De Viagra van de Himalaya

Enigszins moeizaam ademend loop ik door de hoofdstraat van het meer dan vier kilometer hoog gelegen plaatsje Zahutengzhen in het district Zadoi dat ooit deel uitmaakte van de Tibetaanse provincie Amdo. Het is het eind van de (grotendeels) verharde weg die een paar honderd bergachtige kilometers verder begint in afgelegen stad Yushu. Toeristen ziet Zahutengzen weinig en zo goed als niemand spreekt enig Engels.

Het straatbeeld is me echter bekend: rijen rommelige winkels met open gevels waar alles van zonnebrillen tot reusachtige teddyberen wordt verkocht, dozen met bier en frisdrank in ongeordende stapels een groot deel van het vloeroppervlak innemen, zakken rijst naast de wasmiddelen liggen en een grote collectie voor mij ondefinieerbare snacks de weg naar de kassa markeert. Op de achtergrond de Himalaya. Een straat met aan één kant gevels met bijna identieke rode smeedijzeren deuren, versierd met draken, leeuwtjes, garuda’s, bloemen en geometrische figuren. De overkant is door de concurrerende leverancier gedaan zo lijkt het.

Worden de winkels vaak door een Chinees gedreven verder zie je op straat voornamelijk Tibetanen met gelooide trekken en karakteristieke rode konen. Maar er is iets vreemds. Ben ik gewend aan platte karren aangedreven door het voorste deel van motorfietsen, oude busjes en wat vervallen blauwe vrachtauto’s, hier wordt het straatbeeld bepaald door forse SUV’s. Landcruisers,  BMW’s, Audi’s, Mercedessen, allemaal auto’s die thuis al gauw voor zo’n 80.000 euro in de showroom staan. Maar de berijders zijn meestal ietwat sjofel geklede mannen die een boerenafkomst uitstralen.

Luxe wagens in een verder wat vervallen stadje

Spookstad

Ik volg de weg die uit het stadje naar een groot klooster loopt. Vlak bij het klooster, waar de monniken nadrukkelijk schitteren door onzichtbaarheid, is een gloednieuwe brug over de Mekong aangelegd. Aan de overzijde ligt een modern stuk stad met strak gepleisterde, meest witte, gebouwen. Er zijn kantoren, een gym, zo te zien wat hotels, een winkelcentrum, een rijtje losse winkeltjes, met de bekende smeedijzeren deuren en een paar modern uitgevoerde stukjes woonwijk. Ruim uitgevoerde kruisingen met veel stoplichten. Een China-Telecom gebouw, een dorpsplein met een forse display en sierverlichting. Maar alles staat leeg en is gesloten. Het enige leven vind ik bij de Agricultural bank of China, waarvoor een rij voornamelijk witte SUV’s en luxe sedans staat en het een komen en gaan is van Tibetaanse mannen met hoeden. Een spookstad, zoals er wel meer in China zijn? Ik weet het niet en loop na wat foto’s van het wat onwerkelijke stuk stad genomen te hebben weer terug.

Een verder leeg stadsdeel

Rijke nomaden

Zoals dat hier doorgaans gebeurt stopt er snel een auto. ‘You want a ride’ klinkt het, in plaats van het gebruikelijke zwijgende wijzen naar de horizon. Ik stap in een kleine witte Daihatsu waarin een keurige jongeman achter het stuur zit. ‘Your English is very good’ merk ik op. ‘I studied English for four years. I am a teacher’. ‘English teacher?’ ‘No Chinese teacher. My English name is Dave’ stelt hij zich voor. Ik vraag Dave naar de spookstad. Die blijkt vorig jaar te zijn gereedgekomen. Dit jaar gaan de scholen en de instanties er heen. De SUV’s en de bank? ‘Tja, de Caterpillar-fungus. De prijzen zijn zo gestegen dat er nu schatrijke Tibetaanse nomaden zijn. En die steken hun geld in hun moderne paarden’.

Ik let de volgende dag een beetje op. Op straat staan handelaren met grote stapels bankbiljetten om mannen die een gevlochten schaal met wat nog het meest op wortels lijkt voor zich uit houden. Het blijken rupsen die geïnfecteerd worden door een zwam. De zwam verteert en mummificeert de onder de grond levende rups, waarna een klein steeltje boven de grond komt. In het Tibetaans wordt het samenstelsel yartsa gunbu, ofwel zomerkruid-winterworm genoemd. De officiële naam is Cordyceps sinensis, in het nederlands gewoon Cordyceps. En ze komen alleen op bepaalde hoogtes in de Himalaya voor.

De Viagra van de Himalaya

Het verhaal gaat dat al 1500 jaar geleden ontdekt werd dat vee dat graasde op vlaktes met een paddenstoelachtig gras gezonder was dan ander vee. De herders brachten dit in verband met de paddenstoel en Tibetaanse artsen begonnen die paddenstoel toe te dienen aan mensen, waarbij ze ontdekten dat het middel een flink aantal aandoeningen kon genezen. Tegenwoordig lijkt de faam als Afrodisiacum te overheersen en wordt de Cordyceps wel de viagra van de Himalaya genoemd.

Handelaren in de Caterpillar fungus

Handelaren in de Caterpillar fungus

Caterpillar-fungus ofwel Cordyceps sinensis

Caterpillar-fungus ofwel Cordyceps sinensis

Bloeiende handel

Het is het oogstseizoen. De buitenwijken zijn uitgestorven en ook de jonge monniken zijn naar huis om hun familie te helpen met het zoeken naar de fungus, die alleen in bepaalde gebieden en op een bepaalde hoogte voorkomt. De prijs is de afgelopen decennia fors opgelopen en is sinds 2004 vertienvoudigd tot 50.000 dollar per kilo, door de gestegen welvaart in China en de beperkte hoeveelheid die er, zelfs op deze uitgestrekte vlakten, beschikbaar is. En misschien wel omdat de toenemende jachtigheid van het bestaan de behoefte aan een Afrodisiacum verhoogt.

In ieder geval zorgt de Caterpillar fungus, naar verluid al goed voor veertig procent van het inkomen in deze streken, er voor dat veel nomaden nu een televisie en een Iphone hebben en handelaren zich dus luxe SUV’s kunnen veroorloven. Dave wijst me op een standbeeld dat ik eerder had gezien maar toen niet helemaal begreep. Het is een wat potsierlijk beeld van een man die een iets boven het hoofd tilt. ‘The Caterpilar Fungus monument’. Grote posters op de schutting die voor het park staat tonen een aantal luxe uitziende gebouwen die binnenkort zullen verschijnen. Bijzonder hoe een kleine paddenstoel, met de onvrijwillige medewerking van een rupsje, zoveel welvaart kan brengen. En waar je tegen aan kunt lopen als je echt de gebaande paden verlaat.

het caterrpillar fungus monument

Het caterrpillar fungus monument

Vervolg: Een religieuze uitvoering van de mancave

Zie ook fotospecial: De bovenloop van de mekong

Theo

Vragen? Suggesties? Of jouw reishonger delen?

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Je mag alleen HTML tags en attributen gebruiken:

<a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>