Vijftig jaar later loop ik over dezelfde straat. Zonder sigaret maar eveneens met een backpack op mijn rug, kijk ik verwonderend om me heen naar de tientallen lege barretjes en guesthouses. Het is niet meer voor te stellen hoe het eiland er vijftig jaar geleden bij lag. Hoe kan zo’n toeristisch eiland in de verstreken jaren haar gasten zijn verloren? Ik heb het over Samosir, een eiland op Sumatra dat in het midden van het Tobameer ligt.
Samosir heeft prachtige vergezichten
Het grootste kratermeer ter wereld
Lake Toba is het grootste kratermeer ter wereld. Het is ontstaan na de vulkaanuitbarsting die, volgens de legendes, het klimaat wereldwijd heeft beïnvloed. Het eiland kent meerdere dorpjes, maar de bekendste is toch wel de toeristentrekpleister Tuktuk, waar ook de veerboot vanaf Parapat aanmeert. De inwoners zijn overwegend christelijk en het eiland heeft lagere scholen, kerken, winkeltjes en sportvelden. In de jaren zestig speelde het dorpje in op het toenemende toerisme en in een mum van tijd was het dan ook een zeer geliefde bestemming onder de backpackers. In de jaren die volgden, nam het toerisme langzaam maar zeker af. Het huidige straatbeeld laat wat dat betreft dan ook te wensen over. Je ziet lege guesthouses en een handjevol toeristen. Toch heeft het eiland haar schoonheid nooit verloren.
Een doorsnee woning
Eén van de kerken
‘Even’ pinnen
Ik wil het eiland graag met eigen ogen bekijken. Ik verblijf in een prachtige accommodatie met uitzicht op het meer en de palmbomen. Samen met twee andere meiden huur ik een scooter en verken ik het eiland. De uitzichten zijn prachtig. Het meer is blauw en de groene heuvels op de achtergrond maken het plaatje idyllisch. Het eiland kent eveneens veel cultuur. Zo zijn er veel traditionele Karo Batak huizen te vinden, te herkennen aan hun bijzondere vorm. Een deel van deze stam heeft zich jaren geleden op dit eiland gevestigd en brengt diens cultuur met zich mee.
De accommodatie waar ik verblijf
De volgende ochtend wil ik even pinnen. Pinnen op Sumatra is al een avontuur op zich. Op veel plaatsen kun je niet pinnen en als dit wel kan dan is het maar de vraag of je pas geaccepteerd wordt. De pinautomaat is een halfuur lopen. Ik geniet van de prachtige natuur. Een jongen loopt op me af en geeft mij spontaan een high five. Iedereen groet me en een optocht van schoolkinderen in uniform passeert me lachend en zwaaiend.
Dan word ik aangesproken door een jonge vrouw. Ze nodigt me enthousiast uit om even bij haar te gaan zitten. We zijn even oud, maar onze huidige levens kunnen niet verder uit elkaar liggen. Haar naam is Evy. Ze is getrouwd maar haar man is er vandoor gegaan toen hun dochtertje enkele maanden oud was. Ik merk dat ze het moeilijk vindt om erover te spreken. Veel vrouwen schamen zich hier enorm als ze verlaten worden. Ze woont samen met haar vader en dochtertje. Toen haar moeder onverwacht overleed, besloot ze vanaf Jakarta terug te verhuizen naar haar geboortedorp. Ze kan haar vader niet alleen laten, zo vertelt ze. Ze is hoogopgeleid, heeft een goede baan en nieuwsgierig stelt ze mij vragen over Nederland en vooral over de zonnebrandcrème die ik gebruik. Kan zij die ook kopen? Ondertussen regelt ze dat er Gadogado voor me wordt gekookt. Ik kan haar niet duidelijk maken dat ik al heb geluncht. De hele straat kijkt nieuwsgierig toe hoe ik de (pittige!) maaltijd eet. Ze nodigt me bij haar thuis uit, stelt me voor aan haar vader en ik speel een poosje met haar vierjarige dochter die maar blijft lachen om mijn gekke spelletjes. Het is niet duidelijk wie hier het meeste plezier aan beleeft. Evy skypet ondertussen met haar zus. Ze wil graag dat ik haar ook even spreek. Haar zus komt vrij snel ter zake. Haar zoon heeft een verstandelijke beperking. Of ik weet welke diagnose het is, of er in Nederland ook medicijnen voor zijn en of ik misschien weet wat ze kunnen doen. Ik zie haar zoon ondertussen naar me zwaaien. Ze zit met haar handen in het haar. En ik inmiddels ook. Het ligt hier allemaal erg gevoelig. Hoewel ze hier medisch gezien best progressief zijn, ligt het vooral sociaal gezien ingewikkeld. Wat denkt de buitenwereld? Sommige mensen met een beperking worden hier simpelweg nog weggestopt.
