Indianen in Costa Rica

In het gebied tussen Palmar Sur en Sierpe, zuidwest Costa Rica, kun je de geheimzinnige esferas vinden, de stenen bollen uit oeroude tijden, die door de Diquis Indianen gemaakt zijn. Voor de tijd van de Spanjaarden leefde deze Indianenstam in de delta van de rivieren Sierpe en Térraba, in een welhaast ondoordringbaar gebied vol met oerwoud en moerassen.

Esferas

In het gebied tussen Palmar Sur en Sierpe, zuidwest Costa Rica, kun je de geheimzinnige esferas vinden, de stenen bollen uit oeroude tijden, die door de Diquis Indianen gemaakt zijn. Voor de tijd van de Spanjaarden leefde deze Indianenstam in de delta van de rivieren Sierpe en Térraba, in een welhaast ondoordringbaar gebied vol met oerwoud en moerassen.

En hier maakten zij de esferas. Er zijn hele kleintjes gevonden met een omvang van acht centimeter, maar ook hele grote, met een doorsnede van meer dan twee meter. Ze zijn zuiver rond, en met grote precisie gemaakt. En het bijzondere is dat tot op de dag van vandaag niet bekend is waarom deze bollen gemaakt zijn. De esferas zijn inmiddels een wereldberoemd cultureel erfgoed van Costa Rica. Sommige granieten bollen zijn nog te vinden tussen de bananen op de plantages in het zuiden. Een aantal ervan is verzameld in het stadspark van Palmar Sur, bij het vliegveld.

Guayabo
Het historische Guayabo monument bij Turrialba bevat de archeologische vondsten van een oude indiaanse stad, gesticht meer dan 3.000 jaar geleden. Het monument is te bezoeken. De restanten van geplaveide wandelstraten, bronnen en aquaducten vormen nu het nationale monument Guayabo. Je ziet hier precolumbiaanse opgravingen met oude graven, petrogliefen en oude waterwegen, middenin het subtropisch regenwoud.

Het Nationaal Monument Guayabo bevindt zich op de flanken van de vulkaan Turrialba, ongeveer 19 kilometer ten noorden van de stad Turrialba, en wordt beschouwd als een van de belangrijkste archeologische vindplaatsen van het land.

Indianen in Costa Rica
Voordat de beroemde Spanjaard Columbus er voet aan wal zette, was Costa Rica het land van indianenstammen, onder meer de Chibcha. Toen Columbus in Costa Rica aankwam lagen in de baaien van Guanacaste en in de centrale vallei grote nederzettingen, waar met zeer ontwikkelde technieken keramische voorwerpen werden gemaakt. Op de helling van de Turialbavulkaan lag de bloeiende stad Guayabo. Deze stad was echter om nog steeds mysterieuze redenen verlaten rond 1400 na Christus, dus al voordat de Spanjaarden waren gearriveerd. Er leefden drie volken in Costa Rica. De Huetares op de centrale hoogvlakte en aan de Caribische kust, de Chorotegas in het noorden van Costa Rica en in het zuiden van Nicaragua, en de Bruncas in het zuiden tot in Panama.

Door de tijden heen is er veel van deze inheemse volkeren verloren gegaan. Nu wonen er nog maar een paar indianenvolken in Costa Rica en die hebben zich diep in de jungle teruggetrokken in ontoegankelijke berggebieden. Net zo als elders in Latijns-Amerika hebben de inheemse volken van Costa Rica in de loop van de eeuwen zwaar te lijden gehad. Eerst waren het de Spanjaarden die ziektes, oorlog en slavernij brachten. In de laatste eeuwen de economische ontwikkeling; plantages, bossen die gekapt werden autosnelwegen die de meest onherbergzame gebieden openlegden voor de “beschaving”. Toch hebben de inheemse volkeren op een wonderbaarlijke wijze (een deel van) hun cultuur weten te behouden.

Het kleine Costa Rica herbergt nog acht verschillende indiaanse volkeren: Maleku, Chorotega, Cabecar, Huetar, Bribri, Teribe, Boruca en Guaymí. Samen maken deze 60.000 indianen ongeveer anderhalf procent van de gehele bevolking uit. Costa Rica is daarmee, na Uruguay en Brazilië, het minst indiaanse land van Midden- en Zuid-Amerika.

Tegenwoordig leeft het meerendeel in een van de reservaten, verafgelegen gebieden bij de Costaricaans-Panamese grens, voornamelijk in het Talamanca gebergte, op het Nicoya schiereiland en in het Zuid-Caribische gedeelte. In het Talamanca gebergte leven nog zo’n 7.000 Bribrí- en Cabécar-indianen. In het zuiden van Costa Rica, hoog boven de Térraba-vallei, leven ongeveer 3.000 Boruca- en Térraba-indianen. De 5.000 Guaymi wonen in het hart van het schiereiland Osa. Zij trokken pas in de jaren veertig van de vorige van buurland Panama naar Costa Rica. In Panama wonen nog eens 100.000 Guaymi. De Cabecars wonen in het Chirripó indianenreservaat, ver van de bewoonde wereld. Kleinere stammen zijn Chorotega’s, Huetares en Malecus.

