Drukke boel onder water
Voor het mooie weer hoef je dus niet naar Alaska. Ze zijn hier al blij als het een dag niet regent. Het uitzicht vanaf het dek van de Eurodam is ook veel van hetzelfde: een grijze, rustige zee. Af en toe voel je het schip een beetje bewegen. Geen hoge golven. Hoe saai het uitzicht op de Stille Oceaan in deze contreien ook mag zijn, ónder water is het een drukke boel. Hier zwemmen dolfijnen, zeehonden, zeeleeuwen, orca’s en walvissen. En die wil ik natuurlijk niet missen. Ze zijn het beste te zien om een uur of zeven in de ochtend en ’s middags na vier uur. Dus dan sta ik te kijken. Weer of geen weer. Opwarmen doe ik wel weer met een warme koffie in Crow’s Nest, bovenin de Eurodam.
Af en toe een streepje blauw in de grijze wolkenluchten van Alaska
Visserij en toerisme
Er is slechts één weg naar de hoofdstad van Alaska: de Glacier Highway. De afstanden zijn immens in dit enorme land, geen wonder dat de bewoners zich per boot, watervliegtuig of helikopter verplaatsen. Juneau ligt in de oksel van Canada, waar nog een spoortje Amerika langs loopt. Gletsjers hebben hier het landschap gevormd: water, bergen, eeuwige sneeuw en regenwoud. En gelukkig ook nog hier en daar een gletsjer, hoewel deze bevroren rivieren steeds kleiner worden. Vroeger stond Juneau bekend om de goudwinning, tegenwoordig leeft de stad van twee zaken: visserij (vooral zalm en krab) en toerisme. ‘Whalewatching’ staat met stip bovenaan, ook op mijn wensenlijst. Ik ben hier gekomen om mijn allereerste walvis te zien.
De Eurodam op weg naar de haven van Juneau
In de haven van de Amerikaanse staat Alaska
Eerste walvis
In Juneau is het koud en grijs en het regent. Gedwee wachten we onder een afdak tot we met de bus naar de haven van Auke Bay rijden. Van hieruit gaan we de zee op om walvissen te kijken. Bultrugwalvissen zwemmen hier bij bosjes, schijnt. De schepen mogen niet dicht bij walvissen komen, dat is wettelijk vastgelegd. En dat maakt het lastig foto’s maken, als de beesten een paar honderd meter verderop mooie fonteinen blazen en weer onderduiken, het liefst met hun kenmerkende staart zwaaiend. Maar dat doen ze niet altijd. Sterker nog: mijn eerste walvis valt best een beetje tegen. Toch is het spannend gebeuren, dat walviskijken. De ‘O my gosh’-uitroepen van mijn Amerikaanse mede-passagiers zijn niet van de lucht. En ach, het is de natuur, die laat zich niet regisseren.
Ondanks de regen een stralende lach
Vanaf Auke Bay in Alaska kun je ook gaan kayakken
Weer of geen weer: we gaan walvissen en gletsjers bekijken
Toch nog een beetje kleur in Auke Bay
Veel wildlife
De wateren van Alaska zijn zeer voedingsrijk. Daarom komen de walvissen vijfduizend kilometer zwemmen om hier te eten. Paren en bevallen doen ze in de warme wateren van Hawaii, eten doen ze in Alaska. Het water is voedselrijk door de gletsjers. Die nemen allerlei mineralen en andere voedingsmiddelen mee de oceaan in. De zee in Hawaii mag dan kristalhelder en warm zijn, de helderheid verraadt ook dat er nauwelijks iets in het water zit. De wateren van Alaska zijn juist daarom niet zo heel helder. De grootste vijand van de walvis is de orca. En die zitten hier dus ook, maar helaas laten die zich niet zien. Wel zien we veel Amerikaanse zeearenden (bald eagles), bruinvissen, zeeleeuwen, zeehonden en otters. Wildlife genoeg hier maar voor mijn eerste orca moet ik toch echt een keertje terugkomen.
Met een beetje geluk zie je de staart van een bultrugwalvis
IJskoud snorkelen
Hoewel het water bij Alaska niet zo helder is als bij Hawaii, zag ik best wel veel tijdens een uurtje snorkelen aan de kust. Snorkelen in een dry suit, welteverstaan. Het water is namelijk slechts 40 graden Fahrenheit (4 à 5 graden Celsius). En dat zo’n pak geen overbodige luxe is, blijkt uit het gegeven dat ik dit artikel tik met een nog steeds ‘bevroren’ wijsvinger en duim van mijn rechterhand. Alleen je handen, hoofd en gezicht komen in contact met water, als het pak goed zijn werk doet.
Uitleg over het pak en de disclaimers duurden langer dan het snorkelen zelf….
In het ijskoude gletsjerwater bij Sitka, aan de kust van Alaska
Een snorkelselfie in de Stille Oceaan bij Alaska
Onderwaterboswandeling
Onder water is veel te zien. De rotsachtige ondergrond biedt onderdak aan veel dieren. Er zijn paarse en gele zeesterren, oranje anemonen, kleine visjes, sierlijke kwallen, camouflage-krabben en schichtige inktvissen. Ik snorkel door een onderwaterbos van metershoog geel zeewier met enorme bladeren die heen en weer wiegen in het ritme van het water. Na drie kwartier klauter ik verkleumd weer het kiezelstrand op en ontdoe me met moeite van het beschermende pak. Fatsoenlijk mijn jas weer aantrekken gaat niet: de vingers zijn te verkleumd om de boel dicht te ritsen. De ‘hot chocolate’ is dan ook een welkome handenwarmer.