Evy en haar dochtertje poseren graag voor mijn camera
Nobody said it was easy
Dan vraagt Evy of ik met haar en haar vriend Alex naar de karaokebar wil gaan. Ze wil me graag aan Alex voorstellen en het lijkt haar leuk om met mij te zingen. Ik kan helemaal niet zingen, maar onder het mom van ‘meedoen is belangrijker dan winnen’, durf ik het aan. Als ze beginnen te zingen, zinkt de moed me in de schoener. Ze zijn waanzinnig goed. Met zweethandjes kijk ik toe: hoe kom ik hier onder uit? Niet, zo blijkt al snel. Met trillende knieën sta ik op. Als het dan toch moet, dan graag met Coldplay. Dus daar sta ik dan en bléhr uit volle borst: ‘Nobody said it was easy’. De ironie.
Met zweethandjes kijk ik toe…
…ze zijn waanzinnig goed
Tuktuk FC
Daarna nemen ze mee naar de lokale voetbalwedstrijd van Tuk Tuk FC. Ik geniet enorm. De commentator is erg fanatiek en doet enthousiast verslag van het spel van Tuk Tuk FC, een naam die rechtstreeks uit de Donald Duck lijkt te komen. De tribune is geïmproviseerd en een kip loopt met haar kuikentjes over het veld. Ze voetballen er keurig omheen. Meteen na het fluitsignaal springen de spelers op het dak van een busje en rijden ze weg. Evy heeft weinig oog voor het spel. Ze probeert mij en Alex uit alle macht aan elkaar te koppelen. Omstanders keuren mij en we krijgen diens zegen voor een huwelijk. ‘Alex brengt je wel even naar huis op zijn brommer,’ zegt Evy dan. Ik onderschep nog net een knipoog.
De voetbalwedstrijd van FC Tuktuk
De ‘spelersbus’ van FC Tuktuk
Afscheid
Dan is het voor mij tijd om te gaan. Als ik naar de ferry loop, kijk ik om me heen. Ik geniet van het uitzicht en kom geen enkele andere toerist tegen. De talloze lege accommodaties steken vreemd tegen de omgeving af. Toch ben ik blij dat ik dit eiland bezocht heb. Misschien had ik hier niet de tijd van mijn leven met andere toeristen, maar het eiland schonk mij iets veel mooiers. Ik heb de warmte en gastvrijheid van de bewoners mogen ervaren. Tegelijkertijd is het ook confronterend. Het voetstuk waarop ik geplaatst word, het beeld dat ze hebben van de westerse wereld die alle (medische) antwoorden kent, het aanzien dat het hebben van westerse vrienden geeft… Alles is anders dan vijftig jaar geleden, maar tegelijkertijd nog zo hetzelfde. Toch is ook hier de tijdsgeest wel degelijk zichtbaar, realiseer ik me als Evy me in de maanden die volgen nog regelmatig via Whatssap berichten stuurt. Ze brengt me op de hoogte over haar familie. Iets dat men zich vijftig jaar geleden op haar beurt dan weer niet voor kon stellen.
Tuktuk FC won vandaag met 2-0. Het is echter niet de enige overwinning. Vandaag heeft het eiland ook mij voor zich gewonnen.
Het eiland heeft prachtige vergezichten
- Eet, drink, slaap en bewonder - 19 juni 2018
- Gouden bergen in Nepal - 28 maart 2018
- (Een) wild leven in Chitwan - 7 december 2017