In het Talamanca gebergte leven nog zo'n 7.000 Bribrí- en Cabécar-indianen. In het zuiden van Costa Rica, hoog boven de Térraba-vallei, leven ongeveer 3.000 Boruca- en Térraba-indianen. De 5.000 Guaymi wonen in het hart van het schiereiland Osa.

Een indianenstam bezoeken
Er is op verschillende manier de mogelijkheid om kennis te nemen van de inheemse cultuur. In de eerste plaats zijn er de archeologische opgravingen. Verder zijn er verschillende musea ingericht die de bezoeker laten zien dat vele tradities, die vaak honderden jaren oud zijn nog steeds levend zijn. Hier en daar zijn er kleine op toerisme gerichte initiatieven gestart zodat de reiziger direct in contact kan komen met de plaatselijke bevolking.

  • De Boruca-indianen wonen in het zuidwesten, tussen Buenos Aires en Palmar Norte, in de dorpen Boruca en Rey Curré. In Boruca is het “Festival de los Diablitos”, het duiveltjesfestival, aan het einde van het jaar, erg bekend, dit is ook voor toeristen toegankelijk. Dit feest symboliseert de gevechten tussen de indianen en de kolonisten. Er worden maskers en geweven stoffen gemaakt. De Boruca Indianen zijn vooral bekend van de handgemaakte maskers. Er is een museum en een piepklein restaurantje, waar op afspraak op de traditionele wijze gegeten kan worden.
  • De Bribri is een indianenstam die voornamelijk in afgelegen gebieden woont in het Talamanca gebergte en daardoor niet of weinig in aanraking komt met de moderne tijd. Zij hebben veel huisnijverheid en spreken hun eigen taal. De Bribri stam is de grootste stam en leeft in het zuiden van Costa Rica bij de grens met Panama. Vrouwen hebben een bijzondere status, de stam gaat over van vrouw op vrouw. Alleen vrouwen mogen de heilige cacao drank maken. De Shaman is altijd een man en hij wordt al op zijn achtste verjaardag ingewijd. De Shaman is de belangrijkste persoon binnen de stam.
  • Als je geluk hebt kun je bijvoorbeeld in het Corcovado-park contact maken met de Guaymi-indianen. De Guaymi-indianen in Limoncito krijgen weinig tot geen bezoek van buitenstaanders. Ze zijn vrijwel zelfvoorzienend en leven al eeuwen in harmonie met de natuur. Juist hierdoor is de prachtige en pure leefgemeenschap van de Guaymi is een ervaring om nooit te vergeten.
Dionne
Laatste berichten van Dionne (alles zien)
  1. Stefan Carel Peij zegt:

    Beste Dionne en collega’s,

    Graag jullie aandacht voor het volgende.

    In 2021 reisde ik door Costa Rica en omdat ik in mijn vrije tijd graag inheemse stammen bezoek, vroeg ik actief rond en kwam ik via-via terecht bij de Bri Bri stam vlakbij Puerto Viejo in het zuidoosten. Andere clans van de Bri Bri ontvangen wel eens dagjestoeristen voor demonstraties in chocola en koffie, maar deze clan (die sjamanen herbergt en kleinschalig bananen verbouwt) had nog niet eerder een toerist ontvangen en dat was voor mij natuurlijk een unieke driedaagse ervaring.
    Ik heb intussen goed contact gehouden met de clan via Walter Sanchez, een Bri Bri van rond de dertig jaar die goed Engels spreekt. Hij vertelde me laatst dat hij drie hutten heeft gebouwd voor toeristen en vroeg me of ik wist of er kleinschalig toeristen kunnen komen. Ik heb daartoe een eenvoudige en gratis website http://www.visitbribri.com gebouwd en breng deze nu graag onder jullie aandacht, vanwege jullie sympathieke en persoonlijke uitstraling als reisbemiddelaar, die voor mijn gevoel goed past in de cultuur van de Bri Bri: bescheiden, sympathiek, gastvrij, verbonden.

    Op de website lezen jullie meer en ik hoop dat het interessant is voor jullie (ondanks het feit dat ze daar geen betaalsysteem, stroom of verzekeringen hebben) en jullie doelgroep.

    Ik hoor graag en voor vragen ben ik graag bereikbaar!

Vragen? Suggesties? Of jouw reishonger delen?

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Je mag alleen HTML tags en attributen gebruiken:

<a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>