De regenwouden van Alaska
Het regent veel in Alaska. De schattingen lopen uiteen van 220 tot 280 dagen per jaar. Er gaat eigenlijk geen dag voorbij dat het niet (even) regent. Dat verklaart meteen de aanwezigheid van regenwouden in Alaska, iets wat je eerder rond de evenaar zou verwachten. De regenwouden rond Juneau zijn betrekkelijk jong. Ze zijn pas ontstaan nadat de grote gletsjers verdwenen, zo’n 250 jaar geleden. De vegetatie is niet groot, maar de bossen bieden ook een goede voedingsbodem voor lupines en varens die hier uitbundig groeien en bloeien.
Enorme kei die ooit door de gletsjer is meegevoerd
Touwbrug en zipline in het regenwoud bij Ketchikan, Alaska
Ooit gletsjer, nu bospad
We lopen samen met gids Cal over een pad door een regenwoud waar in 1900 nog een driehonderd meter dikke gletsjer lag. Hij kent ieder plantje, elke mossoort en alle bomen, wijst de sporen van zwarte beren aan die hier leven – maar zich gelukkig niet laten zien. Cal vertelt over de zalmen die elk jaar weer met miljoenen tegelijk vanuit de Stille Oceaan de kreken in dit gebied opzwemmen. Op weg naar de plek waar ze zelf ooit het levenslicht zagen. Nu om er te paaien en daarna dood te gaan. Als ze niet voor die tijd door beren of vissers opgevist zijn. Dat is het lot van de zalm.
Gids Cal weet alles van het regenwoud in Alaska
Een van de vele kreken in Alaska
Nu een trail, ooit een gletsjer
Doorkijkje vanuit het regenwoud op de Stille Oceaan
Bevroren wereld
Na een hike door de groene wereld van het regenwoud staan we plotseling in een bevroren wereld. Oog in oog met de gletsjer, waterval en het meer van Mendenhall. Het meer is in 1926 ontstaan, als gevolg van de ontdooiende gletsjer. En hoewel de bevroren rivier nog maar een schim is van wat het ooit was, voedt hij het meer nog steeds. Ik sta in de regen maar het deert me niet. Het onwaarschijnlijk mooie en ongerepte landschap doet mij mijn koude handen en natte haren vergeten. Bergen weerkaatsen in het rimpelloze water. Af en toe hoor je een knal of gekraak: de gletsjer laat van zich horen.
Mendenhall gletsjer en meer aan de rand van het regenwoud bij Juneau, Alaska
Ik maak foto’s maar weet dat de plaatjes niet zullen opwegen tegen mijn zintuigen. Dit moet je met eigen ogen zien en horen om het te geloven. In de verte klinken helikopters: toeristen die zich – bij gebrek aan wegen – door de lucht naar de gletsjer laten vervoeren. En hoewel het mijn beleving van dit imposante natuurgebied verstoort, begrijp ik later van reisgenoten dat ik echt wat gemist heb. Namelijk de ervaring van bovenop zo’n bevroren rivier te staan. Mocht ik nog eens in Alaska komen en genoeg gespaard hebben (zo’n helikoptervlucht kost al snel zo’n 600 dollar per persoon), dan zal ik het opnieuw overwegen.
De baai van Mendenhall was ooit een grote gletsjer
Kreken die vanuit de bergen het meer van Mendenhall instromen
Baai met gletsjers
Terug op de Eurodam gaat de reis verder. We varen naar een gebied waar je alleen per boot kan komen. National Park Glacier Bay, de baai met de gletsjers. Een van de grootste natuurgebieden van Amerika. Beschermd gebied ook, omdat dit voedselrijke water een populaire plek is voor walvissen en andere zeedieren. Je mag er alleen met een vergunning naar binnen varen. Per dag niet meer dan 25 boten en 1 cruiseschip per keer. De kapitein van de Eurodam schakelt over op de elektrische motoren om de natuur in deze baai zo min mogelijk te verstoren. Alleen aan de rimpeling op het water zie je dat we vooruit komen.
De Eurodam in Glacier Bay, Alaska
Op elektrische kracht door Glacier Bay
De gletsjer stroomt heel langzaam de zee in
Onweer in ijs
Om ons heen bergen en fjorden, de afgelopen duizenden jaren uitgeslepen door de vele gletsjers die hier ooit stroomden. Door de opwarming van de aarde zijn er niet veel meer over. Overal in het water liggen ijsschotsen, meeuwen vliegen krijsend langs het schip. We liggen stil voor een van de grotere gletsjers. Een grote groengrijsblauwe grillige rivier van ijs. Hij stroomt langzaam de oceaan in. Af en toe vallen er brokstukken ijs met donderend geweld naar beneden. Dan weer een knal of een krakende donderslag. Want zo klinkt een gletsjer. Alsof er een onweersbui in opgesloten zit. En hoewel dat de enige actie is, kan ik geen genoeg van deze bevroren rivier krijgen. Je kijkt zo de prehistorie in. Dit ijs was ooit, tienduizenden jaren geleden, een regendruppel. En nu stroomt het ijs terug naar het water van de oceaan. De cirkel is rond.
Met dank aan Holland America Line en de crew van ms Eurodam.
De Eurodam van Holland America Line. Foto: HAL
In het gangboord van de Eurodam
Filmpje: een korte impressie van de natuur aan de zuidoostkust van Alaska.
Artikel: een korte reportage over cruisen door Glacier Bay.
- Verliefd op Friesland - 27 mei 2020
- De boven- en onderwereld van Göttingen - 22 november 2019
- Fabelhaftig fietsen – in het Ruhrgebied - 17 januari 2019
