precies op de grens van twee aardschollen die uit elkaar bewegen. Reykjavik ligt op de Amerikaanse plaat, de oostkant van IJsland op de Eurazië-plaat. En zo zie je in het Thingvellir natuurpark de enorme kloof waar IJsland elk jaar 10 mm groter wordt! De vele actieve vulkanen, de hete bronnen en de Geysir hebben hun bestaan te danken aan het tektonische geweld. En de bewoners danken er hun warme kraanwater aan. Zonder geothermische warmte en zonder de warme golfstroom zou je hier niet kunnen overleven – dan was IJsland echt een land van ijs.

In Thingvellir scheurt IJsland uit elkaar. Ik sta op de Amerikaanse aardschol. Aan de overkant de Eurazië-plaat.

In Thingvellir scheurt IJsland uit elkaar. Ik sta op de Amerikaanse aardschol en aan de overkant zie je de Eurazië-plaat

Het ruige landschap van IJsland. Veel geothermische activiteit.

Het ruige landschap van IJsland, gevormd door veel geothermische activiteit

IJsland – land van water

De vulkanen op IJsland zijn bedekt met sneeuw en ijs. Als een vulkaan actief wordt (zoals in 2010 de Eyjafjallajökull die al het vliegverkeer boven Europa stillegde) kan dat ijs ineens massaal gaan smelten. Enorme watermassa’s komen dan naar beneden en laten zwarte sporen vulkaangruis achter. Veel rivierbeddingen en stranden zijn daarom gitzwart. Bruggen worden dan weggeslagen en wegen worden onbegaanbaar.  Maar nu ik hier ben is het rustig. Het smeltwater komt nu rustig naar beneden via watervallen en beheersbare rivieren.

Via de gigantische Gullfoss waterval stroomt het smeltwater van de ijskappen weg.

Via de gigantische Gullfoss waterval stroomt het smeltwater van de ijskappen weg.

Zwarte stranden door lava-gruis.

De stranden zijn zwart door het lava-gruis.

Donderend komt het smeltwater bij de Skókafoss waterval naar beneden.

Donderend komt het smeltwater bij de Skókafoss waterval naar beneden.

Gletsjers en mist

De zon laat zich zien. De sproei-nevel van de Skókafoss waterval licht op met een mooie regenboog. Het is het water van de top van de vulkaan Eyjafjallajökull. Er net achter ligt de veel grotere vulkaan Katla. De enorme ijskap schuift naar beneden en laat zich zien via de gletsjer Solheimajokull. Ik loop er naar toe en ineens ben ik weer helemaal in IJsland. Ik staar naar het poollandschap en vergeet de mist en de grauwe lavavelden. Gezekerd met een touw lopen kleine stipje over de gletsjer. Zelfs met speciale gletsjer-voertuigen wordt de ijsmassa bedwongen!

Aan de onderkant van de gletsjer drijven kleine ijsbergen.

Aan de onderkant van de gletsjer drijven kleine ijsbergen.

Gletsjers hoog op de ijsvlaktes van de vulkaan Katla.

Gletsjers hoog op de ijsvlaktes van de vulkaan Katla

Enorme terreinwagens om de rivieren en de gletsjers te bedwingen.

Met deze enorme terreinwagens worden de rivieren en de gletsjers bedwongen.

Het water valt deze dagen rijkelijk. En het water hangt rond als mist en wolken. Het Noorderlicht krijg ik niet te zien. Maar ik geniet van de rauwe landschappen, de Spartaanse omstandigheden en van de verlatenheid. De IJslandse paarden en de schapen trotseren het weer met groot gemak. Ik krijg het al koud als ik de vissers in de mist op hun schepen bezig zie. In de bus wordt ondertussen door een IJslander nog een sage verteld – over Vikingen die de Noorse koning versloegen en die duizenden kilometers door de ijszee trokken. En op hun weg de mooiste vrouwen verzamelden in Ierland…

Het mistige IJsland is bron van vele sagen die nog steeds levend worden gehouden.

Het mistige IJsland is een bron van veel sagen, die nog steeds levend worden gehouden.

Mistig en mysterieus. De haven van Reykjavik.

De haven van Reykjavik is mistig en mysterieus. 

IJsland – eten als een Viking

Vandaag doe ik een Food Walk Tour door Reykjavik. Gabriela Jóna begeleidt de tour en ís zo’n vrouw met Ierse genen. “De Vikingen namen de mooiste vrouwen mee uit Schotland en Ierland. Alle vrouwen in IJsland blijken hier van af te stammen. Net als alle IJslandse mannen Noorse genen hebben. We hebben maar 300.000 inwoners en iedereen kent elkaar bij de voornaam. Een achternaam hebben we niet eens”, vertelt Gabriela bruisend van enthousiasme. Ze geeft toe: ze was ooit depressief, door het donkere weer, maar ze wil hier niet weg! Eens een IJslander, altijd een IJslander.

De Food Walk Tour. Gabriela vertelt enthousiast over traditionele IJslandse gerechten.

De Food Walk Tour. Gabriela vertelt enthousiast over traditionele IJslandse gerechten.

Zwalken door Reykjavik tijdens de Food Walk Tour.

Zwalken door Reykjavik tijdens de Food Walk Tour.

Gabriela laat ons maar liefst 13 typisch IJslandse gerechten proeven tijdens de stadswandeling. Een leuke manier om de stad en het land te ontdekken. “Veel gerechten stammen af van de stevige boerse keuken. Veel calorieën. Maar op IJsland groeien zelfs kruiden, zoals de noordelijke tijm. Veel producten werden ook ingemaakt. Vaak in wei, het lichtzure vocht van de melk.” De proeverij begint mild, met een heerlijke stoofschotel van schapenvlees.

Schapen zijn hier meer dan mensen. De wol en het vlees zijn belangrijk.

Meer schapen dan mensen zijn er in IJsland. De wol en het vlees zijn belangrijk voor de economie.

Naar de haaien…

Maar dan komen we al snel bij een proeverij voor gevorderden… “Dit is gefermenteerde Groenlandse haai. Het is erg goed voor je maag en ook fijn als je een kater hebt”. Ik heb geen kater, maar ik maak het potje toch maar eens open. Oeps… Gefermenteerde haai blijkt gewoon verrotte haai te zijn, die een jaar lang is bewaard in de grond. Het ruikt ongelooflijk naar ammoniak, en als ik er op kauw wordt dat nog veel erger. De schapen-testikels slaan we op aanraden van Gabriela maar over en we gaan door naar de haven waar een romige kreeft-tomatensoep wacht. Ik koel af met typisch IJslands ijs (IJslanders zijn de grootste ijs-eters, vooral in de winter…) en dan IJslandse koffie met IJslandse chocolade en een IJslands Viking-biertje. Dat helpt heel goed – om de haai te vergeten.

Tips:

Tekst en foto’s: Arjan Mulder

Na het eten van haai in ammoniak voel ik me een echte Viking!

Na het eten van haai in ammoniak voel ik me een echte Viking!

De dag ná mijn vertrek was het Noorderlicht er wel. Foto: Reykjavik Excursions.

De dag ná mijn vertrek was het Noorderlicht er wél. Foto: Reykjavik Excursions

IJsland is behoorlijk ijsvrij. Door de warme golfstroom.

IJsland is behoorlijk ijsvrij door de warme golfstroom.

Arjan
Volg mij!
Laatste berichten van Arjan (alles zien)

Vragen? Suggesties? Of jouw reishonger delen?

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Je mag alleen HTML tags en attributen gebruiken:

<a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>