De littekens van Noord-Ierland

Blauwe rechthoekige borden met witte letters zijn overal op de bakstenen muren van Belfast International Airport geplakt. ‘UK border’ staat er op. Huh? Maar dit is toch Noord-Ierland? Het lijkt wat onlogisch. Ierland deelt met Noord-Ierland het Ierse eiland. Noord-Ierland betreft ook nog eens het noordelijke deel van eiland. Maar toch behoort het niet tot Ierland. Het gebied is onderdeel van het Verenigd Koninkrijk. Zo is het geregeld na de onafhankelijkheid van Ierland alweer bijna een eeuw geleden. Het verleden heeft uitgewezen dat niet iedereen het hiermee eens is.

Grauw

De hoofdstad van Noord-Ierland is Belfast, met haar 280.000 inwoners de 14e grootste stad van het Verenigd Koninkrijk. De eerste indruk; grauw, industrieel en regenachtig. Toch is het een stad in bloei die ieder jaar meer bezoekers ontvangt. En een beetje hip aan het worden is. Het Titanic quarter is één van de grootste trekkers van Belfast. Noeste arbeiders bouwden meer dan honderd jaar geleden de onzinkbare Titanic op de scheepswerven van de stad. Het onder architectuur ontworpen museum op deze plek vertelt op interactieve wijze het verhaal.

Het Titanic museum is een ware publiekstrekker

The Troubles

Belfast kent ook een ander verhaal. Dat van de bloedige strijd tussen de protestanten en de katholieken. In de zeventig en tachtiger jaren leek het bijna oorlog. Beide religies bestreden elkander. Met geweren en bommen. De katholieken vochten tegen de Engelse overheersing en streden voor aansluiting bij Ierland. Daarentegen hechtten de protestanten juist veel waarde aan de relatie met het Verenigd Koninkrijk. De IRA (Irish Republican Army) kreeg steeds meer voet aan de grond in deze tijd die bekend staat als de ‘Troubles’. Het akkoord tussen de Britse regering, de protestanten en katholieken dat bijna twintig jaar geleden op Goede Vrijdag werd gesloten leidde het einde van het gewapende conflict in.

Zwarte cabbies verzorgen tours door de stad

Een muurschildering ter herinnering aan een overleden lid van de IRA

De strijdbijl is officieel begraven. Toch herinnert de omgeving aan de jarenlange zinloze strijd. Neem bijvoorbeeld Shankill Road. Deze doorgaande weg in West Belfast behoort tot het territorium van de protestanten en vormde het middelpunt van het strijdveld gedurende de Troubles. Nog steeds wordt Shankill Road omgeven door metershoge hekwerken en muren. Wel zijn her en der doorgangen gecreëerd. Om de boel toch wat op te vrolijken mogen de afscheidingen naar hartenlust worden beklad.

Het is bijna gebruikelijk een boodschap op de muur achter te laten

Veel saaie muren vind je niet in Belfast

Streetart

Serieuze muurschilderingen sieren vele blinde muren. Gedenktegels of monumenten. Op sommige plekken zijn de kogelgaten in de gevel nog zichtbaar. Ieder huis heeft bijna een verhaal. De meest extreme schilderingen zijn in de loop van de jaren vervangen door iets toegankelijker exemplaren. De boodschap blijft beladen. Gelukkig zijn er in de stad ook genoeg schilderingen te vinden die onder de categorie ‘reguliere streetart’ vallen. Zoals bijvoorbeeld op een pleintje aan het eind van een steegje bij Donegal Square North, een straatje dat ’s avonds tot leven komt. Het pleintje is omgetoverd tot een volwaardig kunstwerk. Al wandelend door de stad wordt de eerste indruk enigszins bevestigd. Veel gebouwen ogen grauw en wat verwaarloosd. Dat karakter wordt grotendeels tenietgedaan door prachtige streetart.




Hup Holland

De stoepbanden zijn rood wit blauw geverfd, evenals de lantaarnpalen. Ook de elektriciteitskast. Het roept de vergelijkenis op met een oranje gezinde volkswijk tijdens het EK. In Derry, of is het nu Londonderry, is het bittere ernst. Dit is het domein van protestanten, net buiten de stadsmuren. Deze 9 meter hoge muren uit de 17e eeuw vormen de omtrek van het hart van Derry. Een wandeling over stadsmuur geeft een goed overzicht op de stad, dat na Belfast de tweede grootste stad van Noord-Ierland is met een dikke 80.000 inwoners. Net als Belfast is de stad verscheurd geweest. Langs de B507 volgen de muurschilderingen elkaar in hoog tempo op.

De Union Jack wappert fier in de top

Een duidelijk herkenbare protestante wijk

De stadsmuren hebben eeuwenlang Derry beschermd

Een blik op de katholieke wijk vanaf de stadsmuur

Derry was het strijdtoneel van Bloody Sunday. Een protestmars georganiseerd door de katholieken liep volledig uit de hand waarna Britse soldaten de katholieke wijk ‘Free Derry’ introkken en het vuur op de demonstranten openden. Naast vele gewonden kwamen 14 mensen om bij deze ongeregeldheden. Het monument voor Bloody Sunday staat in de middenberm van Rossville Street. Tegenover het monument staat de bekendste muurschildering van Derry. Op een witte vrijstaande muur is met zwarte blokletters geschreven ‘You are now entering Free Derry’. Rondom deze plek is nagenoeg iedere hoekwoning versierd met een metershoge schildering.

Deze muur is een nationaal monument geworden

Het monument ter nagedachtenis aan Bloody Sunday



Vrede

Zestien miljoen euro heeft ie gekost. Een cadeautje van de Europese Unie. De Peace Bridge die de rivier Foyle overspant is vaak bekritiseert. En toch geliefd. De brug symboliseert de verdeeldheid en beoogde eenheid tussen de protestanten en katholieken met haar ontwerp; een handdruk. Zelfs over de naam van de stad is onenigheid. De katholieken spreken over Derry, terwijl de protestanten hun stad Londonderry noemen. De Peace Bridge heeft de oversteek naar de andere zijde voor beide partijen in ieder geval eenvoudiger gemaakt.

De Peace Bridge is een architectonisch hoogstandje

Ook in Noord-Ierland zit het weer niet altijd mee

Business as usual

Behalve de zichtbare littekens her en der in het straatbeeld merk je eigenlijk niets van enige verdeeldheid. Mensen zien er hetzelfde uit, betalen met ponden en rijden in auto’s met Britse kentekenplaten. Voor de buitenstaander lijkt er geen verschil. De maatschappij is in de praktijk echter nog verdeeld met gescheiden wijken, scholen en verenigingen. Het zit diep in de mensen. Belfast en Derry zijn twee steden waar de herinneringen aan het verleden voortleven. Juist dat maakt het misschien wel extra intrigerend.

Jos
Laatste berichten van Jos (alles zien)

Vragen? Suggesties? Of jouw reishonger delen?

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Je mag alleen HTML tags en attributen gebruiken:

<a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>